AN ANALYSIS OF FINANCIAL EFFICIENCIES OF PARTICIPATION BANKS IN TURKEY USING DEA AND MALMQUIST TFP INDEX

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 241 - 263, 31.12.2021

İsrafil Zor Engin Çam

Öz

Participation banks (Islamic Banks), which are at the center of the Islamic finance system in Turkey, both an alternative and integrated to conventional banking, respond to the financial needs of individuals who stay away from interest, and contribute to the country's economy by incorporating idle economic values into the system. In this study, Data Envelopment Analysis (DEA) and Malmquist Total Factor Productivity Index (TFPI) methods with input-oriented variable returns to scale (VRS) approach were used to determine the level of efficient and productive use of financial resources of participation banks. From the financial statement data of 5 participation banks between 2016 and 2020, ‘equity’ and ‘funds collected’ as input variables, and ‘loans given’ and ‘net profit for the period’ as output variables were taken in this study. As a result of the DEA analysis under the assumption of VRS, Kuveyt Türk, Ziraat Participation and Vakıf Participation Banks were found to be technical efficient every year. In 2018 and 2019 Al Baraka Türk Participation Bank, and in 2019 Türkiye Finans Participation Bank were inefficient, but in 2020 they became technical efficient together with other banks. In the bank-based average Malmquist TFP Index, Vakıf Participation ranked first in technical efficiency change and scale efficiency change; Kuveyt Türk ranked first in technological change, and all banks were found equally in pure technical efficiency change. The success ranking based on the change in total factor productivity was realized as Kuveyt Türk, Vakıf Participation, Ziraat Participation, Al Baraka Türk and Türkiye Finans Participation Bank.

Anahtar Kelimeler

İslamic finance, Participation banking, Islamic banking, Data envelopment analysis (DEA), Malmquist TFP index

TÜRKİYE KATILIM BANKALARININ FİNANSAL ETKİNLİKLERİNİN VZA VE MALMQUIST TFV ENDEKSİ METODUYLA ANALİZİ

Öz

Türkiye’de İslami finans sisteminin merkezinde yer alan katılım bankaları hem konvansiyonel bankacılığa alternatif hem de entegre olarak faizden uzak duran bireylerin finansal ihtiyaçlarına cevap vermekte ve âtıl kalan ekonomik değerleri sistemin içine dâhil ederek ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Katılım bankalarının finansal kaynaklarını etkin ve verimli kullanma seviyesini tespit etmek amacıyla yapılan bu araştırmada Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi (TFVE) metodu, girdi odaklı ölçeğe göre değişken getiri (VRS) yöntemi ile kullanılmıştır. 5 katılım bankasının 2016 ile 2020 yılları arasındaki finansal tablo verilerinden girdi değişkenleri olarak özkaynaklar ve toplanan fonlar, çıktı değişkenleri olarak ise verilen krediler ve net dönem kârı alınmıştır. VZA analizi VRS varsayımında Kuveyt Türk, Ziraat Katılım ve Vakıf Katılım Bankaları her yıl teknik etkin seviyede bulunmuştur. Al Baraka Türk Katılım Bankası 2018 ve 2019 yıllarında, Türkiye Finans Katılım Bankası ise 2019 yılında etkinsiz olmuş fakat 2020 yılında diğer bankalarla birlikte teknik etkin duruma gelmişlerdir. Banka bazlı ortalama Malmquist TFVE teknik etkinlik değişimi ve ölçek etkinlik değişiminde Vakıf Katılım, teknolojik değişimde Kuveyt Türk ön sırada yer almış, saf teknik etkinlik değişiminde tüm bankalar eşit seviyede bulunmuştur. Toplam faktör verimliliği değişimi baz alınarak oluşan başarı sıralaması ise Kuveyt Türk, Vakıf Katılım, Ziraat Katılım, Al Baraka Türk ve Türkiye Finans Katılım Bankası olarak gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslami finans, Katılım bankacılığı, İslami bankacılık, Veri zarflama analizi (VZA), Malmquist TFV endeksi

