DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE’NİN YAYIN POLİTİKASININ SURİYELİ SIĞINMACILAR ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2022, , 136 - 153, 30.11.2022

Hacı Hasan Saf

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1146176

Öz

İletişim teknolojilerindeki gelişmeler, iletişim sektörünün büyümesini sağlamıştır. Böylece ülke sınırları içerisinde kalmış ulusal yayın politikaları, ülke sınırlarını aşarak uluslararası boyuta erişmiştir. Uluslararası haber kuruluşları kurulmuş ve bir sonraki adım olan küresel yayın kuruluşları ortaya çıkmıştır. Genelde tek dilde (İngilizce) yayın yapan bu kuruluşlar, daha sonraları faaliyet gösterdikleri ülkelerin dilinde yayın yapmışlardır. Bu yayın politikalarının nedenleri, amaçları ve sonuçları ise sürekli bir tartışma konusu olmuştur. Uluslararası haber ve yayın kuruluşlarına yönelik tartışmalar, bu konulara yönelik yaklaşım ve teorileri beraberinde getirmiştir. Kültür ve medya emperyalizmi, çok uluslu şirketler ve propaganda kavramları; bu tartışmalara yönelik geliştirilen kavramlardandır. Bu kavramlar, genel olarak uluslararası eşitsiz iletişim akışının gelişmiş ülkelerin gelişmemiş ya da gelişmekte olan ülkeler üzerindeki etkisini artırdığını ortaya koymaktadır. Uluslararası haber kuruluşları da bu sürece katkı sağlamakta ve bağlı oldukları ülkelerin politikalarına paralel yayın politikası uygulamaktadır. Türkiye’de de birçok Türkçe yayın yapan haber kuruluşu bulunmaktadır. Bu uluslararası haber kuruluşlarının incelenmesi ise elzemdir. Çalışmada Türkçe yayın yapan haber kuruluşlarının yayın politikalarının Alman Dışişleri Bakanlığına bağlı Deutsche Welle (Almanya’nın Sesi) Türkçe üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Son yıllarda artan sığınmacı akınları Türkiye’yi de etkilemiştir. Son 10 yıldır artan Suriyeli sığınmacı sayısına Afganistan ve Pakistan’dan gelen sığınmacılar da eklenmiştir. Siyasetçiler ve yurttaşlar tarafından sıklıkla eleştirilen ve tepki gösterilen sığınmacılar ve onlara yönelik politikalar, son dönemlerde daha da şiddetli tepkilere maruz kalmıştır. 2022 yılının Mayıs ayında çevrede bulunan kadın ve çocukların görüntülerini gizli ve açıktan kayıt altına alan Suriyeli, Afgan ve Pakistanlı sığınmacılar, bu görüntüleri sosyal medyada tepki çeken metinlerle paylaşmışlardır. Bu paylaşımlar ise sosyal medyada hızla yayılmış, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşları tarafından tepkiyle karşılanmışlardır. Böylesi bir durumda, sığınmacıların Avrupa’ya geçişini istemeyen ve Türkiye’de barınmalarını isteyen Almanya’ya bağlı bir yayın kuruluşu olan DW Türkçe’nin yayın politikası ise tartışılmaya değerdir. Çalışmada sığınmacılara yönelik tepkilerin arttığı 2022 yılı Mayıs ayında DW Türkçe’nin yayınladığı altı haber eleştirel söylem analizi ile çözümlenmiştir. Çözümleme sonucunda DW Türkçe’nin Almanya’nın sığınmacı politikasına paralel bir yayın politikası geliştirdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası haber kuruluşları, kültür emperyalizmi, çok uluslu şirketler, propaganda, Deutsche Welle Türkçe, eleştirel söylem analizi.

