Siyasal İletişim Açısından Tarihi Metinler Olarak Selçuklu Ve Osmanlı Dönemi Siyasetnameleri: Nizam’ül Mülk’ün Siyasetnamesi ve Koçi Bey Risalesi Bağlamında Siyasal İletişimin Tarihsel Kökenleri

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 47 - 62, 30.05.2017

Zübeyde Süllü

Öz

Özet

Siyasal iletişim demokrasiyle yakından bağlantılı bir kavramdır. Siyasal iletişim süreci genel oy hakkının kitlelere verilmesiyle belirgin biçimde başlamış, kitle iletişim teknolojisinin gelişmesiyle günümüzdeki anlamına ulaşmıştır. Günümüzde siyasal iletişim, hem ulusal hem de uluslararası alanda güç kavgalarının bir aracıdır. Bugün ki anlamda, siyasal iletişim çalışmaları ve kampanyaları ikinci dünya savaşından sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde doğup gelişmiştir Bununla birlikte siyasal iletişimin tarihsel kökenleri çok eski zamanlara dayanmaktadır. Özellikle Eski Yunan, Mısır, Mezopotamya ve Çin uygarlıklarında siyasi iletişim uygulamaları görülmektedir. Anadolu da kurulan büyük devletler olarak Osmanlı ve Selçuklu devletinde de bazı siyasal iletişim uygulamalarına rastlamaktayız. Özellikle yazılı metinler olarak siyasetnameler belli bir öneme sahiptirler.

Siyasetnameler, dönemin hükümdar ve devlet adamlarına tavsiyelerde bulunmak amacıyla yazılan siyasi, ahlaki ve dini içerikli eserlerdir. Tarih ve Siyasetname yazarları Fars tarihi ve siyaset geleneği ile Hint hikmetinden etkilenmişlerdir. Yazıldığı dönemin siyasi, sosyal ve ekonomik yapısı hakkında bilgiler içermesi; devrinin yönetim anlayışını ve değerlerini yansıtması sebebi ile siyasetnameler, tarihi açıdan çok önemli kaynaklardır. Köklü bir devlet geleneğine sahip olan Selçuklu ve Osmanlı Devletleri, aynı zamanda çok zengin bir siyasetname geleneğine sahiptirler. Dini ve siyasi bir içeriğe sahip olan siyasetnameler, dini ve siyasal tarihten alınan örneklerle, hikayelerle ve alıntılarla desteklenmiştir. Bu çalışmada siyasetname geleneği siyasal iletişim süreci açısından ele alınıp incelenmiştir. Örnek metinler olarak ise Selçuklu Veziri Nizamü’l Mülk’ün Siyasetnamesi ve Osmanlı döneminin önemli siyasetnamelerinden Koçi Bey risaleleri incelenmiştir. Her iki siyasetnamede de vergi sistemi, ekonomik şartlar, adalet, sağlık, eğitim, barınma gibi meseleler ön plana çıkarılmıştır. Bu noktada siyasal aktörlerin hedef kitlelere ulaşılması amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Siyasal iletişim, Siyasetname, Nizam’ül Mülk

Kaynakça

• Adalıoğlu, H. H. (2004). Siyasetnamelerin Klasik Kaynakları, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:5 Sayı:2 Eskişehir, 1-22. Adalıoğlu, H. H. “Bir Siyasetname olarak Kutadgu Bilig”, http://www.selcuk.edu.tr/dosyalar/files/303/13_%20Hasan%20H%C3%BCseyin%20Adal%C4%B1_docx.pdf Erişim tarihi: 05.05.2014. Akay, R. A. (2012). Siyasal İletişim Danışmanı, Ankara: Nobel Yayınevi. Aziz, A. ( 2013). Siyasal İletişim, Ankara: Nobel Yayınları, 194-220. Canatan, K. (2009). “Geleneksel Siyaset ve Devlet Felsefesinin Bir Yorumu Olarak Siyasetname- Büyük Devlet Adamı Nizamü’l Mülk’ün Devlet ve Siyaset Anlayışı Üzerine”,http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1142703350_canatankadir1452(D%c3%bczeltm).doc.pdf. Carr, E. H. (2010). Tarih Nedir, Çev.: Misket Gizem Güntürk, İstanbul: İletişim Yayınları. Çamdereli, M. (2004). Ana Çizgileriyle Halkla İlişkiler, İstanbul: Salyangoz Yayınları. Çakmakcıoğlu, S.( 2008) Koçi Bey Risaleleri, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. İnalcık, H. (1966). Kutadgu Bilig’de Türk ve İran Siyaset ve Nazariye ve Gelenekleri, Ankara, 259-271. Jeanneney, J. N. ( 1998). Medya Tarihi, Çev.: Esra Atuk, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Kılıçaslan, E. Ç. (2008). Siyasal İletişim: İdeoloji ve Medya İlişkisi, İstanbul, Kriter Yayınları. Köker, E. (1998). Politikanın İletişimi, İletişimin Politikası, Ankara: Vadi Yayınları. Lilleker, G. D. (2013). Siyasal İletişim Temel Kavramlar, Çev.: Abdullah Altın vd., İstanbul: Kaknüs Yayınları. Nizamü’l Mülk (2013) Siyasetname, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Özkan, A. (2004). Siyasal İletişim, İstanbul: Nesil Yayınları. Türkdoğan, M. G. (2010). Siyasetnameler ve Bir Siyasetname Örneği Olarak Ahmedî’nin İskendernâme’si, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:3 Sayı:12, 418-430. Uztuğ, F. (2004). Siyasal İletişim Yönetimi, İstanbul: Media Cat Yayınları.