PROPOGANDA’NIN SOSYAL MEDYA HALİ: RUSYA VE UKRAYNA ANKARA BÜYÜKELÇİLİKLERİNİN TWİTTER PAYLAŞIMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 67 - 89, 30.11.2022

Adem Doğan

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1145992

Öz

Propaganda, özünde bir iletişim sürecini içermektedir. Propaganda, kitlelerin düşünce ve davranışlarının dönüştürülmesi veya yönlendirilmesi amacıyla sistematik ve planlı bir şekilde gerçekleştirilen iletişim faaliyeti olarak ifade edilebilir. Propaganda, tarihin her döneminde olmakla birlikte Dünya Savaşlarından sonra daha fazla dikkat çeken bir olgu olmuştur. Dünya Savaşları’nda propagandanın yoğun bir şekilde kullanılması da kavramın olumsuz bir çağrışıma sahip olmasının sebebi olarak gösterilmektedir. Propagandanın nitelendirilmesine ilişkin olumsuz bakış açıları olmakla birlikte günümüz dünyasının da bir gerçeği olarak kabul edilmektedir. Propaganda çalışmaları kapsamında hedef kitleye mesajların iletilmesi için çeşitli iletişim araçları kullanılmaktadır. Sağladığı imkân ve olanaklar dolayısıyla propaganda çalışmalarında kullanılan iletişim araçlarının başında da sosyal medya gelmektedir. 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Ukrayna Rusya savaşında sosyal medya her iki tarafın kullandığı iletişim mecralarından biri olmuştur.
Bu çalışmada, Ukrayna, Rusya Savaşı’nda ilgili devletler tarafından yürütülen propaganda faaliyetleri sosyal medya kullanımı bağlamında incelenmiştir. Sosyal paylaşım ağı Twitter örneğinde gerçekleştirilen çalışma kapsamında Ukrayna Ankara Büyükelçiliği ile Rusya Ankara Büyükelçiliği’nin Twitter paylaşımları savaşın başladığı 24 Şubat ile 31 Mart 2022 tarihleri arasındaki süre kapsamında analiz edilmiştir. Çalışmada içerik analizi yöntemi uygulanmış ve elde edilen bulgular frekans tabloları oluşturularak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Ukrayna Ankara Büyükelçiliği Twitter’ı daha yoğun olarak kullanmış; daha fazla paylaşım üreterek Rusya’nın Ukrayna’da sivillere ve sivil yerleşim yerlerine saldırılarını fotoğraf ve videolar ile birlikte paylaşarak propaganda çalışmalarının etkisinin artırmaya çalışmıştır. Rusya Ankara Büyükelçiliği ise paylaşımlarında Ukrayna’ya karşı başlatılan savaşın gerekçelerini açıklamaya ve buna ilişkin iddialarını fotoğraflar ve videolar ile paylaşarak güçlendirmeye çalışmıştır. Her iki ülke de paylaşımlarını büyük oranda Türkçe yapmışlardır. Ukrayna Ankara Büyükelçiliği Twitter paylaşımlarında daha fazla hashtag kullanarak mesajlarının geniş kitlelere ulaşmasını hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Ukrayna Rusya Savaşı, Propaganda