Kaynakça

• Başdinç, G. (2020). Ana akım medya dilinin halkbilimi açısından eleştirel söylem analizine tabi tutulması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Biltereyst, D. and Meers, P. (2000). The international telenovela debate and the contra-flow argument: A reappraisal. Media, Culture & Society, 22(4), 393-413.
• Chomsky, N. ve Herman, E. (2012. Rızanın imalatı: kitle medyasının ekonomi politiği. (Çev. E. Abadoğlu), İstanbul: Bgst Yayınları.
• Cumhuriyet (2021). Yunanistan, Türkiye sınırına 40 kilometrelik çelik duvar ördü, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/yunanistan-turkiye-40-kilometrelik-sinirina-celik-duvar-ordu-1862265 Erişim Tarihi: 14.07.2022
• Cumhuriyet (2022). Kadınların uygunsuz videolarını çeken erkek, sınır dışı edildi, https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/kadinlarin-uygunsuz-videolarini-ceken-erkek-sinir-disi-edildi-1928120, Erişim Tarihi: 14.07.2022.
• Devran, Y. (2010). Haber söylem ideoloji. İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
• DW Türkçe (2022a). Hatay’daki Suriyeliler: geri dönmek istiyorlar mı?. https://www.dw.com/tr/hataydaki-suriyeliler-geri-dönmek-istiyorlar-mı/a-61696905, Erişim Tarihi: 10.07.2022 DW Türkçe (2022b). Önhon: sığınmacılar meselesini kaynağında, Suriye’de çözmeliyiz. https://amp.dw.com/tr/önhon-sığınmacılar-meselesini-kaynağında-suriyede-çözmeliyiz/a-61728521 , Erişim Tarihi: 07.07.2022
• DW Türkçe (2022c). Avrupa’daki sağ popülizm Türkiye’ye mi sıçradı?. https://www.dw.com/tr/avrupadaki-sağ-popülizm-türkiyeye-mi-sıçradı/a-61865916, Erişim Tarihi: 12.07.2022.
• DW Türkçe (2022d). BM: 100 milyondan fazla insan yerinden edildi. https://www.dw.com/tr/bm-100-milyondan-fazla-insan-yerinden-edildi/a-61897173 Erişim Tarihi: 11.07.2022
• DW Türkçe (2022e). Mültecilerin siyasi malzemeye dönüştürülmesi. https://amp.dw.com/tr/mültecilerin-siyasi-malzemeye-dönüştürülmesi/a-61956015 10.07.2022
• DW Türkçe (2022f). Yunanistan Türkiye sınırındaki beton çiti uzatıyor. https://www.dw.com/tr/yunanistan-türkiye-sınırındaki-beton-çiti-uzatıyor/a-61967415, Erişim Tarihi: 12.07.2022
• Euronews (2022). Geri itme: AB Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı Frontex’in Yunan unsurlarına katıldığı ortaya çıktı, https://tr.euronews.com/2022/04/28/geri-itme-ab-s-n-r-ve-sahil-guvenlik-ajans-frontex-in-yunan-unsurlar-na-kat-ld-g-ortaya-c-, Erişim Tarihi: 15.07.2022.
• Fairclough, N. (2013). Critical discourse analysis: The critical study of language. Oxford: Routledge.
• Göçer, İ. ve Çınar, S. (2015). Arap Baharı’nın nedenleri, uluslararası ilişkiler boyutu ve Türkiye’nin dış ticaret ve turizm gelirlerine etkileri. KAÜ İİBF Dergisi, 6(10), 51-68.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Güngör, N. (2013). İletişim: kuramlar ve yaklaşımlar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hamelink, C. J. (1983). Cultural autonomy in global communications: planning national information policy. New York: Longman.
• Hürriyet (2016). Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz: mülteciler Türkiye'de kalsın, https://www.hurriyet.com.tr/dunya/avusturya-disisleri-bakani-sebastian-kurz-multeciler-turkiyede-kalsin-40055275, Erişim Tarihi: 15.07.2022.
• Koç, M.; Görücü, İ. ve Akbıyık, N. (2015). Suriyeli sığınmacılar ve istihdam problemleri. Birey ve Toplum, 5(9), 63-94.
• Mattelart, A. (1979). Multinational corporations and the control of culture: the ideological apparatuses of imperialism. Hassocks: Harvester Press.
• Mattelart, A. (1980). Mass media, ideolojies and the revolutionary movement. New Jersey: Harvester Press.
• Mattelart, A. (1992). Rethinking media theory: signpost and new directions. Minnealpolis: University of Minneapolis.
• Obayd, A. J. ve Karataş, A. (2021). Afganistan’da göç hareketliliğinin neden ve sonuçları, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 50(3), (75-91).
• Özdemir, B. (2019). Engele sahip insanlara ilişkin haber ve köşe yazılarının Birgün, Cumhuriyet, Hürriyet ve Yeni Şafak gazetelerindeki sunumu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Özer, Ö. (2012). Teun Van Dijk örneğinde eleştirel söylem çözümlemeleri. Konya: Literatürk.
• Ritzer, G. (2011). Küresel dünya. (Çev. M. Pekdemir). Ankara: Ayrıntı Yayınları.
• Savar, E. ve Kedikli, U. (2019). Türkiye’de mülteci ve sığınmacılara sağlanan imkânlar ve uyum sorunları: : Çankırı örneği, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15 (4), 1119-1142.
• Schiller, H. (1973). Mass communication and american empire. New York: Kelly.
• Schiller, H. (1976) Communication and cultural domination. White Plains: International Arts and Sciences Press.
• Smythe, D. (1981) Dependency road: communications, capitalism, consciousness, and Canada. Norwood: Ablex.
• Stanford Encyclopedia of Philosophy. (2007). Social Institutions.
• Van Dijk, T. A. (1988). News as discourse. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publication.
• Van Dijk, T. A. (1993a). Elite discourse and racism.. London: Sage.
• Van Dijk, T. A. (1993b). Principles of critical discourse analysis. Discourse & society, 4(2), 249-283.
• Yaylagül, L. (2010). Kitle iletişim kuramları: egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• White, L. (2001). Reconsidering cultural imperialism theory. http://www.tbsjoumal.com, Erişim Tarihi: 01.06.2022.
• Wodak, R. ve Meyer, M. (2015). Methods of critical discourse studies. London: Sage.