SOSYAL AĞ KULLANIMININ ÖĞRENCİLERİN ALGILANAN TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 471 - 486, 30.12.2019

Lutfiye Özdemir , Burcu Batga , Bekir Uçar

Öz

Cinsiyet kadın ya
da erkek olmanın biyolojik yönünü, toplumsal cinsiyet ise kadın ve erkeğe
birey, toplum ve kültür tarafından yüklenen beklentileri ve rolleri ifade
etmektedir. Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkeklerin ilgi alanlarını, davranış
ve düşünce biçimlerini belirleyerek kalıp yargıları oluşturmaktadır. Günümüzde
hızla gelişen internet teknolojileriyle birlikte sosyal ağların kullanımında
artış görülmektedir. Toplumsal iletişimde önemli olan sosyal ağların yaygın
kullanımı öğrencilerin toplumsal cinsiyet rol algılarını biçimlendirmektedir.
Çalışmanın amacı İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
öğrencilerinin sosyal ağ kullanımının toplumsal cinsiyet rol algılamalarına
etkisini belirlemektir. Araştırmanın evrenini İnönü Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi’nde birinci sınıfta okuyan öğrenciler oluşturmaktadır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak 5’li likert ölçeğine göre hazırlanmış
"Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği” ve “Sosyal Ağ Bağımlılık
Ölçeği’’ kullanılmıştır. Benzer denekler örneklemesi yöntemi ile yazılı soru
sorma tekniği olan anket tekniği kullanılarak 676 öğrenciden veri elde
edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği’nin yapı geçerliliği için açıklayıcı
faktör analizi uygulanmış, madde analizi yapılarak, madde toplam ölçek
ilişkisine bakılmıştır. Faktör analizi sonucuna göre ölçek, geleneksel cinsiyet
rolü, eşitlikçi cinsiyet rolü ve erkek egemen cinsiyet rolü olarak üç boyutta
toplanmıştır. Ölçeğin güvenilirliği Cronbach’s Alpha testi (α=0.71) ile
değerlendirilmiştir. Öğrencilerin sosyal ağ kullanımının toplumsal cinsiyet rol
algıları üzerindeki etkisini belirlemek için ise basit regresyon analizi
kullanılmıştır. Analiz sonucunda sosyal ağ kullanımının sadece erkek egemen
cinsiyet rolü üzerinde etkisinin bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Ağlar, Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Ağ Bağımlılık Ölçeği, Toplumsal Cinsiyet Tutum Ölçeği, Emoji

THE EFFECT OF SOCIAL WEB USAGE ON STUDENT’S GENDER ROLE PERCEPTIONS

Öz

Gender expresses the biological aspect of
being man or woman. On the other hand, gender states to the expectations and
roles carried to women and men by individuals, society, and culture. Gender
creates stereotypes by determining the interests of women and men, their
behavior and their ways of thinking. Today's Internet technologies have rapidly
increased the use of social networks. The widespread use of social networks,
which have an important place in social communication, shapes the gender
perceptions of the students. The aim of the study is to determine the effect of
the use of social networking of Inonu University Faculty of Economics and
Administrative Sciences students on gender role perceptions. The universe of
the study is first class students in Inonu University Faculty of Economics and
Administrative Sciences. "Gender Roles Attitude Scale" and
"Social Network Dependence Scale" were used as data collection tool
in the study. Data of 676 students were obtained by using the questionnaire
method with the method of sampling of similar subjects. The data collected was
analyzed with SPSS program. Explanatory factor analysis was applied to the
construct validity of the Gender Roles Attitude Scale and the item total scale
relation was examined by analyzing the item. The scale is divided into three
dimensions as traditional gender role, egalitarian gender role and male
dominant gender role according to the result of factor analysis. The
reliability of the scale was assessed by the Cronbach's Alpha test (α =
0.71). Simple regression analysis was used to determine the effect of social
network using on students' gender perceptions. As a result of the analysis, it
was determined that social network usage had an effect on only male dominant
gender role.

