WRITTEN EXPRESSION MISTAKES OF TURKIC PEOPLE LEARNING TURKISH OUTSIDE OF TURKEY: ON THE EXAMPLE OF IRAN

Yıl 2015, Sayı: 5, 324 - 338, 01.08.2015

Emrah Boylu Umut Başar

Öz

Turkish is a language with a long history which is spoken in many places of the world by over two hundred million people and has approximately thirty dialects and several accents. The Western Turkish branch which starts in early 20th century and lasts to date is called Turkey Turkish. Today Turkish is taught both as a native language and as a foreign language in Turkey and outside of Turkey as well. Turkic peoples are the prominent part of Turkish learners and Turkish is being studied in almost all regions of the Turkic world. And Iran is one of the regions that Turkish is taught as a foreign language. Azeri people who live in Iran have various motivations to study Turkish. Iranian Turks encounter some problems while studying Turkish and make certain mistakes typical to the Turkic peoples. These mistakes are usually based on translations from Azerbaijani to Turkish and also translations from Persian to a certain degree. In this study, common written mistakes made by Iranian Turkic people were analyzed with content analysis method, a type of qualitative research method, and also listed by titles. Furthermore, the reasons of the common written mistakes were attempted to be explained and possible solutions were suggested to reduce such written mistakes of the Turkic-speaker target group.

Anahtar Kelimeler

Turkic people, Iran, written expression, fault analysis, Turkish teaching

YURT DIŞINDA TÜRKİYE TÜRKÇESİ ÖĞRENEN TÜRK DİLLİLERİN YAZILI ANLATIM HATALARI: İRAN ÖRNEĞİ

Öz

Uzunca bir tarihi geçmişe sahip olan Türkçe, günümüzde dünyanın muhtelif bölgelerinde iki yüz milyondan fazla kişi tarafından konuşulan ve kendisinden otuza yakın lehçe ve olanlarca ağız çıkarmış bir dildir. Batı Türkçesinin Anadolu’da 20. yüzyılın ilk yıllarından başlayarak günümüze kadar devam eden bölümüne Türkiye Türkçesi denilmektedir. Bugün, Türkiye Türkçesi hem ana dili olarak hem de yabancı dil olarak Türkiye’de ve Türkiye dışında öğretilmektedir. Türk dilliler ise yabancı dil olarak Türkçe öğrenen önemli bir kitleyi oluşturmakta ve Türk dünyasının hemen hemen her bölgesinde yabancı dil olarak Türkçe öğrenilmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak ilgi gördüğü ülkelerden biri de İran’dır. İran’da yaşayan Azerbaycan Türkleri çok çeşitli gerekçelerle Türkiye Türkçesi öğrenmektedir. Türkiye Türkçesi öğrenen İran Türkleri öğretim sırasında çeşitli zorluklarla karşılaşmakta ve sadece Türk soylu kitleye özgü bazı hatalar yapmaktadır. Söz konusu hataların temelinde Azerbaycan Türkçesindeki dil bilgisi yapılarının Türkiye Türkçesine aktarılması ve kısmen de Farsçadan yapılan aktarmalar yatmaktadır. Bu çalışmada, temel ve orta seviyede yabancı dil olarak Türkiye Türkçesi öğrenen İranlı Türk dillilerin en çok yaptıkları yazılı anlatım hataları, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi yöntemi ile incelenmiş ve başlıklar halinde sıralanmıştır. Ayrıca söz konusu yazılı anlatım hatalarını ortaya çıkaran sebepler açıklanmaya çalışılmış ve araştırmanın son bölümünde, Türk dilli hedef kitlenin yaptığı yazılı anlatım hatalarını en aza indirmek için yapılabilecek öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk dilliler, İran, yazılı anlatım, hata analizi, Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Abdullayev, Z. E. (1996). Türk Dillerinin Tarihsel Gelişme Sorunları (Azerbaycan Bilginin Görüşleri). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akar, A. (2013). Türk Dili Tarihi. (6. Basım). Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin Grameri (9. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Barın, E. (2003). “Yabancılara Türkçenin Öğretilmesinde Temel Söz Varlığının Önemi”. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı. 13, 311-319.
• Barın, E. (2011). “Türk Soylulara Türkiye Türkçesinin Öğretiminde Deyim ve Atasözlerinin Önemi”. Türk Yurdu. S: 286 Haziran.
• Doerfer, G. (1969). “İran’daki Türk Dilleri”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı. Belleten, s.1. Ankara.
• Duman, A. (2003). “Türk Soylulara Türkiye Türkçesi Öğretiminde Metin Seçimi”. TÜBAR- XIII-Bahar, 151-154.
• Gökdağ, B. A. ve Heyet, M. R. (2004). “İran Türklerinde Kimlik Meselesi”. Bilig, S.30.
• Güneş, S. (2009). Türk Dili Bilgisi (9. Basım). İzmir.
• Hengirmen, M . (2006). Türkçe Temel Dilbilgisi, Ankara: Engin Yayınları.
• Jafari, F. (1392). Destûr-i Kârbordi (vije-i zeban amuzan-ı gayri farsi zeban). (2. Baskı) Tahran: İntişarat-ı Danışgah-ı Tahran.
• Kafkasyalı, A. (2009). İran Türk Aşıkları ve Milli Kimlik. (2. Baskı). Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
• Kara, M. (2010). “Gazi Üniversitesi TÖMER Öğrencilerinin Türkçe Öğrenirken Karşılaştıkları Sorunlar ve Bunların Çözümlerine Yönelik Öneriler”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, C. 8, S. 3. 661-669.
• Kartallıoğlu, Yavuz ve Y, H. (2012). “Azerbaycan Türkçesi.” Ahmet Bican Ercilasun (Ed.), Türk Lehçeleri Grameri (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Maden, S. ve İşcan, A. (2011). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Amaç ve Sorunlar (Hindistan Örneği)”. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. ISSN: 1309-08IX, 3 (5); 23-38.
• Muradova, Y. (2012). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni Doğrultusunda Orta Asya’daki Türk Soylulara A1 Seviyesinde Türkiye Türkçesi Öğretim Programı Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Shaffer, B. (2002). “İran’da Azeri Türkleri”. Hasan Celal Güzel vd. (Ed.), Türkler. C. XX. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Tok, M ve Yıgın, M. (2013). “Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Türkçe Öğrenme Nedenlerine İlişkin Bir Durum Çalışması”. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 8, 132-147.
• Ütük, K. (2002). “Araftaki Ülke: İran”. 2023. Sayı 14: 8-15.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2012). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.