DOĞU-BATI EKSENİNDE SANAT-SEZGİ İLİŞKİSİNDE SANATÇI SELMA GÜRBÜZ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 180 - 199, 01.01.2018

Mehmet Aydın Avcı

Öz

Günümüzde, 20. yy. Modernizminin akılcı tavrına karşı tepki olarak geliştiği gözlemlenen eskiye dönüş ve aşkın olanın yeniden keşfi bağlamındaki düşüncelerle daha sık karşılaşılmaya başlanmıştır. Bu ortamda Türk resim ve heykel sanatının kısa geçmişinin perspektifsizliğindeki muğlak gelecek paradigmalarında, Selma Gürbüz gibi sanatçılar sanatlarındaki doğu-batı, gelenek-modernlik arası sentez vurgusu ile dikkat çekmektedirler. Kültürlerin coğrafyalardaki kökleri, üretimleriyle derinleşirken dalları da ticaretle saçaklanıp etkileşir. İpekyolu bunun bilinen en büyük örneğidir. Mallara tutuşturulmuş tarzlar ve kimliklerden, genler ve bakterilerdeki hastalıklara, hikayelerden lezzetlere kadar bütünselliğiyle hayat ilk defa bu çapta bu kadar enlemesine yayılıp paylaşılır. Toplumun süzgeci misali, sanatçının bir zanaatçı, kültür işçisi olarak çağın ruhuna dair kayıt tutması ortak geleneği süregiderken bireyselleşmenin öne çıktığı modern çağlarda özgün imzasını destekleyen derin yolculuklarında da İpekyolu akar gider. Selma Gürbüz, bu yolculukta, geleneğe hem içeriden hem dışarıdan bakarak yaklaşabilen zaman aşırı bir sanatçı olarak uzun yıllardır başarılı ve tutarlı bir kariyer oluşturmuş zihin açan ezber bozan bir gözdür. İpekyolu onun eserlerinde akmaya devam eder. Bu çalışma, söz konusu etkileşimde ama daha çok sezgi-akıl çelişkisinden beslenerek önde gelen bazı batılı ve Türk sanatçıların, düşünür ve eleştirmenlerin katkılarına göz atılıp, genel olarak doğu-batı arasındaki diyalektikte döngüselliği öne çıkaran postmodern sanatçı Selma Gürbüz’e odaklanmıştır

Anahtar Kelimeler

Selma Gürbüz, Doğu-Batı, Sanatta sezgisellik ve Mistisizm

The Art And Intuıtıon Relatıon Through The East-West Axıs On The Example Artıst Selma Gürbüz

Öz

Today, as a reaction to the rationalist attitude of modernism, it has begun to be encountered more often with the ideas in the context of the return to the old and the rediscovery of the transcendent. In this ambiguity, attention is drawn in the ambiguous future paradigms of the short history of Turkish painting and sculpture with the emphasis on the synthesis of east-west and tradition-modernity by the artists' arts like Selma Gürbüz. While the roots of cultures are deepened by their outputs, their branches also fascinate and interact with trade. Silkroad is the largest known example of this. From the styles and identities attached to the products to the genetics and diseases in the bacteria, from the stories to the tastes, life for the first time spreads to such a large extent in this diameter. While the common tradition of keeping records about the spirit of the eras, as an artisan, a cultural worker and a craftsman of the society, the silkroad also flows in deep journeys that support the original signature of the individualization in modern times. In this journey, Selma Gürbüz is a mind-blowing eye that has created a successful and consistent career for many years as a time-honored artist who can approach tradition both internally and externally. Silkroad continues to flow in his works. This work by taking a look at the contributions of some prominent Western and Turkish artists, philosophers and critics, generally emphasizing the cyclicality between the East and the West dialectics; then focuses on Gurbuz, the postmodern artist, which is nourished by the intuition-intellectual contradiction in this interaction.

