ADAPTATION OF THE INTERNET DISORDER SCALE (İBÖ-13) INTO TURKISH AND INVESTIGATION OF THE PSYCHOMETRIC FEATURES

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 224 - 241, 30.05.2024

Nihal Acar , Sait Bardakçı

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1416247

Öz

With the rapid expansion of internet usage, some problems arise caused to the opportunities it offers in terms of Health. The most significant of these is the willingness of users to use the internet continuous and repetitive. This request is defined as an illness or an addiction, although as of 2014 it has been accepted as a disorder with some symptoms. Internet disorders, neurobiological, behavioral research has appeared in the literature relating to a variety of addiction. Pontes and Griffiths (2017) developed a scale called “Internet Disorder Scale/IDS-15” to describe the psychiatric symptoms that internet disorder can cause in users. The scale has been adapted to different cultures by different researchers. When the Turkish literature was examined, it was found that there is no disorder-specific scale for the effects of excessive Internet use on users. This research was conducted in order to perform psychometric analyses of the adaptation of IDS-15 to Turkish. In the Research; the language equivalence of the Turkish form of the scale, structural validity, convergent and discriminant validity, criterion related validity, reliability and item properties were investigated. Research, 145 men and 162 women with a total of 307 adult individuals were conducted. As a result of the analysis of the scale of equivalence between the English and Turkish forms were determined to be language. IDS-the factor structure of 15 has been tested with CFA. As a result of the analysis identified that there are 4 articles collected under the bottom of the scale to Turkish and IBO size 13-13 named. LBO-13 goodness of fit indices χ2/DF=1,364; GFI=0.963; NFI=0.957; CFI=0.988; RMSEA=0.034 were reported. The obtained AVE and CR values showed that the scale has convergent validity and separation validity. The Cronbach's Alpha coefficient was calculated as 0.88 for the whole of IBÖ-13. This coefficient was determined as 0.76, 0.84, 0.75, 0.87 respectively in the sub-dimensions. These values have shown that IBÖ-13 has an enough level of internal consistency and is a reliable measurement tool. LBO-13 criteria related validity of the scale as a result of analysis between age and life satisfaction in the overall score variables using the internet to start with a negative; positive weekly disorder revealed a significant relationship between the variables time spent on the internet and social media. Thus, LBO-13 has been shown that adequate criteria for relative validity.

Anahtar Kelimeler

internet disorder, scale adaptation, reliability

İNTERNET BOZUKLUĞU ÖLÇEĞİNİN (İBÖ-13) TÜRKÇEYE UYARLANMASI VE PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

İnternet kullanımının hızla yaygınlaşması, sunduğu imkânların yanında sağlık açısından bazı sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlardan en belirgini, kullanıcıların sürekli ve tekrarlayan internet kullanım isteğidir. Bu istek bir hastalık ya da bir bağımlılık olarak tanımlanmasa da 2014 yılı itibari ile bazı semptomları olan bir bozukluk olarak kabul görmüştür. İnternet bozukluğunun, nörobiyolojik bir davranışsal bağımlılık olduğuna yönelik çeşitli araştırmalar da literatürde yer edinmiştir. Pontes ve Griffiths (2017) internet bozukluğunun kullanıcılarda oluşturabileceği psikiyatrik semptomları betimlemek için “Internet Disorder Scale/IDS-15” isimli ölçeği geliştirmiştir. Ölçek, farklı araştırmacılar tarafından farklı kültürlere uyarlanmıştır. Türkçe literatür incelendiğinde aşırı internet kullanımının kullanıcılarda oluşturabileceği etkilere yönelik bozukluk özelinde bir ölçeğin olmadığı görülmüştür. İşte bu araştırma, IDS-15’in Türkçeye uyarlamasının psikometrik analizlerinin yapılması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada; ölçeğin Türkçe formunun dil eşdeğerliliği, yapı geçerliği, yakınsak ve ayırma geçerliği, ölçüt bağlantılı geçerliği, güvenirliği ve madde özellikleri incelenmiştir. Araştırma; 145 kadın, 162 erkek olmak üzere toplam 307 yetişkin birey ile yürütülmüştür. Analizler sonucunda, ölçeğin İngilizce ve Türkçe formları arasında dil eşdeğerliğinin olduğu belirlenmiştir. IDS-15’in faktör yapısı DFA ile test edilmiştir. Analiz sonucunda Türkçe ölçeğin 4 alt boyut altında toplanan 13 maddeden oluştuğu tespit edilmiş ve İBÖ-13 olarak adlandırılmıştır. İBÖ-13’ün uyum iyiliği indeksleri χ2/sd=1,364; GFI=0,963; NFI=0,957; CFI=0,988; RMSEA=0,034 şeklinde raporlanmıştır. Elde edilen AVE ve CR değerleri ölçeğin yakınsak geçerliği ile ayırma geçerliğine de sahip olduğunu göstermiştir. İBÖ-13’ün tamamı için Cronbach’s Alpha katsayısı 0,88 olarak hesaplanmıştır. Bu katsayı alt boyutlarda sırası ile 0,76; 0,84; 0,75; 0,87 olarak saptanmıştır. Bu değerler İBÖ-13’ün yeterli düzeyde iç tutarlılığa sahip olduğunu ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur. İBÖ-13’ün ölçüt bağlantılı geçerlik analizi sonucunda ölçek genel puanı ile internet kullanmaya başlama yaşı ve yaşam doyumu değişkenleri arasında negatif; haftalık internette geçirilen süre ve sosyal medya bozukluğu değişkenleri arasında ise pozitif anlamlı ilişkilerin olduğu anlaşılmıştır. Buradan hareketle İBÖ-13’ün yeterli düzeyde ölçüt bağıntılı geçerliğe sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

