DAĞLIK KARABAĞ ÇATIŞMASI VE NEFRET SÖYLEMI: YOUTUBE KULLANICI YORUMLARI ÜZERINE BIR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 306 - 324, 30.11.2021

Fatih Söğüt

https://doi.org/10.47107/inifedergi.977259

Cited By: 2

Öz

Nefret söylemi, toplumsal yapı içerisinde “öteki” olarak konumlandırılan bir kişi ya da gruba karşı bu grubun ya da bireyin ırkına, cinsiyetine, cinsel yönelimine, engel durumuna bakılarak yöneltilen hakaret, aşağılama, küçümseme, alay etme gibi ifade biçimlerini kapsamaktadır. Bu ifade biçimlerinin yayılmasında medyanın kullanımı bu söylemlerin etkisini daha da güçlendirmektedir. Gelişen iletişim teknolojilerine paralel olarak ortaya çıkan yeni medya ortamları ise nefret söyleminin üretilmesi ve yaygınlaştırılmasına yeni bir boyut getirmiştir. Yeni medyanın sahip olduğu yapısal özellikleri nefret söyleminin bireysel olarak üretilmesinde, geniş kitlelere aktarılmasında, etki alanının genişletilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada Dağlık Karabağ çatışmaları ekseninde yaygın olarak kullanılan video paylaşım ağı olan Youtube’daki nefret söylemi araştırılmıştır. Bu bağlamda bu çalışmanın temel amacı video paylaşım ağlarındaki nefret söylemini ortaya çıkarmaktır. Bu araştırmanın kuramsal temelini Erwin Gofmann’nın dramaturji teorisi oluşturmaktadır. Araştırma için Ermenistan’ın ArmNews televizyon kanalının Youtube kanalı ile Azerbaycan’nın İçtimaiTV kanalının Youtube kanalında yer alan ve 27 Eylül 2020- 09 Kasım 2020 tarihleri arasında yayınlanmış olan haber videolarına yapılan kullanıcı yorumları incelenmiştir. Yapılan kullanıcı yorumları içerik analizi ve eleştirel söylem çözümlemesi ile araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre hem Ermeni kullanıcılar hem de Azeri kullanıcılar haber videolarına yaptıkları yorumlarda yoğun bir biçimde nefret söylemine yer vermektedirler. Ermeni kullanıcılar daha çok etnik ve dinsel bir nefret söylemine başvururken Azeri kullanıcılar ise intikamcı ve sembolik bir nefret söylemini kullanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Youtube, Kullanıcı Yorumları, Dramaturji Kuramı, Dağlık Karabağ, Nefret Söylemi

