MOTIVATIONAL, COGNITIVE AND METACOGNITIVE COMPETENCES OF PRESERVICE TURKISH LANGUAGE TEACHERS

Yıl 2015, Sayı: 4, 395 - 407, 01.06.2015

Fatih Kana

Öz

The purpose of this study is to investigate the motivational, cognitive and metacognitive competences of preservice Turkish language teachers with regards to various variables. Relational screening model was used in the study. The participants of the study were 292 preservice Turkish language teachers studying at a university in the West of Turkey. As an instrument for data collection, the scale of “Motivational, Cognitive and Metacognitive Competence” adopted into Turkish by Aktamış and Uça (2010) was used in the study. T-test an one-way variance analysis were used for the factors with normal distribution in the analysis of the collected data whereas Mann Whitney U, Kruskal Wallis test was used in the analysis of the data without normal distribution. Some descriptive data analysis techniques such as arithmetic means, mode, median and percentage were used in this study. When the findings of the study were investigated, female preservice Turkish language teachers were found to be more careful in designing their learning processes compared to male preservice Turkish language teachers. This study has found out that female teachers took notes in the learning processes, underlined important parts, laid groundwork for studying activities and directed questions to themselves during the activities. Besides, the preservice Turkish language teachers whose grade point averages were between 2.51-4.00 were found to be more successful in designing their learning processes compared to those whose grade point averages were between 1.00-2.50. The preservice Turkish language teachers whose grade point averages were above 2.50 are seen that they consider teachers’ roles important in the classes. It can be suggested that preservice Turkish language teachers’ self-confidence for using their learning strategies are high. Preservice Turkish language teachers can be suggested to feel the absence of belief in themselves about self-efficacy.

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, self-regulation, cognitive, metacognitive, motivational.

TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MOTİVASYONEL, BİLİŞSEL VE BİLİŞÜSTÜ YETERLİKLERİ

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmeni adaylarının motivasyonel, bilişsel ve bilişüstü yeterliklerini farklı değişkenler açısından incelemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya Türkiye’nin batısındaki bir üniversitede öğrenim gören 292 Türkçe öğretmeni adayı katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Aktamış ve Uça (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan ‘Motivasyonel, Bilişsel ve Bilişüstü Yeterlilikler Ölçeği’ kullanılmıştır. normal dağılım gösteren faktörler için veri analizinde t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılırken, normal dağılım göstermeyen faktörler için veri analizinde Mann Whitney U, Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada aritmetik ortalama, tepe değer, ortanca, yüzde gibi betimsel veri analizlerine yer verilmiştir.Araştırmanın sonuçları incelendiğinde kadın Türkçe öğretmeni adaylarının, erkek Türkçe öğretmeni adaylarına göre öğrenme sürecini düzenlemede daha dikkatli oldukları görülmektedir. Araştırmada öğrenme sürecini düzenlerken kadın öğretmen adayların notlar aldığı, önemli noktaların altlarını çizdikleri, çalışmaya ön hazırlık yaptıkları ve çalışma esnasında kendi kendilerine sorular sordukları görülmektedir. Ayrıca not ortalaması 2.51-4.00 arası olan Türkçe öğretmeni adaylarının, not ortalaması 1.00-2.50 arası olan Türkçe öğretmeni adaylarına göre öğrenme sürecini daha iyi düzenledikleri görülmüştür. Not ortalaması 2.50’nin üzerinde olan Türkçe öğretmeni adaylarının sınıfta öğretilenlerin önemli olduklarını düşündükleri görülmektedir. Türkçe öğretmeni adaylarının öğrenme stratejilerini kullanma konusunda kendilerine olan güvenlerinin yüksek olduğu söyleyebilir. Türkçe öğretmeni adaylarının özyeterlikleri konusunda kendileriyle ilgili inanç eksikliği hissettikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özyeterlik, özdüzenleme, bilişsel, bilişüstü, motivasyonel.

