THE CIRCASSIAN-DRUZE CONFLICT IN THE SYRIA PROVINCE OF THE OTTOMAN PERIOD IN THE CONTEXT OF MIGRANT AND LOCAL PEOPLE RELATIONS

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 77 - 89, 30.06.2019

Habibe Polat

Öz

As a sequel of Russia's southern policy,that is forcing Muslim
population in Crimea and the Caucasus to leave the country, millions of Crimean
and Caucasian immigrants were forced to emigrate to the Ottoman lands. The
Ottoman State accepted the immigrants due to humanitarian reasons ansd
settlemet policy needs and took many measures to ensure the best possible
settlement of the emigrants. The
Circassians, which constituted the highest population among Caucasian
immigrants, were of particular importance for the Ottoman Empire. Therefore the
Circassians, who had a settled life, are skilled in agriculture and excelled in
military service, were settled alongside with local people that would disrupt
the order in the nation.

OSMANLI DÖNEMİ SURİYE VİLAYETİ’NDE GÖÇMEN VE YERLİ AHALİ MÜNASEBETLERİ BAĞLAMINDA ÇERKES-DÜRZÎ İHTİLAFI (1880-1900)

Öz

Rusya’nın
güney siyasetinin bir gereği olarak Kırım ve Kafkasya’da yaşayan Müslüman
ahaliyi göçe zorlaması neticesinde milyonlarca Kırım ve Kafkas göçmeni Osmanlı
topraklarına hicret etmek zorunda kalmıştır. Gerek insanî duygularla gerekse
iskân siyasetinin bir neticesi olarak Osmanlı Devleti göçmenleri kabul etmiş ve
devletin imkânları nispetinde en iyi şekilde iskân edilmeleri için birçok
tedbir almıştır. Kafkas göçmenler arasından sayıları oldukça fazla olan
Çerkesler, Osmanlı Devleti için ayrı bir önem arz etmekteydi. Zira yerleşik bir
hayat yaşayan, ziraat yapan ve askerlik konusunda becerikli ve hünerli olan
Çerkesler, Osmanlı topraklarında özellikle; asayişi bozacak tavırlar sergileyen
yerli ahali ve aşiretlerin yaşadıkları yerlere iskân edilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Göçmen, İskân, Çerkes, Dürzî, Suriye

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)Bâb-ı Âlî Evrâk OdasıBEO, 433/32458BEO.420/311486-4.BEO.420/31486-3.BEO.489/36647.BEO.492/36867.BEO.503/37716.BEO.516/38680Dâhiliye Nezâreti, Mektûbî KalemiDH.MKT.285/46.DH.MKT.2306/42.DH.MKT.2317/82.DH.MKT.2355/102.DH.MKT.2355/102.DH.MKT.292/54.DH.MKT.655/32.Dâhiliye Nezâreti, Şifre KalemiDH.ŞFR.167/22.DH.ŞFR.185/62.Hariciye Nezâreti, SiyasîHR.SYS.1529/91.İrade, Hususîİ.HUS, 37/110.Meclis-i Vükelâ MazbatalarıMV.80/61.Yıldız, Mütenevvi MaruzâtY.MTV.97/7.Yıldız, Dâhiliye Nezâreti MaruzâtıY.PRK.DH.7/70-2.Y.PRK.DH.7/70-3.Y.PRK.DH.7/70-3. Y.PRK.DH.7/70-3. Y.PRK.DH.7/70-3.Yıldız, Hariciye Nezâreti MaruzâtıY.PRK.HR, 17/16.Tetkik Eserler BAĞLIOĞLU, Ahmet, Orta Doğu Siyasî Tarihinde Dürzîler, Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi, Elazığ 2006.BAKTIAYA, Adil, “19. Yüzyıl Suriyesinde Hıristiyan-Müslüman İlişkilerinde Değişim 1860 Şam Olayları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası LVIII, S.2. İstanbul 2008, s.23-44.BUZPINAR, Tufan, “Arap Milliyetçiliğinin Osmanlı Devlet’inde Gelişim Süreci”, Osmanlı II, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, s.168-178.
• ELDEM, Edhem, GOFMAN, Daniel, MASTERS, Bruce, Doğu ve Batı Arasında Osmanlı Kenti: Halep, İzmir, İstanbul, Türk Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003.EREN, Ahmet Cevat, Türkiye’de Göç ve Göçmen Meseleleri Tanzimat Devri, İlk Kurulan Göçmen Komisyonu, Çıkarılan Tüzükler, Nurgök Matbaası, İstanbul 1966.GÖKBİLGİN, Mehmet Tayyip, “1840’tan 1861’e kadar Cebel-i Lübnan Meselesi ve Dürzîler”, Belleten X, S.37,38,39,40, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1946, s.643-703.HABİÇOĞLU, Bedri, Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve İskanları, Nart Yayıncılık, İstanbul 1993.İPEK, Nedim, “Kaynakların Dilinde Göç Kavramı”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Yıl:9, S.17, Güz 2014. s.9-20.İPEK, Nedim, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999.KARPAT, Kemal, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.ORSAM, “Suriye Çerkesleri”, Rapor No:130, Kasım 2012.SAMUR, Sabahattin, “Suriye Vilayeti’nin İdari ve Sosyal Yapısı (1840-1908)”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1989.SAYDAM, Abdullah, Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1997.ŞENZEYBEK, Aytekin, “Dürzîlik, Doğuşu ve Temel Prensipleri”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı, İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya 2001.TAN, Muzaffer, “Geçmişten Günümüze Dürzîlik”, e-makâlât Mezhep Araştırmaları, V/2, Güz 2012, s.61-82. TEKELİ, İlhan, Göç ve Ötesi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2008. ZÜHDÎ, İsmail, İntibah 1311 (1895/1896) Dürzî Olayları, (haz. Ahmet Nezih Galitekin), Şehir Yayınları, İstanbul 2007.