Kaynakça

• Abdullayev, A. (1999). Ermənistanin Azərbaycana Qarşi Hərbi Təcavüzü və Heydər Əliyevin Sülh Strategiyasi. Bakü: Elm. Akgün, E. (2018). Sosyal Medya Platformlarından Youtube Üzerinden Benlik Sunumunun Dramaturjik Bir Analizi. Yeni Medya(4), 29-49.
• Alp, H. (2016). Çingenelere yönelik nefret söyleminin Ekşi Sözlük’te yeniden üretilmesi. Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi, 3(2), 143-172.
• Aslanlı, A., & Hesenov, I. (2005). Haydar Aliyev Dönemi Azerbaycan Dış Politikası. Ankara: Platin Yayınları.
• Bilge, R. (2016). Sosyal Medyada Nefret Söyleminin İnşası ve Nefret Suçlarına İlişkin Yasal Düzenlemeler. Yeni Medya Elektronik Dergisi, Güz(1), 1-14.
• Binark, M., & Çomu, T. (2012). Sosyal Medyanın Nefret Söylemi için Kullanılması İfade Özgürlüğü değildir! 01 12, 2021 tarihinde https://yenimedya.wordpress.com/2012/01/20/sosyal-medyanin-nefret-soylemi-icin-kullanilmasi-ifade-ozgurlugu-degildir/ adresinden alındı
• Bulunmaz, B. (2015). Yeni medyada nefret söylemi ve üniversite öğrencilerine yönelik bir araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 73-88.
• Burgess, J.E., & Green, J.B. (2009). The Entrepreneurial Vlogger: Participatory Culture Beyond The Professional-Amateur Divide. Snickars, P, & P. Vonderau (Dü) içinde, The YouTube Reader (s. 89-107). Stockholm: National Library of Sweden/Wallflower Press.
• Cafersoy, N. (2001). Elçibey Dönemi Azerbaycan Dış Politikası (Haziran 1992– Haziran 1993). Ankara: ASAM Yayınları.
• Cohen-Almagor, R. (2011). Fighting Hate and Bigotry on the Internet. Policy & Internet, 3(3), 1-26.
• Cornell, S. (1997). The Unruly Caucasus. Current History, 96(6), 341–347.
• Cox, C., & Eibner, J. (1999). Ethnic Cleansing in Progress: War in Nagorno Karabakh. Zürih : Institute for Religious Minorities in Islamic World. Çakmak, V., & Baş, Ü. (2017). Benlik Sunum Aracı Olarak Instagram Kullanımı: Öğrenciler Üzerine Nitel Bir Araştırma. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi(17), 96-118.
• Dearolph, A. (2014). Vlogging The Museum: YouTube As A Tool for Audience Engagement. Yüksek Lisans Tezi. ABD: Washington Üniversitesi.
• Demirbaş, T. (2017). Nefret Söylemi ve Nefret Suçları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi(19 (Özel Sayı)), 2693–2701.
• Dondurucu, Z., & Uluçay, A. (2015). Yeni medya ortamlarında nefret söylemi: Eşcinsellere yönelik nefret söylemi içeren videoların Youtube üzerinden incelenmesi. International Journal of Social Sciences Research, 1(3), 875-902.
• Downe‐Wamboldt RN, B. (1992). Content analysis: Method, applications, and issues. Health Care for Women International, 13(3), 313–321.
• Ellison, N., Heino, R., & Gibbs, J. (2006). Managing impressions online: Self-presentation processes in the online dating environment. Journal of Computer-Mediated Communication, 11(2), 415–441.
• Erjavec, K., & Kovačič, M. (2012). You Don’t Understand, This is a New War! Analysis of Hate Speech in News Web Sites’ Comments. Mass Communication, 15(6), 899–920.
• Fischer, E., Smith, A., & Yongjian, C. (2012). How Does Brand-Related User-Generated Content Differ Across YouTube, Facebook, and Twitter? Journal of Interactive Marketing, 24(2), 137–147.
• Goffman, E. (2009). Gündelik yaşamda benliğin sunumu. (B. Cezar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Gofmann, E. (1963). Stigma: notes on the management of spoiled identity. Londra: Penguin Books.
• Gofmann, E. (1964). Behavior in public places: notes on the social organization of gatherings. New York: Free Press.
• Gofmann, E. (1967). Interaction ritual. New York: Panteon Books.
• Gofmann, E. (1971). Strategic interaction. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Gofmann, E. (1986). Frame analysis: an essay on the organization of experience. Boston: Northeastern University Press.
• Göregenli, M. (2013). Medya ve Nefret Söylemi Kavramlar Mecralar Tartışmalar. M. Çınar (Dü.) içinde, Nefret Söylemi ve Nefret Suçları (s. 57-73). İstanbul: Hrant Dink Vakfı Yayınları. İnceoğlu, Y., & Sözeri, C. (2012). Nefret Suçlarında Medyanın Sorumluluğu: ‘Ya sev ya terk et ya da…. Y. İnceoğlu (Dü.) içinde, Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları (s. 23-37). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• İşman, A., Buluş, B., & Yüzüncüyıl, K. (2016). Sosyalleşmenin dijitale dönüşümü ve dijital benliğin sunumu. Trt Akademi, 1(2), 608–619.
• Karaman, H., & Işıklı, Ş. (2016). Twitter’daki Dini ve Etnik Temelli Nefret Söylemlerinin Analizi. AJIT-e: Biilişim Teknolojileri Online Dergisi, 7(25), 137–152.
• Kaufmann, S. (2001). Modern Hatreds: The Sybolic Politics of Ethnic War. New York: Cornell University Press.
• Khan, M. (2017). Social Media Engagement: What Motivates User Participation and Consumption on YouTube? Computers in Human Behavior, 66, 236–247.
