GÜZİN ABLA KÖŞESİNDE TOPLUMSAL CİNSİYETİN İNŞASI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 9 - 26, 13.12.2020

Elif Şeşen

https://doi.org/10.47107/inifedergi.807034

Öz

Bir kişi, nesne ya da olgunun çok sayıda kişi tarafından beğenildiğini anlatmak için kullanılan popüler kültür öğeleri, o toplumda kabul görmüş normların, kuralların, değerlerin, iktidar ilişkilerinin izlerini taşır. Popüler kültür belirli bir yaşam tarzının, belirli iktidar ilişkilerinin yaygınlaşması, onaylanması ve yeniden üretilmesine katkıda bulunur. Bu süreçteki konulardan biri de toplumsal cinsiyet ilişkileridir. Toplumsal rol ve davranışları cinsiyet temelli bir bakış açısıyla düzenleyen toplumsal cinsiyet reklamlar, televizyon programları, haberler gibi pek çok popüler medya ürününde su yüzüne çıkar. Çünkü toplumsal cinsiyete dair ön kabulleri popüler hale getiren medya, toplumsal kabul ve değerlerin yeniden üretilmesinde önemli bir role sahiptir. Bu duruma örnek oluşturan ve yıllardır gazetelerde varlığını sürdüren dertleşme köşeleri, cinsiyetçi ideoloji ve söylemin aktarım aracıdır. Dertleşme köşeleri, popüler kültür ürünlerine sinmiş cinsiyetçi söylemleri incelemek, toplumsal cinsiyetin gündelik hayata yansımalarını ortaya çıkarmak adına kayda değer bir örnektir. Çünkü sıradan insanların gündelik ve kişisel sorunlarına çözüm aramak adına yazdıkları bu köşelerde, yayınlanan mektuplar gibi dile getirilen sorunlara çare olarak sunulanlar da cinsiyetçi kalıpyargıların göstergelerini barındırmaktadır. Toplumsal cinsiyet ilişkilerinin gündelik hayatın seyri içinde nasıl aktarıldığını anlamayı amaçlayan bu çalışmada dertleşme köşelerinin Türkiye’deki en ünlü örneği olan Güzin Abla köşesine gelen başvurular David Sholle’nin (1999) ideolojik dilsel pratiklere yönelik sınıflandırması esas alınarak nitel ve nicel içerik analizine tabi tutulmuştur. Güzin Abla köşesinde 1982-2018 yılları arasında farklı tarihlerde yayınlanmış toplam 66 mektubun cinsiyetçi söylem açısından incelendiği bu çalışmanın sonucu, köşede verilen tavsiyelerin danışanın cinsiyeti fark etmeksizin cinsiyetçi kalıplar çerçevesinde şekillendiğini göstermektedir. Köşeye yazanların yaklaşık %75’i kadın olup büyük bir çoğunluğu (%83) aşk ve ilişkilere dair sorunlarını anlatmaktadırlar. Güzin Abla’nın mektuplara verdiği cevaplardaki tavsiyelerin ise %50’den fazlasında cinsiyetçi kalıplar ağır basmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dertleşme köşesi, Güzin Abla, Toplumsal cinsiyet

Gender Construction in Güzin Abla Column

Öz

Various elements of popular culture used to express that a person, object or phenomenon is liked by a large number of people, bear the traces of the norms, rules, values, and power relations accepted in that society. Popular culture contributes to the dissemination, approval and reproduction of a particular lifestyle, certain power relations. One of the issues in this process is gender relations. Gender, which organizes social roles and behaviors from a gender-based perspective, appears in many popular media products such as commercials, television programs, and the news. Because the media, which popularizes the pre-assumptions about gender, has an important role in reproducing social consent and values. One of the examples of this situation is advice columns which are the means of transferring sexist ideology and discourse. Advice columns existed in newspapers for years are considerable examples to reveal the gendered discourse permeated into the popular culture products and also the reflections of gender in daily life. Because in these columns which ordinary people write to find solutions to their daily and personal problems, the letters published and presented solutions to the problems expressed contain signs of gendered stereotypes. In this study aims to understand how gender relations have been transferred in the course of everyday life, letters to Güzin Abla column, the most famous example of advice columns in Turkey, have been examined to qualitative and quantitative content analysis on the basis of classification David Sholle (1999) for ideological linguistic practices. In this study, total of 66 letters which were published in different dates between 1982-2018 in Güzin Abla column have been examined in terms of gendered discourse. As a result, given advices in the column have been constructed in a gendered frame and there is no difference according to the gender of the advisees. Approximately 75% of those who write to the column are women and the vast majority (83%) of them share their problems regarding love and relationships. Sexist stereotypes prevail in more than 50% of the advice given by Güzin Abla to the letters.