Kaynakça

• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, s. 102-116.
• Akpunar, B. (2011). Biliş ve üst biliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi. Turkish Studies, 6(4), s. 353-365.
• Aktamış, H. ve Uça, S. (2010). Motivasyonel, bilişsel ve bilişüstü yeterlilikler ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. İlköğretim Online, 9(3), s. 980-989.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli Örneği), Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Aypay, A. (2010). Genel öz yeterlik ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), s. 113-131.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim Fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), s. 235-252.
• Baker, L. (1989). Metacognition, comprehension monitoring, and the adult reader. Educational Psychology Review, 1, p. 3-38.
• Balcı, G. (2007). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin sözel matematik Problemlerini çözme düzeylerine göre bilişsel Farkındalık becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, p. 191-215.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy Mechanism in Human Agency, American Psychologist, 37(2), s. 122–147.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Berkant, H. G. ve Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz- yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki iliksinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), s. 113-132.
• Cerit, Y. (2010). Öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması ve sınıf öğretmeni adaylarının öz -yeterlik İnançları. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6(1), s. 68- 85
• Çakıroğlu, A. (2007). Üstbiliş. TSA Dergisi, 11(2), s. 21-27.
• Çevik, B. (2010). Müzik öğretmeni adaylarının müzik öğretimi öz-yeterlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their İmlication (ICONTE),11-13 Kasım, Antalya- Türkiye.
• Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2007). Öğretmen adaylarının sosyal öz-yeterlik algılarının belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(1).
• Doğanay, A. (1997). Ders dinleme sırasında bilişsel farkındalık ile ilgili bilgilerin kullanımı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(11).
• Ekici, G. (2005). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik öz-yeterlik inançlarını etkileyen faktörler. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Fırat Durdukoca Ş. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 69- 77.
• Flavel, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. In L. Resnick (Ed.), The nature of intelligence (s. 231-235). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Gençtürk, A. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Gömleksiz, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 8(7), s. 201-221.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Keskin, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelemesi (Denizli ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Marzano, R.; Brandt, R. S.; Hughes., C. S.; Jones, B. F.; Presseisen, B. Z.; Rankin, S. C. and Suhor, C. (1988). Dimension sthinking: A framework for curriculum and instruction. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Özenoğlu Kiremit, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz- yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. 14 Nisan 2015 tarihinde http://www.des.emory.edu/mfp/eff.html adresinden erişildi.
• Pajares, F. ve Schunk, D. H. (2001). Self-beliefs and school success: Self-efficacy, self-concept, and school achievement. In R. Riding ve S. Rayner (Eds.), Selfperception (pp. 239-266). London: Ablex Publishing.
• Saracaloğlu, A.S., Karasakaloğlu, N. ve Evin Gencel, İ. (2010). Türkçe öğretmenlerinin öz- yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), s. 265-283.
• Sarpkaya, G.; Arık, G. ve Kaplan, H. A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üst biliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, s. 107-122.
• Schraw, G. (2009). A conceptual analysis of five measures of metacognitive monitoring. Metacognition and Learning, 4, s. 33–45.
• Şensoy, O. ve Aydoğdu, M. (2008). Araştırma soruşturma tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inanç düzeylerinin gelişimine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 69–93.
• Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), s. 217-226.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz- yeterlik algıları. Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
• Üredi, I. ve , Üredi L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2).
• Üredi, I. ve Üredi, L. (2007). Öğrencilerin öz-düzenleme becerilerini geliştiren öğrenme ortamının oluşturulması. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakülte Dergisi, 2(2).
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz- yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(9), 1-16.
• Vural, D.E. ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik öz-yeterlik inançları ve görüşleri. İlköğretim Online, 7(2).
• Yaman, S.; Cansüngü Koray, Ö. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz- yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(3), s. 355-366.
• Yenice, N. (2012).Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 11(39), s. 36-58.
• Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel Özyeterlilik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), s. 301-308.