DEFINING THE EXPECTATIONS AND PROBLEMS OF PARENTS AND INDIVIDUALS WITH AUTİSM WHO ARE ENROLLED IN HIGER EDUCATION

Yıl 2017, Sayı: 12, 59 - 74, 01.06.2017

Yahya Çıkılı Abdulbaki Karaca

Öz

Individuals with autism spectrum disorders may be placed in different educational environments depending on their characteristics and needs. One of these environments is the inclusion training environments. They can participate in YGS and LYS exams made by ÖSYM as their peers in primary school, middle school and high school. They are placed in a higher education program according to the preferences they have achieved. In addition, autistic individuals who complete vocational technical high school secondary education are placed in an associate degree program by taking advantage of the pass without examination according to their fields. However, these individuals may face some problems related to their preparation, registration, enrollment, teaching process, measurement and evaluation processes. The aim of this study is to identify the problems and expectations of the autistic individuals and their families that attend college. In the study, data were collected by semi-structured interview form. The obtained data were analyzed descriptively. The result of the research revealed that the teaching staff, mentors and other employees who are still in higher education have no knowledge of autistic individuals.

Anahtar Kelimeler

Autism Spectrum Disorder, Higher Education, Special Education

YÜKSEKÖĞRETİME DEVAM EDEN OTİZMLİ BİREYLERİN VE AİLELERİNİN YAŞADIĞI PROBLEMLER VE BEKLENTİLERİNİN BELİRLENMESİ

Öz

Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireyler farklı özellik ve yeterlikler gösterebilmektedirler. OSB olan bireylerde gözlenen temel özelliklerden arasında iletişim ve sosyal beceri alanında yaşadıkları yetersizlikler öne çıkmaktadır. Bunun yanında bilişsel açıdan da farklı özellik gösterebilmektedirler. OSB olan bireyler özellik ve ihtiyaçlarına bağlı olarak farklı eğitim ortamlarına yerleştirilmektedirler. Ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelere bağlı olarak bu bireyler tüm eğitim kademelerinden eşit bir şekilde yararlanmaları gerekmektedir. Farklı eğitim ortamlarında ortaöğretim kurumlarından mezun olan OSB’li bireyler akranları gibi YGS ve LYS’ye girerek bir yükseköğretim kurumuna kayıt hakkı elde edebilmektedir. Bunun yanında mesleki teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olan OSB’li bireyler sınavsız alanı ile ilgili önlisans programlarına yerleşebilmektedirler. Farklı ortamlarda eğitime devam eden OSB’li bireylerin karşılaştıkları problemlerle ilgili araştırmalar bulunmasına rağmen yükseköğretim kurumuna devam eden OSB’li bireylerle ilgili araştırma bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmanın amacı, yükseköğretime devam eden otizmli bireylerin ve ailelerinin karşılaştıkları problemleri ve beklentilerini belirlemektir. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen verilere göre aileler, yükseköğretim kurumlarında çalışan görevlilerin OSB hakkında, bu bireylere dönük eğitim düzenlemeleri konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıklarını, bu bireylerle ilgili düzenlemelerin yetersiz olduğu yönünde görüş belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Otizm Spektrum Bozukluğu, Yükseköğretim, Özel Eğitim