Anahtar Kelimeler

Advice column, Güzin Abla, Gender

Kaynakça

• Arsan, E., Ünalan, E. ve Türkoğlu, S. (2009). Cinsiyetçilik ve medya: ‘Güzin abla’ köşesinde yeniden üretilen ataerkil cins kimlikleri. Cogito Feminizm Özel Sayısı, 58, 385-402.
• Atauz, A., Kardam, F. ve Saktanber, A. (1999). Toplumsal cinsiyet eğitimi el kitabı: Eğitim materyali. Ankara: KSSGM.
• Batmaz, V. (1981). Popüler kültür üzerine değişik kuramsal yaklaşımlar. İletişim 1, 163-192.
• Baydar, V. (2013). Popüler kültürde mizojini. Turkish Studies, 8 (151), 151-165.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet “Bize yüklenen roller”. (Çev. Kemal Ay). İstanbul: Kadın Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Bostancı, N. (2002). Cumhuriyetimiz. Ankara: Vadi Yayınları.
• Butler, J. (2004). Undoing gender. New York, NY: Routledge.
• Chang, J. S. (2000). Agony-resolution pathways: How women perceive american men in cosmopolitan’s agony (advice) column.The Journal of Men’s Studies, 8 (3), 285-308.
• Dağtaş, E. (2004). Türkiye’deki medya ortamında magazin kavramı ve magazinleşme eğilimleri. Nilgün Gürkan Pazarcı (Ed.), Türkiye’de kitle iletişimi (ss. 131-169). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar. (2. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erdoğan, İ. (1999). Popüler kültür: Kültür alanında egemenlik ve mücadele. Nazife Güngör (Ed.), Popüler kültür ve iktidar (ss. 18-52). Ankara: Vadi Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2001). Popüler kültürde gasp ve popülerin gayri meşruluğu. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 4 (15), 65-104.
• Ersöz Günindi, A. (2010). Tüketim toplumunda “sıfır beden” söylemi: Neden ve sonuçları üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27 (2), 37-53.
• Fiske, J. (1999). Popüler kültürü anlamak. (Çev. Süleyman İrvan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Geçer, E. (2015). Medya ve popüler kültür: Diziler, televizyon ve toplum. (2. Baskı). İstanbul: Metamorfoz Yayıncılık.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji (5. Baskı). (Çev. İsmail Yılmaz). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Gökçe, O. (1995). İçerik çözümlemesi. Konya: Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Hamamcı, Z., Murat, M., Yıkımaz, M. ve Çekiç, A. (2008). Bir içerik analizi örneği: Güzin abla köşesine gelen mektuplar ve bu mektuplara verilen yanıtların incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 63-68.
• Hart, G. (1995). Gender and household dynamics: Recent theories and their implications. In M. G. Quibria (Ed.), Critical issues in Assian development (pp. 39-74). Oxford: Oxford University Press.
• Hendley, W. C. (1977). Dear abby, miss lonelyhearts and the eighteenth century: The origins of the newspaper advice column. Journal of Popular Culture, 11, 345-350.
• Herrett-Skjellum, J. and Allen, M. (1996). Television programming and sex stereotyping: A meta-analysis. B. Burleson (Ed.), Communication Yearbook 19, (pp. 157-188). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Htun, M. and Weldon, L. (2018). The logics of gender justice: State action on women’s Rights around the World. New York, NY: Cambridge University Press.
• Karademir, Ç (2014). Güzin abla köşesinin akılcı duygusal davranışçı yaklaşımın temel kavramları açısından incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 4 (2), 11-43.
• Kaypakoğlu, S. (2004). Toplumsal cinsiyet ve iletişim. İstanbul: Naos Yayınları.
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim Dergisi, 4 (3), 21-28.
• Kösoğlu, N. (1992). Milli kültür ve kimlik. İstanbul: Ötüken Yayıncılık.
• Kvale, S. (1996). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
• Mayring, P. (2011). Nitel sosyal araştırmaya giriş: Nitel düşünce için bir rehber (2. Baskı). (Çev. Adnan Gümüş ve Sezai Durgun). Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Morris, P. (2004). From private to public: Alba de Cespedes’ agony column in 1950s Italy. Modern Italy, 9(1), 11-20.
• Oktay, A. (2002). Popüler kültürler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oktay, A. (2004). Sanat ve siyaset. İstanbul: Everest Yayınları.
• Özyeğin, G. (2005). Kapıcılar, gündelikçiler ve ev sahipleri: Türk kent yaşamında sorunlu karşılaşmalar. Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber (Ed.), Kültür fragmanları: Türkiye’deki gündelik hayat (ss. 57-83). İstanbul: Metis Yayınları.
• Pira, A. ve Elgün, A. (2004). Toplumsal cinsiyeti inşa eden bir kurum olarak medya: Reklamlar aracılığıyla ataerkil ideolojinin yeniden üretilmesi”, 2. International Symposium Communication in The Millennium: A Dialogue Between Turkish and American Scolars, 17-19 Mart 2004, İstanbul. https://docplayer.biz.tr/4280402-Toplumsal-cinsiyeti-insaa-eden-bir-kurum-olarak-medya-reklamlar-araciligiyla-ataerkil-ideolojinin-yeniden-uretilmesi.html, Erişim Tarihi: 03.09.2020.
• Sancar, S. (2011). Erkeklik. Yıldız Ecevit (Ed.), Toplumsal cinsiyet çalışmaları (ss. 168-193). Eskişehir: T. C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 1309.
• Sholle, D. (1999). İdeoloji teorisinden iktidar/bilgiye. Mehmet Küçük (Ed.). Medya, iktidar, ideoloji (ss. 267-307). Ankara: Ark Yayınları. Soygüder, Ş. (2003). Eyvah paparazzi. İstanbul: Om Yayınları.
• Toker Erdoğan, M. (2010). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında medya okuryazarlığının rolü. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2534/mugeerdogan.pdf, Erişim Tarihi: 05.09.2020.
• Ünalan, D. ve Özer, Ö. (2018). Millî mücadele dönemi yazarlarından Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun romanlarının popüler kültür içerik özellikleri bağlamında incelenmesi. Folklor ve Edebiyat, 24 (95), 261-278.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• http://www.radikal.com.tr/turkiye/guzin-ablayi-kaybettik-786276, Erişim Tarihi: 20.09.2020.