YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER VE YENİ MEDYA İLİŞKİSİ EKSENİNDE FUTBOL TARAFTAR GRUPLARININ SİYASAL MOBİLİZASYONU

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 88 - 109, 19.06.2020

Yunus Ergen Hediyetullah Aydeniz

Öz

Futbolun önemli unsurlarından birisi olan taraftar gruplarının siyasal amaçlı mobilizasyonunu odağına alan bu çalışma, taraftar gruplarının Türkiye’de meydana gelen toplumsal hareketlere taraftar kimliğinden sıyrılmaksızın katılım sağlayıp sağlamadığı, eğer katılım sağlıyorsa bu katılımı neden ve nasıl gerçekleştirdiği probleminden hareketle yapılmıştır. Yeni toplumsal hareketler ve yeni medya bağlamında ele alınan çalışmanın evrenini Türkiye Futbol Federasyonu Süper Ligi’nde 2012-2013 sezonunda mücadele eden futbol kulüplerinin taraftarları, örneklemini ise Süper Lig’de şampiyonluk yaşayan kulüplerin taraftar grupları oluşturmuştur. Çalışmada araştırma yöntemi olarak örnek olay incelemesi/durum çalışması tercih edilmiş ve Gezi Parkı eylemleri çalışmaya örnek olay olarak seçilmiştir. Çalışmanın araştırma kısmı iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Öncelikli olarak taraftar gruplarının Gezi Parkı eylemlerine doğrudan katılımı ele alınmış, bu çerçevede video, görüntü, açıklama, görüşme gibi çoklu veriler toplanarak analiz edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında ise örneklem olarak seçilen taraftar gruplarının Gezi Parkı eylemlerine dijital katılımı ele alınmış, bu çerçevede seçili taraftar gruplarının belirlenen tarihlerde resmi Twitter hesaplarındaki paylaşımları hem nicel hem de nitel içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Gezi Parkı eylemleri örneğinde gerçekleştirilen araştırmada, taraftar gruplarının toplumsal hareketlere siyasal bir gaye güderek hem doğrudan hem de dijital katılım sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

futbol, taraftar grupları, yeni toplumsal hareketler, yeni medya, twitter, gezi parkı

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E. ve Bayraktaroğlu, S. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya. Alver, F. (2008). Kapitalist Üretim Sürecinde Irkçılık, Futbol ve Medya. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 223-247. Bayhan, V. (2014). Yeni Toplumsal Hareketler ve Gezi Parkı Direnişi. Birey ve Toplum, 4(7), 23-57. Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Çarşı (2013). Çarşı Geliyooor!. İstanbul: Okuyanus. Çetin, S. (2013). Gezi'de Sosyal Medya İstatistikleri. Erişim Tarihi: 09.07.2017. Erişim Adresi: http://www.insanhaber.com/guncel/gezi-de-sosyal-medya-istatistikleri-h5142.html. Docplayer (2013). Somemto ile Gezi Parkı Eylemleri Haftasında Sosyal Medya Analizi. Erişim Tarihi: 03.06.2017. Erişim Adresi: http://docplayer.biz.tr/14400882-Somemto-big-data-somemto-ile-gezi-parki-eylemleri-haftasinda-sosyal-medya-analizi-copyright-2012-etiya-all-rights-reserved.html. Fotomaç. (2013). Biz bu işte yokuz. Erişim Tarihi: 08.07.2017. Erişim Adresi: https://www.fotomac.com.tr/fenerbahce/2013/06/11/biz-bu-iste-yokuz. Goal (2013). Trabzonspor'dan 'eylem' açıklaması. Erişim Tarihi: 10.07.2019. Erişim Adresi: https://www.goal.com/tr/news/232/s%C3%BCper-lig/2013/06/09/4036727/trabzonspordan-eylem-a%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1. Gökçatı, M. A. (2008). “Bizim İçin Oyna” Türkiye’de Futbol ve Siyaset. İstanbul: İletişim. Gürakar, T. (2014). Bir Direniş Oyunu: Gezi’yi Bourdieu Üzerinden Okumak. Sosyologca, 7, 1-14. Işık, G. (2011). Toplumsal hareketler: Tarih-Kuram ve Kapsam. Gülcan Işık (Ed.). Toplumsal Hareketler içinde (s.1-44). Ankara: Nobel. İnsanhaber (2013). Gezi'de Sosyal Medya İstatistikleri. Erişim Tarihi: 12.07.2017. Erişim Adresi: http://www.insanhaber.com/guncel/gezi-de-sosyal-medya-istatistikleri-h5142.html. Kasapoğlu, Ç. (2013). Çarşı neden Gezi eylemlerine destek verdi?. Erişim Tarihi: 02.07.2017. Erişim Adresi: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2013/06/130614_carsi_gezi_cagil. Offe, C. (1999). Yeni Toplumsal Hareketler: Kurumsal Politikanın Sınırlarının Zorlanması. Kenan Çayır (Ed.). Yeni Toplumsal Hareketler içinde (s. 53-81). İstanbul: Kaknüs. Özçetin, B. ve Turan, Ö. (2015). Kahire’den İstanbul’a: Futbol, Siyaset ve Toplumsal Hareketler. Mülkiye Dergisi, 39(2), 115-146. Özel, E. K. ve Deniz, Ş. Türk Basınında Gezi Parkı Eylemleri Üzerine Bir İçerik Analizi: Eylemler Nasıl Sunuldu? Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 876-893. Par, K. (2014). Plüton'a bile destek verdik, Gezi'yi niye desteklemeyelim. Erişim Tarihi: 02.07.2017. Erişim Adresi: http://www.haberturk.com/gundem/haber/1021606-plutona-bile-destek-verdik-geziyi-niye-desteklemeyelim. Schmidt, L. (1988). “Yeşiller ve Radikal Sol”. Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi. Cilt-5. İstanbul: İletişim. Tanrıverdi, B. ve Apak, Ö. (2013). Görsel Okuryazarlık Üzerine Bir İçerik Analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 267-293. Tarhan, A. (2014). Medyayla İlişkilerde Kurumsal Web Sayfalarının Kullanımı: Halkla İlişkiler Odaklı Bir Değerlendirme. Selçuk İletişim Dergisi, 8(2), 61-89. ultrAslan. (2013). Açıklama. Erişim Tarihi: 07.07.2017. Erişim Adresi: http://www.ultraslan.com/Oku.asp?okuID=2974. Wallerstein, I. (1993). Sistem-Karşıtı Hareketlerin Tarihi ve İkilemleri. Samir Amin, Giovanni Arrighi, A. Gunder Frank ve Immanuel Wallerstein (Ed.). Büyük Kargaşa Yeni Toplumsal Hareketlerin Krizi içinde (s. 10-539. İstanbul: Alan.