• Kivisto, P., & Pitmann, D. (2012). Illuminating social life: classical and contemporary theory revisited. P. Kivisto (Dü.) içinde, Illuminating social life: classical and contemporary theory revisited (s. 271–290). CA: Sage.
• Koç, M. (2017). Dramaturjik teori çerçevesinde sosyal medyada engelli bireylerin benlik sunumu. Selçuk İletişim, 10(1), 262–281.
• Kronegger, M. (1991). Transforming the Hermeneutic Context from Nietzsche to Nancy. Bulletin de La Société Américaine de Philosophie de Langue Française, 3(1), 45–57.
• Kurt, G. (2019). Yeni medyada nefret söylemi: YouTube’da Suriyeli mültecilere karşı üretilen nefret söylemi üzerine bir araştırma. The Journal of International Lingual Social, 5(1), 1–20.
• Libaridian, G. (1988). The Karabakh File: Documents and Facts on the Question of Mountainous Karabakh. Cambridge: The Zorian Institute.
• Ma, X. (2011). How May I Impress You? A Content Analysis of Online Impression Management Tactics of YouTube Beauty Vloggers. Yüksek Lisans Tezi. Las Vegas: Nevada University.
• Maigret, E. (2011). Medya ve İletişim Sosyolojisi. (Ş. Tekeli, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mouridian, C. (1990). The Mountainous Karabakh Question: Inter‐ Ethnic Conflict or Decolonization Crisis. Armenian Review, 43(2–3), 1–34.
• Müftüoğlu, M. (2020). Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Bela ve Musibetler Karşısında İnsanın Durumu ve Manevi Değerler. Rumeli İslami Araştırmalar Dergisi, 3(5), 8–27. Oksman, V., & Turtiainen, J. (2004). Mobile Communication As A Social Stage: Meaning Of Mobile Communication in Everyday Life Among Teenagers in Finland. New Media & Society, 6(3), 319–339.
• Özdemir, Y. D. (2015). Taciz Anlatılarında Cinsiyetçi Söylemlerin Yeniden. Moment Dergi, 2(2), 80-103.
• Özsoy, S., & Yıldız, K. (2013). Türkiye’deki Spor Basınında Nefret Söylemi. International Journal of Social Science Research, 2(2), 46–60.
• Öztekin, H. (2015). Yeni Medyada Nefret Söylemi: Ekşi Sözlük Örneği. Journal of International Social Research, 8(38), 925–937.
• Sancar, M. (2007). Geçmişle Hesaplaşma Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sapmaz, A. (2008). Rusya’nın Transkafkasya Politikası ve Türkiye’ye Etkileri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savage, K. (2015). Understanding and Engaging YouTube Communities. Yüksek Lisans Tezi. ABD: Georgetown University.
• Smith, J. (2012). Sharing Intimate Moments on YouTube: Women Who Vlog and Their Sense of Community, Friendship and Privacy. Yüksek Lisans Tezi. ABD: Gonzaga University.
• Smolla, R. (1990). Academic Freedom, Hate Speech and the Idea of a University. Law and Contemporary Problems, 53(3), 195–226.
• Söylev, Ö. (2018). Sağlık Hizmetlerinde Manevi Destek Yöntemi Olarak Duanın Kullanılması. 4. Uluslararası Din Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 139–145). Elazığ: Asos Yayınevi.
• Strangelove, M. (2010). Watching YouTube: Extraordinary Videos by Ordinary People. Londra: University of Toronto Press.
• Şahin, B. (2011). Metodoloji, Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şener, E. (2013). Örgütsel İntikam Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Taş, E. (2017). Yeni medyada nefret söylemi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1(1), 60–71.
• Taşdemir, H. (2002). Kafkasya’daki Güvenlik Sorunları. R. Yinanç, & H. Taşdemir (Dü) içinde, Uluslar arası Güvenlik Sorunları ve Türkiye (s. 215–230). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Uçar, F. (2015). Facebook’ta benlik sunumu ve toplumsal cinsiyet rolleri. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 9(1), 312–338. Vardal, Z. B. (2015). Nefret söylemi ve yeni medya. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1), 132–156.
• Wang, C. (2015). Do People Purchase What They Viewed from YouTube? The Influence of Attitude and Perceived Credibility of User-Generated Content on Purchase Intention. Yüksek Lisans Tezi. ABD: Florida State University School of Communication.
• Weber, A. (2009). Nefret söylemi el kitabı. Strasbourg: Avrupa Konseyi Yayınları.
• Weber, R. P. (1990). Basic Content Analysis. CA: Sage.
• Yerasimos, S. (2002). Milliyetler ve Sınırlar, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Doğu. (Ş. Tekeli, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldız, H. (2017). Sosyal Medya Çağında Nispetizm Fenomeni. Harvard Business Review Türkiye, 6, 94–98.
• Yüksel, A. (2007). Nitel Araştırma- Neden, Nasıl, Niçin? Ankara: Detay Yayıncılık.
• Zhao, S., Grasmuck, S., & Martin, J. (2008). Identity construction on Facebook: Digital empowerment in anchored relationships. Computers in Human Behavior, 24(5), 1816–1836.