THE INVESTIGATION OF THE PREDICTIVE ROLE OF CHILDHOOD TRAUMAS AND HOPELESSNESS ON PSYCHOLOGICAL SYMPTOMS

Yıl 2018, Sayı: 14, 85 - 100, 01.02.2018

Firdevs Savi Çakar Fatma Ebru İkiz, Esra Asıcı

Öz

In current study, investigation of the predictive role of childhood traumas and hopelessness on counselor trainees’ psychological symptoms was aimed. The research was performed with 195 counselor trainees. The data was collected through Childhood Traumas Scale, Brief Symptom Inventory, Beck Hopelessness Scale and personal information form. In data analysis descriptive statistics, Pearson correlation analysis, hierarchic regression analysis techniques were used. According to results, childhood traumas and hopelessness were significantly and positively correlated with psychological symptoms (hostility, somatization, negative self perception, depression and anxiety) of counselor trainees. Childhood traumas and hopelessness significantly predicted psychological symptoms of counselor trainees. While childhood traumas singly accounted for 29 % of change in psychological symptoms of counselor trainees, childhood traumas and hopelessness together accounted for 39% of change in psychological symptoms of counselor trainees. According to obtained findings, it can be said that counselor trainees’ childhood traumas effect their hope level about future and lead to revealing of psychological symptoms.

Anahtar Kelimeler

counselor trainee, childhood traumas, hopelessness, psychological symptoms

ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARI VE UMUTSUZLUĞUN PSİKOLOJİK BELİRTİLERİ YORDAMA DÜZEYİ

Öz

Bu araştırmada çocukluk çağı travmaları ve umutsuzluğun psikolojik danışman adaylarının psikolojik belirtilerini yordayıcı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 195 psikolojik danışman adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve kişisel bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik, Pearson korelasyon analiz ve aşamalı regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Bulgulara göre, çocukluk çağı travmaları ve umutsuzluk psikolojik belirtiler (hostilite, somatizasyon, olumsuz benlik algısı, depresyon ve anksiyete) ile istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ve pozitif yönde ilişkilidir. Çocukluk çağı travmaları ve umutsuzluk danışman adaylarının psikolojik belirtilerini anlamlı düzeyde yordamaktadır. Çocukluk çağı travmaları tek başına danışman adaylarının psikolojik belirtilerindeki değişimin %29’unu açıklarken, çocukluk çağı travmaları ve umutsuzluk birlikte danışman adaylarının psikolojik belirtilerindeki değişimin %39’unu açıklamaktadır. Bu sonuçlar, psikolojik danışman adaylarının çocukluk dönemindeki travmalarının geleceğe yönelik umut düzeylerini olumuz etkilediğini ve çeşitli psikolojik belirtilerin ortaya çıkmasına neden olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

psikolojik danışman adayı, çocukluk çağı travmaları, umutsuzluk, psikolojik belirtiler

