İLKEL TOPLULUKTAN MODERN TOPLUMA GEÇİŞ SÜRECİNDE CEZA-ADALET İLİŞKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 111 - 130, 01.07.2016

Etem Çalık

Öz

İlkel topluluklar, hukukun ayrı
bir düzen kuralı olarak ortaya çıkmadığı insan gruplarıdır. Ama yasak fiillere
uygulanan bir takım müeyyideler gene de vardı. Bu müeyyidelerin muhatabı da bütün
olarak topluluktur. Çünkü ferdiyet sahibi olan, tek tek kişiler değil
topluluktur. Medenî toplumlar (tarım toplumları), üretim ekonomisine geçmiş,
buna bağlı olarak faaliyetlerin farklılaştığı, sosyal alanda sınıfların, siyasî
alanda mutlak monarşilerin ortaya çıktığı toplumlardır. Bu iki faktör,
cezaların ağırlaşmasına, suçlunun dışındaki kişilere, suçlunun malvarlığına
hatta hanesine yayılmasına yol açmıştır. Bunun da sonucu, ceza-adalet
arasındaki bağın kopma derecesinde zayıflaması olmuştur. Modern toplumlar,
üretimde makinanın kullanılmasına bağlı olarak ürünün bollaştığı, yine
ulaştırma ve haberleşme vasıtalarındaki gelişmeye bağlı olarak mesafelerin
kısaldığı ve eğitimin yaygınlaşıp, bilginin aşırı ölçüde arttığı toplumlardır.
Bütün bu faktörler refah toplumuna yol açmış, sonuçta hukukî alanda cezanın
vasfı değişmiş ve cezalar yumuşamıştır. Cezanın
gayesi, toplumun varlığını güvence altına almaktan ibaret görüldüğü için
cezalandırma da pür hukukî bir unsur olan ‘adalet’ten zaman zaman uzaklaşmakta
ve cezanın caydırıcılık rolü zayıflamaktadır.  

Anahtar Kelimeler

Ceza, adalet, ilkel topluluk, medenî toplum, modern toplum

Kaynakça

• Akın, İlhan F. , Kamu Hukuku İstanbul-1990.
• Arsal, Sadri Maksudî; Umumî Hukuk Tarihi, İstanbul 1948.
• Beccaria, Cesare; Suçlar ve Cezalar Hakkında, Ankara 2014. Çalık, Ethem; Suç ve Cezanın Şahsileştirilmesi ve Cemiyet Tipi Münasebeti Üzerine Bir İnceleme, İstanbul 1996.
• Çeçen, Anıl; Adalet Kavramı-Adalet Kavramının Göreliliği Üzerine Bir Deneme, Ankara 2003.
• Çelebican, Özcan Karadeniz; Roma Hukuku, Ankara 1982.
• Demirbaş, Timur; Kriminoloji, Ankara-2012.
• Diakov, V. - Kovalev, S.; İlkçağ Tarihi-1, Uzakdoğu-Ortadoğu -Eski Yunan- Türkçesi: Özdemir İnce, Ankara-1987.
• Dolu, Osman; Suç Teorileri-Teori, Araştırma ve Uygulamada Kriminoloji, Seçkin Yayıncılık San ve Tic. A.Ş. Seçkin Yayıncılık. Ankara-2010.
• Dönmezer, Sulhi; Kriminoloji, Filiz Kitabevi Yayını, 7. Bası, Haşmet Matbaası, İstanbul-1984.
• Durant, Will –Lambelin, Roger; Yahudi Tarihi ve Siyonist Liderlerin Protokolleri, Tercüme: Sami Sabit Karaman, İstanbul-2013.
• Furtun, Ayşen; İngiliz Analitik Pozitivizmi-John Austin’in Hukuk ve Devlet Teorisi, Ankara-1997.
• Gürbüz, Ahmet; Hukuk ve Meşruluk –Evrensel Erdem Üzerine Bir İnceleme- İstanbul-2004. Güriz, Adnan; Hukuk Felsefesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 2.baskı, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara-1987a.
• Güriz, Adnan, Hukuk Başlangıcı, Ankara-1987b.
• Hafızoğulları, Zeki; Ceza Normu-Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni-, Ankara-1987.
• Haviland, William a.; Kültürel Antropoloji, Türkçesi: Hüsamettin İnanç-Seda Çiftçi, İstanbul-2002.
• Hoffer, Eric; Kesin İnançlılar- Kitle Hareketlerinin Anatomisi, İstanbul-1978.
• Hornung, Erik; Ana Hatlarıyla Mısır Tarihi, İstanbul-2004.
• , Halil; Rönesans Avrupası - Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci- İstanbul-2011.
• Kapani, Münci; Kamu Hürriyetleri, Ankara-1981.
• Kösemihal, Nurettin Şazi; Sosyoloji Tarihi, İstanbul-1974.
• Kutsal Kitap (Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), Kitab-ı Mukaddes Şirketi Yayını, İstanbul, 2001.
• Örnek, Sedat Veyis; 100 Soruda İlkelerde Din, Büyü, San’at, Efsane, İstanbul-2000.
• Özcan, Mehmet Tevfik; İlkel Toplumlarda Toplumsal Kontrol-Hukuk Dışı Mekanizmalar ve İlkel Hukuk, İstanbul-2012. Ponting, Clive; Yeni Bir Bakış Açısıyla Dünya Tarihi, Çev. Eşref Bengi Özbilen, İstanbul- 2013. Robents, J.M. ; Avrupa Tarihi, Çev. Fethi Aytuna, İstanbul-2010.
• Sabine, George; Siyasî Düşünceler Tarihi, Ankara-1969.
• Soyaslan, Doğan; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara-2007.
• Şenel, Alâeddin; Siyasal Düşünceler Tarihi-Tarih Öncesinde, İlkçağ’da, Ortaçağ’da ve Yeniçağ’da- Toplum ve Siyasal Düşünüş, Ankara-1982.
• Tanilli, Server; Yüzyılların Gerçeği ve Mirası I: İlkçağ, İstanbul-1988.
• Topçuoğlu, Hâmide; Hukuk Sosyolojisi Dersleri (Sosyoloji Açısından Hukuk), cilt: II, Bölüm: I, Işın Yayıncılık Ltd. Şti., Ankara-1984.
• Toroslu, Nevzat; Ceza Hukuku, Ankara-1988.
• Vorlander, Karl; Felsefe Tarihi, Cilt: 1-2, çev. Mehmet İzzet – Orhan Sadeddin, İstanbul- 2004.
• Wells, Calvin; Sosyal Antropoloji Açısından İNSAN ve DÜNYASI, Çev. Erzen Onur, İstanbul-1971.
• Yücel, Mustafa Tören; Hukuk Felsefesi, Ankara-2003.