Kaynakça

• Ada, A.A. & Dalkılıç, N. (2014). Efficiency Analysis in Islamic banks: A study for Malasia and Turkey. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 8(1).
• Akyüz, Y., Yıldız, F. & Kaya, Z. (2013). Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Endeksi ile Toplam Faktör Verimlilik Ölçümü: BIST’te İşlem Gören Mevduat Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 110-130.
• Arslan, B.G. & Ergec E.H. (2010). The Efficiency of Participation and Conventional Banks in Turkey: Using Data Envelopment Analysis. International Research Journal of Finance and Economics, 57.
• Ateş, A. & Esmer, S. (2013). VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: 2009 Küresel Finans Krizinin Türk Konteyner Terminallerine Etkisi. II. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (75-84 ss.).
• Avcı, T. (2017). İslam Ülkelerinde Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Performanslarının Karşılaştırılması ve Performansları Üzerinde Etkili Olan Finansal Oranların Belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Banker, R.D., Charnes, A. & Cooper, W.W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9).
• Banker, R.D., Cooper, W.W., Seiford, L.M., Thrall, R.M. & Zhu, J. (2004). Returns to Scale in Different DEA Models. European Journal of Operational Research, 154, 345–362.
• Batır, T. (2016). Türkiye’de Katılım Bankaları ve Konvansiyonel Bankaların Kârlılık Belirleyicileri ve Etkinlik Yönünden Karşılaştırılmaları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstisüsü, Erzurum.
• Bolat, İ. (2019). Türk Bankacılık Sektöründe Katılım Bankalarının Yeri ve QISMUT Ülkelerinde İslami Bankaların Finansal Etkinliği Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Boussofiane, A., Dyson, R.G. & Thanassoulis, E. (1991). Applied Data Envelopment Analysis. European Journal of Operational Research, 52(1), 1-15.
• Buğan, M.F. (2015). Katılım Bankaları ile Konvansiyonel Bankaların Etkinliklerinin VZA ve Malmquist TFV Endeksi ile Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Caves, D. W., Christensen, L. R. & Diewert, W. E. (1982). The Economic Theory Of İndex Numbers and The Measurement of Input, Output and Productivity. Econometrica, 50(6), 1393–1414.
• Charnes, A., Cooper, W.W. & Rhodes, E. (1978). Measuring The Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
• Coelli, T.J. (1996). A guide to DEAP Version 2.1, A DEA computer program. CEPA Working Paper, 96/08, Department of Econometrics, University of New England, Armidale, Australia.
• Cook, W.D. & Seiford, L.M. (2009). Data Envelopment Analysis (DEA) – Thirty Years On. European Journal of Operational Research, 192, 1–17.
• Dağ, S. (2011). Türkiye’deki Katılım ve Mevduat Bankalarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Debreu, G. (1951). The Coefficient of Resource Utilization. Econometrica, 19(3), 273-292.
• Demirci, A. & Tarhan, D.B. (2016). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Liman İşletmeleri ve Bu İşletmelerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2(2) 2016, 144-160.
• Demirci, A. & Tarhan, D.B. (2017). Karayolu Taşımacılığı Optimizasyonu (Veri Zarflama Analizi ile Mersin İlinde Bir Uygulama). Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 112-131.
• Duranay, S. (2014). Türk Mevduat Bankalarının Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Göreli Etkinliklerinin Ölçülmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Er, B. & Uysal, M. (2012). Türkiye'deki Ticari Bankalar ve Katılım Bankalarının Karşılaştırmalı Etkinlik Analizi: 2005-2010 Dönemi Değerlendirmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 365-387.