Anahtar Kelimeler

Social Web, Social Gender, Gender Roles Attitude Scale, Social Network Dependency Scale

Kaynakça

• Bamman, D., Eisenstein, J. ve Schnoebelen, T. (2014). Gender İdentity And Lexical Variation In Social Media. Journal Of Sociolinguistics, 18(2), 135–160.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet “Bize Yüklenen Roller” (1. bs.). (Çev. K. Ay). İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Boyd, D.M. ve Ellison, N.B. (2008). Social Network Sites: Definition, History, And Scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13 (1), 210-230.
• Bond, B. J. (2009). He Posted, She Posted: Gender Differences In Self-Disclosure On Social Networking Sites. Rocky Mountain Communication Review, 6(2), 29–37.
• Bozkurt, A. (2015). Sosyal Ağlar ve Yaşam Boyu Öğrenme Deneyimi. Akademik Bilişim, 113-118.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (26. bs.). İstanbul: Pegem Akademi.
• Can, A. (2013). SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (7. bs). Ankara: Pegem Akademi.
• Cherry, A. L. (2005). Examining Global Social Welfare Issues. Belmont: ThomsonBrooks/Cole.
• Coyle, C.L. ve Vaughn, H. (2008). Social Networking: Communication Revolution Or Evolution. Bell Labs Technical Journal, 13 (2), 13-17.
• Çalışır, G. ve Çakıcı, F. O. (2015). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sosyal Medyada Kurulan Benlik İnşasının Temsili. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish, 10 (10), 267-290.
• Dawley, L. (2009). Social Network Knowledge Construction: Emerging Virtual World Pedagogy. On The Horizon, 17 (2), 109-121.
• Deaux, K. (1985). Sex And Gender. Annual Review Of Psychology, 36, 49-81.
• Dökmen, Z. Y. (2010). Toplumsal cinsiyet (2. bs). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Duffy, P. (2008). Engaging The Youtube Google-Eyed Generation: Strategies For Using Web 2. 0 In Teaching And Learning. Electronic Journal of e-Learning, 6 (2), 119-130.
• Eijden, R.J.J.M., Lemmens, J.S. ve Valkenburg, P.M. (2016). The Social Media Disorder Scale. Computers in Human Behavior, 61, 478-487.
• Franklin, T. ve Harmelen, M. V. (2007). Web 2.0 For Content For Learning And Teaching İn HigherEducation.https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20140614142108/http://www.jisc.ac.uk/media/documents/programmes/digitalrepositories/web2-content-learning-and-teaching.pdf. Erişim Tarihi: 10.04.2017.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji (1. bs). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Göker, G. (2015). İletişimin Mcdonaldlaşması: Sosyal Medya Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies – International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (2), 389-410.
• Henslin, J. M. (2003). Social Problems. New Jersey: Prentice Hall.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (5. bs). Ankara: Asil Yayınları.
• Kline, P. (1994). An Easy Guide To Factor Analysis (1. bs). New York: Routledge.
• Köseoğlu, Ö. (2012). Sosyal Ağ Sitesi Kullanıcılarının Motivasyonları: Facebook Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi, 7 (2), 58-81.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (1. bs). (O. Akınhay, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Onat, F. ve Alikılıç, Ö. A. (2008). Sosyal Ağ Sitelerinin Reklam Ve Halkla İlişkiler Ortamları Olarak Değerlendirilmesi. Journal of Yasar University, 3(9), 1111-1143
• Outhwaite, W. (2003). The Blackwell Dictionary Of Modern Social Thought (2. bs). USA: Blackwell Publishing.
• Özmen, Ş. (2009). Ağ Teknolojisinde Yeni Ticaret Yolu: E-Ticaret (5.bs). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Rose, J., Mackey-Kallis, S., Shyles, L., Barry, K., Biagini, D., Hart, C. ve Jack, L. (2012). Face It: The İmpact Of Gender On Social Media İmages. Communication Quarterly, 60 (5), 588–607.
• Scott, J. W. (2007). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Analiz Kategorisi (1. bs). (A. T. Kılıç, Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Seçgin, F. ve Tural, A. (2011). Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. E-Journal of New World Sciences Academy, Education Sciences, 6(4), 2446-2458.
• Selwyn, N. (2009). Faceworking: Exploring Students’ Education‐Related Use Of Facebook. Learning, Media and Technology, 34(2),157-174
• Sussman, N. M. ve Tyson, D. H. (2000). Sex And Power: Gender Differences In Computermediated Interactions. Computers in Human Behavior, 16, 381–394.
• Sütlüoğlu, T. (2015). Sosyal Paylaşım Ağlarında Gençlerin Sosyalleşme Ve Kimlik İnşası Süreçleri: Facebook Örneği. Folklor/Edebiyat Dergisi, 21(83), 125-147.
• Uçar, F. (2015). Facebook’ta Benlik Sunumu Ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri. Selçuk İletişim, 9 (1), 312-338.
• Zeyneloğlu, S. ve Terzioğlu, F. (2011). Development And Psychometric Properties Gender Roles Attitude Scale, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 409-420.