Kaynakça

• Akmanoğlu, N. (2008). Otistik çocuklara kötü niyetli yabancı kişilerin kaçırma girişimlerinden kaçınmayı öğretme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
• Asperger, H. (1944). Die autistischen Psychopathen im kindersalter.Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten, ,117, 76–136
• Attwood, T. (2000). Strategies for improving the social integration of children with Asperger syndrome, Autism: The International Journal of Research and Practice. 4(1), 85-100.
• Baş, G. (2012). The effect of teaching learning strategies in an english lesson on students achievement, attitudes, and metacognitive awareness. Journal of Theoretical Educational Science, 5(1), 49-71
• Birkan, B. (2009). Otizmi olan çocuklar ve eğitimi. Genel öğretim okullarında Özel gereksinimi olan çocuklar ve özel eğitim. (Ed.), Gönül Akçamete, Ankara: Kök Yayıncılık, 503-520
• Birkan, B., Gönen, A., & Uslucan, G. (2008). The effect of teaching with scrips on social interaction skills of children with autism. 2. International Conference on Special Education: Marmaris: Tohum Otizm Vakfı. 18-21
• Canay, T. (2003). Otistik çocuklara söylenen komutun yerine getirilmesi becerisinin öğretiminde ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretimin etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çuhadar, S.D. (2008). Resimli Etkinlik Çizelgeleri ile Sunulan Öğretim Sürecinin Otistik Özellikler Gösteren Çocukların Serbest Zaman Becerilerini Öğrenmeleri Üzerinde Etkililiği, Yayınlanmamış Doktora Tezi Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Darıca, N., Abidoğlu, Ü. ve Gümüşçü, Ş. (2005). Otizm ve otistik çocuklar(4th Ed). İstanbul: Özgür Yayınları.
• Eliçin, Ö.ve Avcıoğlu, H. (2014). Otizmi Olan Çocuklara Duyguları Ayırt Etme Becerisi Kazandırmada Replik Silikleştirme İle Yapılan Öğretimin Etkililiği, Eğitim ve Bilim Dergisi.
• Hobson, R. P. (1996). Autism and the development of mind. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Arretson,H.B., Fein D, Waterhouse L.(1990). Sustained attention in children with autism J. Autism Dev. Disord.,20,
• Gınalı-Göriş, Ş. (2006). Otistik çocuklara temel çıkarma işleminin kazandırılması, sürekliliği ve genellenebilirliğinde uyarlanmış basamaklandırılmış öğretim yöntemine göre hazırlanan öğretim materyallerinin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Girli, A. (2004). Otistik çocuklar ve aileleri (1th Ed). İzmir: Işık Özel Eğitim Yayınları.
• Girli, A., ve Sabırsız, S. (2011). Otizm tanılı çocuklara uygulanan “Resimlerle Duyguların Öğretimi Programı”nın etkililiğinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12 (1), 1-16.
• Gözün, Ö., Yıkmış, A. (2004). İlköğretim müfettişlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. 14. Ulusal Özel eğitim Kongresi, Bolu.
• Hagaman, J.L., & Reid, R. (2008). The effects of the paraphrasing strategy on the reading comprehension of middle school students at risk for failure in reading. Remedial and Special Education, 29(4), 222-234.
• Kanner, L. (1943) Autistic disturbance of affective contact. Nervous Child 2:217– 50
• Kanpolat, E. (2008). Otistik Bireylere Adı Söylenen Giysiyi Gösterme Becerisi Öğretiminde Bilgisayar Aracılığıyla Sunulan Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Keller, T., Ramisch, J. & Carolan, M. (2014). Relationship of children with autism spectrum disorders and their fathers. The Qualitative Report, 19 (66), 1-15.
• Kırcaali-İftar, G. (2003). Otistik özellik gösteren çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılması. İstanbul:Ya-Pa.
• Kırcaali-İftar, G. (2007). Otizm spektrum bozukluğu: İstanbul: Daktylos Yayınları.
• Koegel, R. L., & Koegel, L. K. (2006). Pivotal response treatments for autism: Communication, social and academic development. Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
• Koegel, L. K., Koegel, R. L., Hurley, C., & Frea, W. D. (1992). Improving social skills and disruptive behavior in children with autism through self-management. Journal of Applied Behavior Analysis, 25, 341-353.
• Korkmaz B. (2000). Infantile autism: adult outcome.Semin Clin Neuropsychiatry ; 5: 164–170.
• Korkmaz, B. (2003). Otizm. A. Kulaksızoğlu (Ed.), Farklı gelişen çocuklar. İstanbul: Epsilon Yayınları, 81-114
• Kurt, O. (2009). Otistik Özellikler Gösteren Çocuklara Zincirleme Serbest Zaman Becerilerinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Ve Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Gömülü Öğretimle Sunulmasının Etkililik Ve Verimliliklerinin Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Yayınları
• Luiselli, J. K., Russo, D. C., Christian, W. P., Wilczynski, S. M. (2008). Effective practices for children with autism. New York: Oxford University Pres.
• MacDuff, J. L., Ledo, R., McClannahan, L. E., and Krantz, P. J. (2007). Using scripts and script fading procedures to promote bids for joint attention by young children with autism. Research İn Autism Spectrum Disorders, 1, 281-290.
• Mesibov, G.B., and Shea, V. (2003). TEACCH. Gelişimsel nöropsikiyatri toplantıları I. uluslararası otizm sempozyumu, İstanbul. Yayınlanmamış workshop metni
• NAC (2009). Evidence-based practice and autism in the schools: a guide to providing appropriate ınterventions to students with asd. .
• NAC (2011). A parent’s guide to evidence-based practice and autism: providing information and resources for families of children with autism spectrum disorders. Randolph, Massachusetts.
• Olçay-Gül, S., & Tekin-İftar, E. (2012) Otizm spektrum bozukluğu tanısı olan bireyler için sosyal öykülerin kullanımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13, 1-24.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma,.Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(1), 323-343
• Pınar-Sazak, E., Yıkmış, A. (2004). İlkokul müdürlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. 14. Ulusal Özel eğitim Kongresi, Bolu.
• Rock, M.L., & Thead, B.K. (2007). The Effects Of Fading A Strategic Self-Monitoring Intervention On Students Academic Engagement, Accuracy, And Productivity. Journal Of Behavioral Education, 16(4), 389-412.
• Sucuoğlu, B. (2009). Otizm ve Otistik Bozukluğu Olan Çocuklar. A.Ataman, (Ed), Özel Eğitime Giriş Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. 312-391
• Tekin-İftar, E., & Değirmenci, H. D. (2012). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların öğretimi. In E. Tekinİftar (Ed.), Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri Ankara: Vize Yayıncılık. 267-321
• Thomson, T. (2011). Individualized Autism İntervention For Young Children: Blending Discrete Trial And Naturalistic Strategies. Baltimore, MD: Paul H. Brookes Publishing Co.
• Turhan, C (2015). Otizm Spektrum Bozukluğu Gösteren Çocuklara Sosyal Beceri Öğretiminde Sosyal Öykü ve Video Modelle Öğretimin Etkililik ve Verimlilikleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
• Turnbull, R., Turnbull, A., Shank, M. & Smith, S.J. (2004). Exceptional lives: Special education in today’s schools. USA: Pearson
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim Bilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6 (24), 543- 559.
• Uysal, A. (1995). Öğretmen ve okul yöneticilerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri. Anadolu Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uysal, A. (2003). Kaynaştırma uygulaması yapan öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. 13. Ulusal Özel eğitim Kongresi, Ankara.
• Uzuner, Y. (1999). “ Niteliksel Araştırma Yaklaşımı,” (Edit.:Ali Atıf Bir) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Whitman, T. L. (2004). The development of autism: A self-regulatory perspective. London: Jessica Kingsley Publishers.Yıkmış, A., Şahbaz, Ü., Peker, S. (1997). Hizmetiçi eğitim programının öğretmenlerin kaynaştırmaya yönelik tutumlarına etkisi. 7. Özel Eğitim Kongresi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods for the social sciences]. Ankara: Seckin Yayıncılık.