SİYASİ VE İDARİ DÖNÜŞÜMLERİN DEVLET VE TOPLUM TARAFINDAN SİNDİRİLMESİNİN İRDELENMESİNDE TÜRKİYE ANALİZİ: OSMANLI – TÜRKİYE MODERNLEŞME SÜRECİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 238 - 248, 24.12.2017

Azer Ebru Mutlu

Öz

Siyasi ve idari dönüşümler, devletlerin
ve toplumların tarihinde derin izler bırakan gelişmeler olarak tarihe geçer. Bu
dönüşümlerin her aşaması, zamanın ilerlemesiyle şunu kanıtlar ki öncesi,
esnasında ve sonrasında yaşananlar, gerek devletlerin gerekse toplumların
hafızalarında önemli ve ciddi izler bırakır. Tarihte, sebepleri ve sonuçlarıyla
on yıllarca ve hatta yüzyıllarca zamanlık dönemleri kapsamaları da, idari ve
siyasi dönüşümlerin irdelenmesini ayrıca önemli kılar. Türkiye’de tarihte
bıraktığı izler açısından bu idari ve siyasi dönüşümleri defalarca
deneyimlemiştir. Mevcutta Türkiye’de yaşanan güncel siyasi ve idari
dönüşümlerin tam anlamıyla toplum tarafından sindirilebilmesinin irdelenmesi
için her ne kadar gelecek zamanı beklememiz gerekse de Türkiye tarihinde benzer
örneklerin varlığı konunun irdelenmesinde eşsiz katkılar sağlayacaktır. Bu
bağlamda, genel olarak, Türkiye’nin Kıta Avrupası- Fransız cumhuriyetçiliğini
benimsemesiyle sonuçlanan Osmanlının modernleşme süreci, son zamanları, Türkiye
Cumhuriyetinin Fransız cumhuriyetçiliğine yönelmesi ve uygun altyapısına rağmen
Osmanlının Anglo – Sakson cumhuriyetçiliğinden uzak durmasının irdelenmesi yapılmıştır. Bu
irdelemenin analizi siyasi ve idari dönüşümlerin devletler ve toplumlar
tarafından sindirilebilmesi noktasında önemlidir. 

Anahtar Kelimeler

Siyasi ve idari dönüşümler, Osmanlı ve Türkiye’nin Modernleşmesi, Âdem-i Merkeziyetçilik - Merkeziyetçilik Kıta Avrupası – Fransız Cumhuriyetçiliği, Atlantik - Anglo Sakson Cumhuriyetçiliği.

Kaynakça

• Çelik, Fikret, “Cumhuriyetçiliğin Dönüşümü: Fransa ve Türkiye Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz“, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, 2010.
• Ekinci, Ekrem Buğra, Osmanlı Mahkemeleri: Tanzimat ve Sonrası, (1. Bası), Arı Sanat, İstanbul 2004.
• Eldem, Ethem, “Ottoman Financial İntegration with Europe: Foreing Loans, the Ottoman Bank and the Ottoman Public Dept”, European Review, 13/3, July 2005.
• Hamilton, Alexander, vd. The Federalist Papers, Yale University Press, New Haven, Conn., London 2009.
• Karaman, K. Kıvanç, Pamuk Şevket, “Ottoman State Finances in European Perspective, 1500 – 1914”, The Journal of Economic History, 70/3, 2010.
• Kastoryano, Riva, Negotiating Identities: STates and Immigrants in France and Germany, Princeton University Press, Princeton 2002. Günday, Metin, İdare Hukuku, (9. Bası), İmaj Yayınevi, Ankara 2004.
• Offe, Claus, “’Homogeneity’ and Constitutional Democracy: Coping with Identity Conflıcs through Group Rights”, The Journal of Poltical Philosophy, 6/2, 1998.
• Ortaylı, İlber, İmparatorluğun en Uzun Yüzyılı, (1. Baskı), Hil Yayınları, İstanbul 1983.
• Pocock, J. G. A, “ The Machiavellian Moment: Florentine Political Thought and the Atlantic Republican Tradition”, Princeton, N. J: Princeton University Press, 2003, aktaran, Çelik, Fikret, s.29, dipnot:1.
• Reyhan, Cenk, Osmanlı’da İki Tarz-ı İdare: Merkeziyetçilik – Adem’i Merkeziyetçilik, (1. Bası), İmge Kitapevi, Ankara 2007.
• Rubin, Avi, Ottoman Nizamiye Courts: Law and Modernity, (1. Edition), Palgrave Macmillan, New York 2011.
• Rubin, Avi, “British Perceptions of Ottoman Judicial Reform in the Late Nineteenth Century: Some Preliminary Insights”, Law & Social İnquiry, Journal of the American Bar Foundation, 37/4, Fall 2011.
• Schnapper, Dominique, Community of Citizens: on the Modern İdea of Nationality, New Brunswick, N.J: Transaction Publishers, (Fransızcadan İngilizceye çeviren: Severine Rosee), 1998.
• Spencer, F. Robert, “Culture Process and Intellectual Current: Durkheim and Atatürk”, American Anthropologist, New Series, Wiley on behalf of American Anthropological Assocition, 60/4, 1958.
• Sit, Banu, “Modern Vatandaşlık Kavramına Bir Bakış”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 64, 2008.
• Taylor, Charles, “Interculturalism or multiculturalism?”, Philosophy & Social Criticism, 38 (4-5), 2012.
• Touraine, Alain, Can We Live Together?: Equality and Difference, Polity Press, Cambridge, UK 2000.
• Ülker, Erol, “Contextualizing ‘Turkification’: Nation Building in the late Ottoman Empire, 1908-18”, Nation and nationalism, 11/4, 2005. Üstel, Füsun, “Makbul Vatandaş”ın Peşinde: II. Meşrutiyet’ten Bugüne Türkiye’de Vatandaş Eğitimi, İletişim Yayınları, 1. Bası, İstanbul 2004.
• Viroli, Maurizio, “For Love of Country: An Essay on Patriotism and nationalism”, Oxford: Clarendon Press; Oxford University Press, New York 1995.