Artırılmış Gerçeklik ve Süreğen Bağlantı Kültürü Diyarında Karşı Ütopyalar: Rising Star Türkiye ve Black Mirror-Fifteen Million Merits

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 234 - 246, 15.02.2016

Züleyha Özbaş-anbarlı Çağdaş Ceyhan

Öz

Bu çalışma, iki farklı program türünün benzerlikleri üzerinden artırılmış gerçeklik ve süreğen bağlantı dolayımıyla karşı ütopyaların görünümlerinin izini sürmeye çalışmıştır. Bir karşı ütopya anlatısı olan Black Mirror’ın Fifteen Million Merits bölümünü ve yabancı bir yarışma formatı olan Rising Star Türkiye’nin yayınlanmış iki sezonu gerçeklik skalası, eşikteki karakter olan duvar, oyunun karakterini belirleyen dış ses ve teknoloji dolayımlı karşı ütopya çerçevesinde analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda, Black Mirror-Fifteen Million Merits’deki teknoloji dolayımlı bir karşı ütopyanın günümüz tarihsel ve toplumsal koşullarından temel alınarak ortaya çıktığı söylenebilir. Bunun en can alıcı örneği de Black Mirror’ın Fifteen Million Merits bölümüyle koşutlukları barındıran Rising Star Türkiye formatının sunduğu dünyada yer alır. Black Mirror-Fifteen Million Merits gelecekte geçen bir kara ütopyayken Rising Star Türkiye günümüz dünyasının toplumsal, ekonomik, siyasal, kültürel ve teknolojik gerçekliklerinin bir ürünüdür. Artırılmış gerçeklik öğeleri barındıran ve süreğen kültür halinin yaşandığı her iki anlatıda da ütopya-karşı ütopya geçişkenlikleri sıklıkla görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

artırılmış gerçeklik, karşı ütopya, süreğen bağlantı kültürü, Black Mirror- Fifteen Million Merits, Rising Star Türkiye

Kaynakça

• Avcı, A. (2015). “Ünsal Oskay’ın Walter Benjamin Üzerine Çalışmaları”, Marmara İletişim Dergisi, (23), s. 13-36.
• Azuma, R. T. (1997). “A Survey of Augmented Reality”, Teleoperators and Virtual Environments, 6(4), s. 355-385.
• Beauchamp, G. (1973). Of Man's Last Disobedience: Zamiatin's" We" and Orwell's" 1984". Comparative Literature Studies, s. 285-301.
• Bertelsen, L. K. (2004). “The Claude Glass: A modern metaphor between word and image”, Word & Image, 20(3), s. 182-190.
• Boyd, D. (2012). “Participating in the always-on lifestyle”, The Social Media Reader, s. 71-76.
• Brooker, C. (2011). “The Dark Side of Our Gadget Addiction”. The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2011/dec/01/charlie-brooker-dark-side-gadget-addiction-black-mirror (Erişim Tarihi: 23.09.2016)
• Chang, H. and Choi, M. (2016). “Big Data and Healthcare: Building an Augmented World”, Healthcare Informatics Research, 22, s. 153–155.
• Cioran, E., M. (2010). Tarih ve Ütopya. Çev.: Haldun Bayrı. Metis Yayınları: İstanbul.
• Debord, G. (2010). Gösteri Toplumu. Çev: A: Ekmekçi, O. Taşkent. Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• Fuchs, C. (2016). Sosyal Medya - Eleştirel Bir Giriş. Çev.: D. Saraçoğlu, İ. Kalaycı. Notabene yayınları.
• Güngör, C. & Kurt, M. (2014). Mobil Cihazlarda Görsel Arttırılmış Gerçeklik Algısının 3 Boyutlu Kırmızı-Camgöbeği Gözlükler İle Arttırılması. Improving visual perception of augmented reality on mobile devices with 3d red-cyan glasses. Proceedings of the IEEE 22nd Signal Processing and Communications Applications Conference (SIU'14), s. 1706-1709.
• Harvey, D. (2008). Umut Mekanları. Çev: Zeynep Gambetti. Metis Yayınları: İstanbul.
• Hepp, A. (2015). Medyatikleşen Kültürler. Çev.: E. P. Devrani, Ç. Bozdağ. Dipnot: Ankara.
• Jenkins, H. (2016). “Cesur Yeni Medya” Teknolojiler ve Hayran Kültürü. Çev.: N. Yeğengil. İletişim Yayınları: İstanbul
• Kumar, K. (2005). Ütopyacılık. Çev.: Ali Somel. İmge Kitabevi: Ankara.
• Kumar, K. (2006). Modern Zamanlarda Ütopya ve Karşı Ütopya. Kalkedon: İstanbul
• Mannheim, K. (2004). İdeoloji ve Ütopya. Epos Yayınları.
• McLellan, H. (1996). “Virtual realities”, Handbook of research for educational communications and technology, s. 457-487
• Milgram, P., & Kishino, F. (1994). “A Taxonomy of Mixed Reality Visual Displays”, IEICE Transactions on Information and Systems, 77(12), s. 1321-1329
• Milgram, P., Takemura, H., Utsumi, A., & Kishino, F. (1995). Augmented Reality: A Class of Displays on the Reality-Virtuality Continuum. In Photonics For Industrial Applications. International Society for Optics and Photonics. s. 282-292.
• Orwell, G. (2016). 1984. Çev.: C. Üster. Can Yayınları: İstanbul.
• Schmalstieg, D., Langlotz, T., & Billinghurst, M. (2011). “Augmented Reality 2.0”. (Ed.G. Brunnett, S. Coquillart, G. Welch) Virtual Realities. Springer Vienna. s. 13-37.
• Singh, G. (2014). “Recognition and the image of mastery as themes in Black Mirror (Channel 4, 2011–present): an eco-Jungian approach to ‘always-on’culture”, International Journal of Jungian Studies, 6(2), s.120-132.
• Stavrides, S. (2016). Kentsel Heterotopya. Çev.: A. Karatay. Sel Yayıncılık: İstanbul.
• Stevick, P. (1964). “The Limits of Anti-Utopia”, Criticism. 6(3). S. 233-245.
• Turkle, S. (2008). “Always-On/Always-On-You: The Tethered Self”. Handbook of Mobile Communication Studies. (Ed..James. E. Katz. Cambridge), MA: MIT Press. s. 121-137.
• Wassom, B. (2015). Augmented Reality Law, Privacy, and Ethics: Law, Society, and Emerging AR Technologies. Syngress.
• Woodcock, G. (1956). “Utopias in Negative”, The Sewanee Review, 64 (1), s. 81-97.
• Wortham, J. (2015). ‘Black Mirror’ and the Horrors and Delights of Technology. http://www.nytimes.com/2015/02/01/magazine/black-mirror-and-the-horrors-and-delights-of-technology.html?_r=0 (Erişim Tarihi: 23.09.2016)
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yumuşak, F. C. (2012). “Ütopya, Karşı-Ütopya ve Türk Edebiyatında Ütopya Geleneği”, Bilig, 61, 47-70.
• http://www.imdb.com/title/tt2085059/?ref_=ttfc_fc_tt (Erişim Tarihi: 23.09.2016)
• http://www.independent.co.uk/news/black-mirror-season-3-netflix-full-synopses-6-episodes-charlie-brooker-a7239806.html (Erişim Tarihi: 23.09.2016)