TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 148 - 164, 30.12.2018

Sait Yıldırım

Öz

Toplumsal cinsiyet rolleri toplumsal yapıda birçok farklı
kaynaktan beslenmektedir. Aile, kültür, din ve devlet aracılığı ile cinsiyet
rolleri toplum yaşamında kadın ve erkek ilişkisini belirlemektedir. Cinsiyet
rollerinin kadın ve erkek arasında hak ve özgürlükler bağlamında bir ayrıma yol
açtığı bilinmektedir. Bu sebeple cinsiyet rollerinin etkisini ortadan kaldırmak
için birçok girişim gerçekleşmiştir. Bu girişimler eğitim temelinde
güçlenmektedir.  Bu sebeple eğitim ve
cinsiyet ilişkisi önemli bir tartışma alanını oluşturmaktadır. Eğitimin
cinsiyet rolleri ile ilgili bağı mevcut çalışmanın temel konusunu
oluşturmaktadır. Bu çalışmada toplumsal cinsiyet rollerinin eğitim ile ilişkisi
uygulamalı bir çalışma ile değerlendirilmektedir. Çalışma kapsamında Atatürk
Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde 2017-2018 eğitim öğretim yılında 1. ve 4. sınıfta
okuyan öğrencilere toplumsal cinsiyet rollerine dair algıları ölçmek için bir
ölçek uygulanmaktadır. Çalışmada katılımcıların ölçek üzerinden cinsiyet,
okunan sınıf, yaşanılan yerin yerleşim türü, anne ve baba eğitim durumlarının tutumları
üzerindeki etkisi ölçülmektedir. Çalışmanın amacı eğitimin ve sosyoloji
bölümünün eğitim anlayışının öğrencilerin cinsiyet rolleri üzerindeki etkisini
karşılaştırmalı olarak ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, kadın, eğitim, sosyoloji

A COMPARATIVE STUDY ON SOCIAL GENDER ROLES: THE CASE OF ATATÜRK UNIVERSITY SOCIOLOGY DEPARTMENT

Öz

Social gender roles have utilized various sources in the social structure. Gender roles define man-woman relationships in social life via family, culture, religion and the state. It is a wellknown fact that a gender role creates a distinction between men and women in terms of individual rights and freedoms. For this reason many attempts have been done in order to neutralize gender roles. These attempts gain strength at the heart of education. For this reason, education and gender relationship creates a significant discussion field. The relation of education with gender roles constitutes the main subject of this study. In this study, the relation of social gender roles with education is evaluated through an applied study. Within the scope of this study, a scale was applied to first and fourth grade students studying in Atatürk University Sociology Department in 2017-2018 academic year in order to measure their perceptions about social gender roles. In the study, the effects of situations like gender, current class grade, the type of living place and education status of parents on perception of participants are measured via the scale. The purpose of the study is to discuss the effect of education and education percept of sociology department on gender roles of the students comparatively.

Anahtar Kelimeler

Social gender, women, education, sociology

Kaynakça

• Referans1 Acar-Savran, G., (2004), Beden, Emek Tarihi Diyalektik Bir Feminizm İçin, İstanbul, Kanat Yayınları.
• Referans2 Badinter, E., (2011). Kadınlık mı Annelik mi, çev, Aysen Emekçi, İstanbul: İletişim Yayınları, (2010).
• Referans3 Altınova, H. H., Duyan, V., (2013), “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Geçerlilik Güvenirlik Çalışması”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24 (2), 9-22.
• Referans4 Bendason, N., (1949), Başlangıcından Günümüze Kadın Hakları. çev. Şirin Tekeli, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Referans5 Bourdieu, P., (2015), Eril Tahakküm. çev.Bediz Yılmaz, İstanbul, Bağlam Yayınları. (1998).
• Referans6 Butler, J., (2014), Cinsiyet Belası – Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. çev. Başak Ertur, İstanbul, Metis Yayınları, (1999).
• Referans7 De Beauvoir, S., (1986), Ben Bir Feministim Alice Schwatzer’le Konuşmalar, çev. Ayşe, Minu, Sedef). İstanbul, Kadın Çevresi Yayınları. (1972).
• Referans8 De Beauvoir, S., (1993a), Kadın “İkinci Cins I” Genç Kızlık Çağı, çev.: Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınları.
• Referans9 De Beauvoir, S., (1993b), Kadın “İkinci Cins III” Bağımsızlığa Doğru, çev.: Bertan Onaran, İstanbul, Payel Yayınları.
• Referans10 De Beauvoir, S., (2010), Kadın “İkinci Cins II” Evlilik Çağı, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınları.
• Referans11 Donovan, J., (2014), Feminist Teori – Entelektüel Gelenekler. çev.: Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan. İstanbul: İletişim Yayınları. (1985).
• Referans12 Douglas, C. A., (1995), Sevgi ve Politika – Radikal Feminist ve Lezbiyen Teoriler, çev. Nilgün Aydoğan, İstanbul, Kavram Yayınları.
• Referans13 Dökmen, Z. Y., (2009). Toplumsal Cinsiyet – Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Referans14 Gürsoy E., Arslan Özkan H., (2014)., “Türkiye’de Üniversite Öğrencilerinde Kadına İlişkin “Namus” Algısı” Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5 (3), 149-159.
• Referans15 Koç, M., Haskan Avcı, Ö. ve Bayar, Ö., (2017), Kadın Toplumsal Cinsiyet Rolü Stresi Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 284-297.
• Referans16 Özbudun, S., (1984), Niçin Feminizm Değil?, İstanbul, Süreç Yayınları.
• Referans17 Özbudun, S., (2007), Küreselleşme, Kadın ve ‘Yeni’ Ataerki, İstanbul, Ütopya Yayınevi.
• Referans18 Sevim, A., (2005), Feminizm, İstanbul, İnsan Yayınları.
• Referans19Wollstonecraft, M., (2007), Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi. çev.: Deniz Hakyemez, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Referans20 Zeyneloğlu, S., Füsun, T., (2011), “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 40: 409-420.