Kaynakça

• Avşar, Z. ve Demir, V. (2015). Düzenleme ve Uygulamalarla Medyada Denetim. Ankara: Piramit Yayınları
• Baugut, P. & Neumann, K. (2020). Online Propaganda Use During Islamist Radicalization, Information. Communication & Society, 23(11), 1570-1592. DOI:10.1080/1369118X.2019.1594333.
• Baines P. R. & O'Shaughnessy, N. J. (2014) Political Marketing And Propaganda: Uses, Abuses, Misuses. Journal of Political Marketing,13(1-2),1-18. DOI: 10.1080/15377857.2014.866018
• Bektaş, A. (2000). Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Black, J. (2001). Semantics and Ethics of Propaganda. Journal of Mass Media Ethics, 16(2-3), 121-137.
• Brennan, J. (2017). Propaganda About Propaganda. Critical Review, 29(1), 34-48.
• Brown, É. (2018). Propaganda, Misinformation, and the Epistemic Value of Democracy. Critical Review, 30(3-4), 194-218.
• Claessen, E. (2020) Reshaping The İnternet – The İmpact Of The Securitisation Of İnternet İnfrastructure On Approaches To İnternet Governance: The Case Of Russia And The EU. Journal of Cyber Policy, 5(1), 140-157. DOI: 10.1080/23738871.2020.1728356
• Connely, M. (2019). Propaganda, Hafıza Kimlik: Falkland Adaları Muharebesi, Aralık 1914. David Welch (Ed.), Propaganda Güç ve İkna. (s. 39-94). (Çev. S. Sezer). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Crowley, B. P. & Delfico, J. F. (1996). Content Analysis: A Methodology for Structuring and Analyzing Written Material. United States General Accounting Office (GAO), Program Evaluation and Methodology Division. https://www.gao.gov/assets/pemd-10.3.1.pdf.
• Cunningham, S. B. (2001). Responding To Propaganda: An Ethical Enterprise. Journal of Mass Media Ethics, 16(2-3), 138-147. DOI:10.1080/08900523.2001.9679609.
• Çetin, B. N. (2014). Propaganda Olgusu ve Propagandanın Amerikalaşması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 239-265.
• Elllul, J. (1965). Propaganda, New York: Knopf
• Erdem, T. (2017). Joseph Goebbels Büyük Yalan Tekniğinin Ustası. İstanbul:Arya Yayıncılık.
• Francois, C. & Lin, H. (2021). The Strategic Surprise Of Russian İnformation Operations On Social Media İn 2016 İn The United States: Mapping A Blind Spot, Journal of Cyber Policy, 6(1), 9(30), DOI: 10.1080/23738871.2021.1950196.
• Goebbels, P. J. (2019) Büyük Yalanlar, (Çev.D. Bolut). İstanbul: Zeplin Yayınları.
• Gürgen, H. (1990). Propaganda. Kurgu, 8(2), 135-157.
• Güngör, N. (2018). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hall, H. K. (2017). The New Voice Of America: Countering Foreign Propaganda And Disinformation Act. First Amendment Studies, 51(2), 49-61. DOI:10.1080/21689725.2017.1349618.
• Heemsbergen, L. J. & Lindgren, S. (2014). The Power Of Precision Air Strikes And Social Media Feeds İn The 2012 Israel–Hamas Conflict:‘Targeting Transparency. Australian Journal Of International Affairs, 68(5), 569-591.
• Herman, E. S. ve Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı Kitle Medyasının Ekonomi Politigi, (Çev. E. Abadoğlu). İstanbul: bgst Yayınları.
• Jowett, G. S. ve O’Donnel, V. (2017). Propaganda ve İkna. İstanbul:Artes Yayınevi. .
• Koppang, H. (2009). Social Influence by Manipulation: A Definition and Case of Propaganda. Middle East Critique, 18(2), 117-143.
• Köseoğlu, Y. & Al, H. (2013). Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 103-125.
• Krippendorff, K. (2004). Content Analysis An Introduction to Its Methodology. United Kingdom: Sage Publications.
• Lasswell, H. D. (1927). The Theory of Political Propaganda. The American Political Science Review, 21(3), 627-631. https://www.jstor.org/stable/1945515.
• Lilleker, D. G. ( ) Siyasal İletişim Temel Kavramlar. İstanbul: Kaktüs Yayınları.
• Lock, I. & Ludolph, R. (2020). Organizational Propaganda On The Internet: A Systematic Review. Public Relations Inquiry, 9(1), 103-127.
• Maigret, E. (2014). Medya ve İletişim Sosyolojisi. (Çev. H. Yücel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mcıntyre, L. (2019). Hakikat Sonrası. (Çev. M. F. Biçici). İstanbul: Tellekt Yay.
• Morgan, S. (2018). Fake News, Disinformation, Manipulation And Online Tactics To Undermine Democracy. Journal of Cyber Policy, 3(1), 39-43. DOI: 10.1080/23738871.2018.1462395.
• Neumann, R. F. (2017) Dijital Fark. (Çev. G. Metin). İstanbul: The Kitap. Özçetin, B. (2018). Kitle İletişim Kuramları, İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Rusya Ankara Büyükelçiliği (2022) https://twitter.com/RusEmbTurkey, Erişim Tarihi:01.04.2022
• Rusu, M.-L.& Herman, R. (2018).The Implications of Propaganda As Social Influence Strategy. Scientific Bulletin, 2(46),118-125.https://doi.org/10.2478/bsaft-2018-0015.
• Schwoerer, L. G. (1977). Propaganda in the Revolution of I 688-89. The American Historical Review, 82 (4), 843- 874. https://www.jstor.org/stable/1865115.
• Sproule, J. M. (1994). Channels of Propaganda. Indiana University:ERIC/EDINFO Press, , https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED372461.pdf. Ukrayna Ankara Büyükelçiliği (2022) https://twitter.com/UKRinTR, Erişim Tarihi:15.04.2022 Vitalis, A. (2016) Jacques Ellul’ün Güncelliği: Teknisyen Bir Toplumda İletişim. Jacques Perriault (Ed.), İletişim Biliminin Kökenleri. (Çev. H. Köse), (s. 91-102). İstanbul:Ayrıntı Yayınları.
• Welch, D. (2019). “Pandoranın Kutusunu Açmak: Propaganda Güç ve İkna”, David Welch (Ed), Propaganda Güç ve İkna, (Çev. S. Sezer) (s. 13-38). İstanbul: İnkılap Yayınevi.