Kaynakça

• Abbey, J. G. (2006). Hopelessness at the End of Life: The Utility of the Hopelessness Scale With Terminally Ill Cancer Patients. British Journal of Health Psychology. 11, 173-83.
• Akar, E. (2016). Okul Psikolojik Danışmanları ile Psikolojik Danışman Adaylarının Olumsuz Otomatik Düşüncelerinin Incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Arıcıoğlu, A., ve Owen, F. K. (2010). Psikolojik Danışman Adaylarının Yardım Etme Stilleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4(34), 152-159.
• Arslan, S., Nazik, E., Gürdil, S., Tezel, A., Arabacı, E. ve Şahin Ö. (2012). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 11 (2), 325-330
• Aştı, N., Acar, G., Bağcı, H. ve Bağcı, İ. (2005). Sağlık Bakımı Profesyoneli Olarak Yetişecek Öğrencilerin Ruhsal Durumları ve Yaklaşımlar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE). 15, 25-35.
• Aydın, F. (2016). Psikolojik Danışman Adaylarında Psikolojik Danışma Öz-Yeterliği, Umut ve Kaygının Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Baloğlu, M. ve Colvin Harris, M. (2003). Psikolojik Danışma Öğrencilerinin Cinsiyet, Program Türü ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2 (20), 7-16.
• Beck, A. T., Weissman, A., Lester, D., & Trexler, L. (1974). The Measurement of Pessimism: The Hopelessness Scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 42(6), 861-865.
• Beck, J. S. (2001). Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Ötesi (Çev. N. Hisli Şahin, Çev. Ed. F. Balkaya Vv A. İlden Koçkar). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Beck, J. S. (2005). Cognitive Therapy For Challenging Problems: What To Do When The Basics Don’t Work. New York: Guilford.
• Beck, A. T., Freeman, A., & Davis, D. D. (2004). Cognitive Therapy of Personality Disorders (2nd Ed.). New York: The Guilford Press.
• Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K., Sapareto, E. & Ruggiero, J. (1994). Initial Reliability and Validity, of and New Retrospective Measure of Child Abuse and Neglect. The American Journal of Psychiatry. 151 (8), 1132-1136.
• Briere, J. N. & Scott, C. (2016). Travma Terapisinin İlkeleri: Belirtiler, Değerlendirme ve Tedavi İçin Bir Kılavuz. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Brott, P. E. (2006). Counselor Education Accountability: Training the Effective Professional School Counselor. Professional School Counseling. 10(2), 179-188.
• Bulut Serin, N. (2006). Buca Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümü Öğrencilerinin (Okul Psikolojik Danışmam Adayları) Demokratik Tutumları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. (19), 12-22.
• Bülbül, F., Çakır, Ü., Ülkü, C., Üre, İ, Karabatak, O. ve Alpak, G. (2013). Yineleyen ve İlk Atak Depresyonda Çocukluk Çağı Ruhsal Travmalarının Yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 14, 93-99.
• Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları (7. Baskı, Çev. T. Ergene). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Corey, G., Corey, M. S., & Callanan, P. (2011). Issues And Ethics ın The Helping Professions. (8th. Edt.). Belmont, USA: Brooks/Cole.
• Çelikel- Çam, F. ve Erkorkmaz, Ü. (2008). Üniversite Öğrencilerinde Depresif Belirtiler Ve Umutsuzluk Düzeyleri İle İlişkili Etmenler. Nöropsikiyatri Arşivi. 45, 122-9.
• Demirci, K. (2016). Çocukluk Çağı Travmaları ve Obsesif Kompulsif Belirtilerin İlişkisinin İncelenmesi. Journal Of Mood Disorders. 6(1), 7-13.
• Derogatis, L. R. (1992). SCL-90-R: Administration, Scoring And Procedures Manual For The (Revised) Version and Other İnstruments of The Psychopathology Rating Scale Series. Towson, Md. : Clinical Psychometric Research Inc.
• De Vries, S. R., & Valadez, A. A. (2006). Counseling Students' Mental Health Status And Attitudes Toward Counseling. Journal of Professional Counseling, Practice, Theory, & Research. 34(1/2), 77.
• Dilbaz, N.,ve Seber, G. (1993). Umutsuzluk Kavramı, Depresyon ve İntiharlarda Önem. Kriz Dergisi. 1(3) 134-138.
• Dinçer, D., ve Derelioğlu, Y. (2005). Üniversite Sınavına Hazırlanan Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Kongresi. 21-23.
• Durak, A. (1993). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerliliği Üzerine Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erkan, S., Özbay, Y., Çankaya, Z. C., ve Terzi, Ş. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Yaşadıkları Problemler ve Psikolojik Yardım Arama Gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Güleç, H., Topaloğlu, M., Ünsal, D., ve Altıntaş, M. (2012). Bir Kısır Döngü Olarak Şiddet. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 4(1).