internet bozukluğu, ölçek uyarlama, güvenirlik, geçerlik

Kaynakça

• Almagor, C. R. (2011). Internet history, International Journal Of Technoethics, 2(2), 45-64.
• Akyön, V. (1999). Internet ve e-ticaret. Öneri Dergisi, 2 (12), 211-217.
• Andreassen, C. S., Torsheim, T., Brunborg, G.S., & Pallesen, S. (2012). Development of a Facebook addiction scale. Psychol Rep, 110, 501-517.
• Andreassen, C. S., Billieux, J., Griffiths, M. D., Kuss, D. J., Demetrovics, Z., Mazzoni, E., & Pallesen, S. (2016). The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: A large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors, 30(2), 252–262.
• APA (2023). https://dictionary.apa.org/internet-addiction Erişim Tarihi: 07.09.2023
• Arısoy Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar,1(1), 55-67.
• Ataman, N. (2005). Gazetecilik ve internet. Öneri Dergisi, 6(24), 295-304.
• Balcı, Ş. ve Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim, 6(1), 5-22.
• Bayram, N. (2013). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Amos Uygulamaları. 2. Baskı. İstanbul: Ezgi Kitabevi.
• Blunch, N. J. (2008). Introduction to structural equation modelling using SPSS and AMOS. ABD: Sage Publications Ltd.
• Byrne, B. M. (2010). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications and Programming. Second Edition. New Jersey: Routledge.
• Cho, H., Kwon, M., Choi, J. H., Lee, S. K., Choi, J.S., Choi, S.W., & Kim, D. J. (2014). Development of the ınternet addiction scale based on the ınternet gaming disorder criteria suggested in DSM-5. Addictive Behaviors, 39(9), 1361–1366.
• Çağlayan, M. T. ve Arslantaş, H. (2023). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığını etkileyen faktörler ve sosyal medya bağımlılığının depresyon ve gelişmeleri kaçırma korkusu ile ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 24(3), 334-348.
• Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59),1250-1263. Deniz, Z. (2007). The adaptation of psychological scales. Ankara University Journal Of Faculty Of Educational Sciences (JFES), 40(1), 1-16.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1),71-75.
• El Abiddine, F.Z., Islam, M.S., Lin, C-Y., Berbiche, D. And Griffiths, M.D. (2022). Evaluation of psychometric properties of the Arabic version of the Internet Disorder Scale (IDS-15). Acta Psychologica, 230, 1-7.
• Evli, M., Albayrak, E., Şimşek, N. ve Uzdil, N. (2023). Mindfulness, psychological well-being, social media use, and ınternet use time among adolescents: a structural equation modeling. Bağımlılık Dergisi, 24(4), 407-416.
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equations models with unobservable variables and measurement error. Journal Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Guo, Y. Y., Gu, J. J., Gaskin, J., Yin, X.Q., Zhang, Y.H. Ve Wang, J. L. (2023). The Association of childhood maltreatment with ınternet addiction: the serial mediating effects of cognitive emotion regulation strategies and depression. Child Abuse & Neglect, 140, 106-134.
• Güner, M. (2016). İnternetin gelişimi ve özel alışveriş siteleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 594- 606.
• Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi., İstanbul.
• Hair, J. F., Black, W. C., Anderson, R. E., ve Babin, B. J. (2010). Multivariate data analysis, Seventh Edition. New Jersey: Prentice Hall.
• Hambleton, R. K. & Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Journal Of Applied Testing Technology. 1(1), 1-30.
• Kartal, M. ve Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Kemp, S. (2023). “Digital in 2023 global overview”. We Are Social. https://wearesocial.com/uk/blog/2023/01/digital-2023/
• Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Third Edition, New York: The Guilford Press. Koronczai, B., Urbán, R., Kökönyei, G., Paksi, B., Papp, K., Kun, B., Arnold, P., Kállai, J. & Demetrovics Z. (2011). Confirmation of the three-factor model of problematic internet use on off-line adolescent and adult samples. Cyberpsychol Behav Soc Netw, 14(11), 657-64.
• Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yasam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kuss, D.J., Griffiths, M.D., Karila, L., & Billieux, J. (2014). Internet addiction: a systematicvreview of epidemiological research for the last decade. Current Pharmaceutical Design, 20(25), 4026–4052.