Anahtar Kelimeler

Selma Gürbüz, East-West, Intuitionism and Mysticism

Kaynakça

• Bal, A. A. (2009). Doğu Mistisizmi ve Estetik Anlayışının Resim Sanatına Uygulanması Üzerine
• Kuramsal Bir Çözümleme, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, Ulusal Tez Tarama Merkezi, İzmir Berk, N. (1954). Gazete ve Dergiler Arasında, İstanbul: Varlık Dergisi. http://www.selmagurbuz.com/
• Boydaş, N. (2003). Osmanlı Tuğralarına Eleştiri Açısından Bir Bakış, Ankara: Tebliğler Dergisi, MEB Yayınları
• Bozkurt, N. (2000). Sanat ve Estetik Kuramları (3. Baskı). Bursa: Asa yay.
• Doğanay, E. (1 Nisan 2010). Batı’ya Doğru Bir Hayal, Taraf Gazetesi
• Duyuler, G. (2001). İnformel Sanatta Devinim, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi
• Edgü, F. (2012). Selma Gürbüz için Üç Yazı, İstanbul: Sel Yayıncılık
• Ergun, S. (19 Ocak 2013).Serfiraz Ergun ile Aktüalite, HaberTürk Gazetesi
• Engels, F. MARKS, K. (Çev: Belge M.). Sanat ve Edebiyat Üzerine, İstanbul: Birikim Yayınları Feuerbach, L. (2004). Hıristiyanlığın Özü, (Çev: Devrim Bulut), İstanbul: Öteki Yayınevi
• Genç, A. (Şubat 2004). Yeni-Soyut’un Reddiyeleri, Artist Dergisi
• Hançerlioğlu, O. (1979). Düşünce Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Hızlan, D. (23 Ocak 2013). Selma Gürbüz’ün Öteler Çağrısı, Hürriyet Gazetesi
• İpşiroğlu M. Ş. - EYÜBOĞLU, S. (1972). Avrupa Resminde Gerçek Duygusu, İstanbul: İstanbul
• Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları Issa, R. (2011). Dreamlands, Contemporary Practice Journal. http://www.selmagurbuz.com/
• Ivanoff, A. (2013 Ocak). Sanatçı Selma Gürbüz ‘Uzun Gece Uzak Yolculuklar’ı Gözler Önüne Seriyor, http://www.rampaistanbul.com/wpcontent/uploads/2013/12/selmagurbuz_todayszaman
• Kandinsky, W. (2005). Sanatta Ruhsallık Üzerine. (Ekinci G. Çev.). İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Klee, P. (2006). Çağdaş Sanat Kuramı. (Dündar M. Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Kurt, S. (2000). Resimde Lirik Soyut Eğilimler, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, Ulusal Tez
• Tarama Merkezi, İzmir Kutlar, O. (20 Mayıs 1993). On Bentlik Bir Şiir, Cumhuriyet Gazetesi
• Lynton, N. (1991). Modern Sanatın Öyküsü, (Çapan C. Sadi Ö. Çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi
• Lemaire, G. G. (January 1992). Selma Gürbüz, Kapris Dergisi. http://www.selmagurbuz.com/
• Naci, E. (27 Şubat 1931). Müstakiller, Milliyet Gazetesi
• Ott, L. (18 Nisan 1992). Erotizm and Yumuşak Gizem, Midi Libre. http://www.selmagurbuz.com/
• Read, H. (1969). The Philosophy of Modern Art, London, Faber and Fa http://www.selmagurbuz.com/ ber Journal
• Sönmez, N. (1986). Selma Gürbüz’ün Tanımsız Kedi Heykelleri, Selma Gürbüz’ün Urart Heykel ve Takı Galerisi’ndeki tek kişilik sergisinin katalog yazısı. http://www.selmagurbuz.com/
• Sönmez, N. (1989). Bir Heykeltraşın Ayak Sesleri, Antik Dekor Dergi
• Sagkan, A. (15 Ocak 2013). Uzun Gece, Uzak Yolculuklar, Metropol, BEA TV http://www.selmagurbuz.com/
• Tansuğ, S. (Ocak 1992). Yılan Dönencesi, Gösteri Dergi. http://www.selmagurbuz.com/
• Tansuğ, S. (Ocak 1995). Değişik Figüratif Yolculuklar, Gösteri Dergi. http://www.selmagurbuz.com/
• Tansuğ, S. (1996). Çağdaş Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Tunalı, İ. ( 1981). Felsefenin Işığında Modern Resim. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Turani A. (1983). Dünyada Sanat Tarihi, Ankara: Remzi Kitapevi
• Uncu, E. A. (22 Ocak 2013). Belki de Doğulu gibi Batı’ya bakıyorum, Selma Gürbüz ile Söyleşi, Radikal Gazetesi
• Yackley, A. J. (2011). Bilmenin Masumiyeti, Canvas Dergisi http://www.selmagurbuz.com/ Zakharia, S. (Kasım/Aralık ). Selma Gürbüz: Zihnin Gözü, L’Agenda http://www.selmagurbuz.com/
• Zeytinoğlu, E. (6 Kasım 1991). Öyküler Anlatan Resimler, (PDF), Cumhuriyet Gazetesi