• Günaydın, H. D. (2016). Psikolojik Danışmanların ve Danışman Adaylarının Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalarının Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Güneri, O. Y. (2006). Counseling Services in Turkish Universities. International Journal of Mental Health, 35 (1), 26-38.
• Herman, J. (2016). Travma ve İyileşme: Şiddetin Sonuçları, Ev İçi İstismardan Siyasi Teröre. (Çev. Tamer Tosun). İstanbul: Literatür.
• Horwitz, A. V., Widom, C. S., Mclaughlin, J., & White, H. R. (2001). The İmpact of Childhood Abuse and Neglect on Adult Mental Health: A Prospective Study. Journal of Health and Social Behavior. 184-201.
• Hund, A. R., & Espelage, D. L. (2006). Childhood Emotional Abuse and Disordered Eating Among Undergraduate Females: Mediating İnfluence of Alexithymia and Distress. Child Abuse & Neglect. 30(4), 393-407.
• Ikiz, F. E. (2009). Investigation Of Empathy Levels of the Psychological Counselors Who Work in the Elementary Schools. Elementary Education Online. 8(2), 346-356.
• İkiz, F. E. (2011). Self Perceptions About Properties Effecting Assertiveness of Trainee Counselors. Social Behavior and Personality. 39(2), 199-206.
• Ikiz, F. E., ve Asıcı, E. (2017). The Relationship Between Individual Innovativeness And Psychological Well-Being: The Example of Turkish Counselor Trainees. International Journal Of Progressive Education. 13(1).
• Karabulut, E. (2014). Psikolojik Danışman Adaylarının Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Düşünme Stilleri Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Kernis, H. M., Cornell, D. P., Sun, R., & Harlow, T., (1993). There is More to Self-Esteem than Whether It Is High or Low: The Importance Of Stability of Self-Esteem. Journal of Personality and Social Psychology. 65, 6.
• Kezer, F., Oğurlu, Ü., ve Akfırat, O. N. (2016). Eleştirel Düşünme Eğilimi, Genel Öz Yeterlik ve Umutsuzluk Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(34).
• Kılıççı, Y. (1989). Okulda Ruh Sağlığı. Ankara: Ofset-Tipo Matbaacılık.
• Korkut-Owen, F., Tuzgol-Dost, M., Bugay, A., ve Owen, D. W. (2014). Professional Dispositions in Counselor Education. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 300-317.
• Kulakçı Altınbaş, H. , Korkmaz Aslan, G., Kuzlu Ayyıldız, T., Ayoğlu, F. N. ve Veren, F. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Çocukluk Döneminde Yaşadıkları Örseleyici Davranışların Öfke Durumları Üzerine Etkisi. TAF Preventine Medicine Bullatin. 15 (16), 518-524.
• Lambie, G. W., Smith, H. L, & Ieva, K. P. (2009). Graduate Counseling Students’ Levels of Ego Development, Wellness, And Psychological Disturbance: An Exploratory İnvestigation. Adultspan Journal. 8, 114-127.
• Leory, M. R. (1996). Self-Presentation, Impression, Management and Interpersonal Behavior. New York: Harper Collins Publishers.
• Lipowski, Z.J. (1988). Somatization: The Concept and İts Clinical Application. Am J Psychiatry. 145(11), 1358-1368.
• O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J., & Gilbert, P. (2002). Guilt, Fear, Submission, And Empathy ın Depression. Journal of Affective Disorders. 71, 19-27
• Odacı, H., Çelik, Ç. B., ve Çıkrıkçı, Ö. (2013). Psikolojik Danışman Adaylarının Başarı Yönelimlerinin Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 95-105.
• Örsel, S., Karadağ, H., Kahiloğullari, A. K., ve Aktaş, E. A. (2011). Psikiyatri Hastalarında Çocukluk Çağı Travmalarının Sıklığı ve Psikopatoloji İle İlişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(2).
• Özenli, Y., Yoldaşcan, E., Topal, K. ve Özçürümez, G. (2009). Türkiye’de Bir Eğitim Fakültesinden Somatizasyon Bozukluğu Yaygığı ve İlişkili Risk Etkenlerinin Araştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 10, 131-136.
• Özmen, D., Dündar, P. E., Çetinkaya, A. Ç., Taşkın, O., ve Özmen, E. (2008). Lise Öğrencilerinde Umutsuzluk ve Umutsuzluk Düzeyini Etkileyen Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(1), 8-15.
• Öztürk, M. O. (1997). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Hekimler Birliği Yayınları.
• Özyürek, P. ve Kılıç, İ. (2015). Yüksekokul Öğrencilerinin Ruhsal Sağlık Sorunlarının ve Sosyal Fobi Durumlarının İncelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 7 (4), 237-251.
• Pipes, R. B., Holstein, J. E. & Aguirre, M. G. (2005). Examining the Personal-Professional Distinction: Ethic Codes and The Difficulty of Drawing a Boundary, American Psychologist, 60 (4), 325-334.