• Fare, R., Grosskopf, S., Norris, M. & Zhang, Z. (1994). Productivity Growth, Technical Progress, and Efficiency Change in İndustrialized Countries. The American Economic Review, 84(1), 66–83.
• Farrell M.J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society: Series A (General) 120(III):253–281.
• Golany B. & Roll Y. (1989). An Aplication Procedure for DEA. International Journal of Management Science, 17(3), 237-250.
• Güney, G. (2008). Türkiye’de Devlet Eliyle Katılım Bankacılığı Dönemi: Bir Etkinlik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 22(3), 1539-1546.
• Hassan, T., Mohamad, S. & Bader, M.K.I. (2009). Efficiency of Conventional Versus Islamic Banks: Evidence from The Middle East. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(1), 46-65.
• IFSB (2020). IFSB Islamic Financial Services Industry Stability Report 2020. Islamic Financial Services Board. Kuala Lumpur, Malezya. Erişim Adresi https://www.ifsb.org/download.php?id=5724 &lang=English&pg=/sec03.php
• Ismail, F., Abd. Majid, M.S. & Rahim, R.A (2013). Efficiency of Islamic and Conventional Banks in Malaysia. Journal of Financial Reporting and Accounting, 11(1), 92-107.
• Johnes, J., Izzeldin, M. & Pappas, V. (2014). A Comparison of Performance of Islamic and Conventional Banks 2004 to 2009. Journal of Economic Behavior and Organization, 103, 93-107.
• Kamarudin, F., Nordin, B.A.A., Muhammad, J. & Hamid, M.A.A. (2014). Cost, Revenue and Profit Efficiency of Islamic and Conventional Banking Sector: Empirical Evidence From Gulf Cooperative Council Countries. Global Business Review, 15(1), 1-24.
• Karaca, S.S., Ekşi, İ. H. & Altemur N. (2019). Türkiye’deki Katılım Bankalarının Etkinlik Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 280-290.
• Karakaya, A. (2018). Katılım Bankalarının Teknik ve Ölçek Etkinlikleri. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 2(2), 109-118.
• Kurşun, S. & Kuşakçı, A. O. (2016). Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Değerlendirmesi Literatür Taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 15(30).
• Kutlar, A. & Bakırcı, F. (2018). Veri Zarflama Analizi- Teori ve uygulama. Ankara: Orion Kitabevi.
• Lorcu, F. (2010). Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk otomotiv sanayi uygulaması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39 (2), 276-289.
• Malmquist, S. (1953). Index Numbers and Indifference Surfaces. Trabajos de Estatistica, 4(1), 209-242.
• Norman, M. & Stoker, B. (1991). Data Envelopment Analysis: The Assessment of Performance. New York: Wiley.
• Okursoy, A. & Tezsürücü, D. (2014). Veri Zarflama Analizi ile Göreli Etkinliklerin Karşılaştırılması: Türkiye’deki İllerin Kültürel Göstergelerine İlişkin Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2).
• Ramanathan, R. (2003). An introduction to Data Envelopment Analysis – A tool for performance measurement. California: Sage Publications.
• Rezitis, A.N. (2006). Productivity Growth in the Grek Banking İndustry: A Nonparametric Approach. Journal of Applied Economics, IX(1), 119–138.
• Sufian, F. & Noor, M. (2009). The Determinants of Islamic Banks' Efficiency Changes: Empirical Evidence From the MENA and Asian Banking Sectors. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(2), 120-138.
• TKBB (2021a). TKBB Katılım Bankacılığı Strateji Güncelleme Raporu 2021-2025. Erişim adresi https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/EY_TKBB_Rapor_TR_v16_WEB_2021-2025.pdf
• TKBB (2021b). TKBB 2020 Katılım Bankaları Raporu. Erişim Adresi https://tkbb.org.tr/Documents/tkbb-yayinlari-97/TKBB_FR20_TR_KOD2.pdf
• Vassiloglou, M. & Giokas, D. (1990). A Study of The Relative Efficiency of Bank Branches: An Aplication of DEA. Journal of Operational Research Society, 41(7), 591-597.