• Lee, Z.W.Y., Cheung, C.M.K., & Chan, T.K.H. (2015). Massively multiplayer online game addiction: instrument development and validation. Information & Management, 2(4), 413-430.
• Li, G. (2023). A latent profile transition analysis and influencing factors of internet addiction for adolescents: a short-term longitudinal study. Heliyon (9), 1-10.
• Lin, C.-Y., Pakpour, A. H., Broström, A., Fridlund, B., Arestedt, K., Strömberg, A., Jaarsma, T., & Martensson, J. (2018b). Psychometric properties of the 9-item european heart failure self-care behavior scale using confirmatory factor analysis and rasch analysis among iranian patients. Journal of Cardiovascular Nursing, 33(3), 281–288. Liang, W., & Li, W. (2023). Impact of internet usage on the subjective well-being of urban and rural households: evidence from Vietnam. Telecommunications Policy, 47, 1-19.
• Leiner, B.M., Cerf, V.G., Clark, D.D., Kahn, R.E., Kleinrock, L., Lynch, D.C., Postel, J.B., Roberts, L.G., & Wolff, S.S. (1997). The past and future history of the Internet. Commun. ACM, 40(2), 102-108.
• Matsuzaki, T., Nishimura, K. & Higuchi, S. (2023). Screening for forms of problematic ınternet usage. Current Opinion İn Behavioral Sciences, 50, 1-6.
• Menayes, J. J. A. (2015). Motivations for using social media: an exploratory factor analysis. International Journal Of Psychological Studies, 7(1), 43-57.
• Oktal, Ö. (2001). Personel eğitiminde internet kullanımı. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 87-100.
• Özen, Y., Gülaçtı, F. ve Çıkılı, Y. (2004). Eğitim bilimleri ve internet. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 52-57.
• Perez, M. & Gomez, J. M. (2011). Why do people use socia lnetworks? Communications Of The Iıma, 11(2), 41-50.
• Poznyak, V. (2018). Public health implications of excessive use of the ınternet and other communication and gaming platforms, https://www.who.int/news/item/13-09-2018-public-health-implications-of-excessive-use-of-the-internet-and-other-communication-and-gaming-platforms Erişim Tarihi: 11.09.2023.
• Pontes, H.M., Patrão, I.M., & Griffiths, M.D. (2014). Portuguese validation of the Internet Addiction Test: An empirical study. Journal of Behavioral Addictions, 3(2), 107–114.
• Pontes, H.M., Kuss, D.J., & Griffiths, M.D. (2015). The clinical psychology of internet addiction: a review of its conceptualization, prevalence, neuronal processes, and implications for treatment. Neuroscience And Neuroeconomics, (4), 11–23.
• Pontes, H. M. & Griffiths, M. D. (2017). The development and psychometric evaluation of the ınternet disorder scale (IDS-15). Addict Behav., (64), 261-268.
• Rumpf, H., Bischof, G., Bischof, A., Besser, B., Meyer, C., & John, U. (2015). Applying dsm-5 criteria for internet gaming disorder for the broader concept of internet addiction. Journal Of Behavioral Addictions, 4(1), 36.
• Satılmış S. E., Cengız R. ve Güngörmüş, H. A. (2023). The relationship between university students' perception of boredom in leisure time and ınternet addiction during social ısolation process. Bağımlılık Dergisi, 24(2), 164-173.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A Beginner’s guide to structurual equation modelling. Second Edition. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Shaw, M. & Black D. W. (2008). Internet addiction: definition, assessment, epidemiology and clinical management. Cns Drugs, 22(5), 353-65.
• Sally, L., P., M. (2006) Prediction of ınternet addiction for undergraduates in hong kong baptist university, Hong Kong: Umı Dissertation Information Service.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçmelerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• TÜİK. (2023). https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=ıstatistiklerle-genclik-2021-45634
• Wartberg, L., Kriston, L., Kammerl, R., Petersen, K.U., & Thomasius, R. (2015). Prevalence of pathological internet use in a representative German sample of adolescents: results of a latent profile analysis. Psychopathology, 48(1), 25–30.
• Yetim, U. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve oruntusu acısından yasam doyumu. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Young, K. S. (2004) Internet addiction: a new clinical phenomenon and ıts consequences. American Behavioral Scientist, 48, 402-415.