• Reupert, A. (2006). The Counselors’ Self in Therapy: An İnevitable Presence. International Journal for The Advancement of Counselling, 28(1), 95-105.
• Saçarçelik, G., Türkcan, A., Güvel, H., ve Yeşilbaş, D. (2013). Bir Ergen ve Genç Erişkin İkinci Basamak Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastalarda Kasıtlı Kendine Zarar Verme Davranışı ile Çocukluk Çağı Travma Yaşantılarının Yaygınlığı ve Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 50, 222-229.
• Satıcı, B. (2014). Psikolojik Danışman Adaylarının Psikolojik Danışma Öz-Yeterlik Algılarının Mizah Tarzları ve Süpervizyon Yaşantıları Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Savaşır, I., ve Şahin, H.N., (1994). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler,
• Ankara Hekimler Yayın Birliği, Ankara,
• Saveanu, R. V., & Nemeroff, C. B. (2012). Etiology of Depression: Genetic And Environmental Factors. Psychiatric Clinics, 35(1), 51-71.
• Savi Çakar, F. ve İkiz, F. E. (2016). Psikolojik İyi Oluş, Yardım Arama Tutumu ve Benlik Saygısının Psikolojik Danışman Adaylarının Psikolojik Belirtilerine Etkisi. Journal of Human Sciences. 13(2), 3571-3587.
• Smith, T. W. (1994). Concepts and Methods in The Study of Anger, Hostility and Health. in: Siegman, A.W., Smith, T.W. (Eds.), Anger, Hostility and The Heart. Lawrence Erlbaum Associates, Inc, Hillsdale.
• Smith, H.L., Robinson, E.H., & Young, M.E. (2007). The Relationship Among Wellness, Psychological Distress, and Social Desirability of Entering Master's‐Level Counselor Trainees. Counselor Education and Supervision. 47(2), 96-109.
• Spertus, I.L., Yehuda, R., Wong, C.M., Halligan, S., & Seremetis, S.V. (2003). Childhood Emotional Abuse and Neglect as Predictors of Psychological and Physical Symptoms ın Women Presenting to a Primary Care Practice. Child Abuse & Neglect. 27(11), 1247- 1258.
• Spinhoven, P., Elzinga, B. M., Hovens, J.G., Roelofs, K., Zitman, F.G., Van Oppen, P., & Penninx, B. W. (2010). The Specificity of Childhood Adversities and Negative Life Events Across The Life Span To Anxiety and Depressive Disorders. Journal of Affective Disorders. 126(1), 103-112.
• Şahin, N. H., ve Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri: Türk Gençleri İçin Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi. 9(31), 44-56.
• Şahin Demirkapı, E. (2014). Çocukluk Çağı Travmalarının Duygu Düzenleme Ve Kimlik Gelişimine Etkisi Ve Bunların Psikopatolojiler İle İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
• Şahin-Hisli, N., Durak-Batıgün, A., ve Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler İçin Kullanımının Geçerlik, Güvenilirlik Ve Faktör Yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi. 13(2), 125-135.
• Şar, V., Öztürk, E., ve İkikardeş, E. (2012). Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeğinin Türkçe Uyarlamasının Geçerlilik Ve Güvenilirliği. Türkiye Klinikleri. J Med Sci. 32:1054-63.
• Şenkal, İ. ve Işıklı, S. (2015). Üniversite Öğrencilerinde Çocukluk Çağı Travmaları ve Bağlanma Biçiminin Depresyon ve Kaygı Belirtileri İle İlişkisinde Aleksitiminin Aracı Rolünün İncelenmesi. Türk Psik Dergisi. 26, 1-7.
• Şirvanlı Özen, D., ve Temizsu, E. (2010). Anksiyete ve Depresif Bozukluklarda Örtüşen ve Ayrışan Belirtiler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2(1).
• Tezcan, E. (2000). Depresyonun Ayırıcı Tanısı. Duygudurum Dizisi. 2, 77-98.
• Tuzcuoğlu, S., ve Korkmaz, B. (2001). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Öğrencilerinin Boyuneğici Davranış ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 14, 135-152.
• White, P. E., & Franzoni, J. B. (1990). A Multidimensional Analysis of The Mental Health of Graduate Counselors ın Training. Counselor Education and Supervision. 29(4), 258-267.
• Witmer, J. M., & Young, M. E. (1996). Preventing Counselor İmpairment: A wellness approach. The Journal of Humanistic Counseling. 34(3), 141-155.
• Vatan, S., ve Dağ, İ. (2009). Problem Çözme, Umutsuzluk, Çaresizlik ve Talihsizlik MMPI-2 ile Ölçülen Psikopatolojinin Yordayıcıları Olabilir Mi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 10, 187-197.
• Yargıç, İ., Ersoy, E., ve Batmaz Oflaz, S. (2012). Çocukluk Çağı Travmalarının İntihar Girişimi ve Kendine Zarar Verme Davranışı İle İlişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 13(4).
• Yavuz-Güler, Ç., ve Gazioğlu-İşmen, A. E. (2008). Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğrencilerinin Öznel İyi Olma Hali, Psikiyatrik Belirtiler ve Bazı Kişilik Özellikleri: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 23, 107- 114.