OSMANLI TOPLUMUNDA KIZ ÇOCUKLARINA YÖNELİK CİNSEL İSTİSMAR VAKALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME (19. YÜZYIL)

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 273 - 284, 30.06.2024

Hacer Yılmaz

https://doi.org/10.54282/inijoss.1462452

Öz

Çocuklar üzerinde fiziksel ve psikolojik açıdan oldukça travmatik ve yıkıcı sonuçlar doğuran cinsel istismar
vakaları, bütün toplumlarda görülen evrensel bir sorundur. Geçmişten günümüze tüm dini, ahlaki
öğretilerde ve toplumsal normlarda cinsel istismar hoş karşılanmamakta, çeşitli cezai yaptırımlar ile
önlenmeye çalışılmaktadır. Ancak mağdur çocuk olduğunda suç, ortaya çıkarılması zor ve karmaşık bir hal
almaktadır. Nitekim çocuklar genellikle aile ve akrabaları tarafından istismar edilmektedir. Çocuklar
kandırılma, terk edilme korkusu gibi nedenlerle istismarı gizlemekte ya da kendilerini ifade
edememektedir. Günümüzde gerek kitle iletişim araçları gerekse sivil toplum kuruluşları vasıtasıyla çocuk
istismarı sıklıkla ülke gündemine gelmekte ve toplumsal tepkilere yol açmaktadır. Bu durum güncel bir
sorun olmayıp, Osmanlı toplumunda da çocuklara yönelik cinsel istismar vakalarına rastlanılmaktadır.
Çocuk istismarı tarihinin incelenmesi, günümüzde örtülü ya da açık şekilde giderek artan çocuk istismar
vakalarının toplumsal temellerini analiz etmek açısından oldukça önemlidir. Konuyla ilgili literatür
taraması yaptığımızda, Osmanlı Devleti’nde doğrudan kız çocuklarına yönelik cinsel istismar konulu
akademik bir çalışmanın bulunmadığını gözlemledik. Buradan hareketle çalışmamızda, Osmanlı hukukunda
çocukların konumu ve cinsel istismar suçuna değinerek, arşiv belgelerinden edindiğimiz bilgilerin ışığında
çocuk mağduriyeti karşısında hukukun işlerliğine ve Osmanlı toplumunda kız çocuklarına yönelik cinsel
istismar vakalarına odaklanacağız. Böylece yüzyıllarca öteden bir çağrı yaparak, günümüzde
toplumumuzun, ahlaki ve vicdani bir sorunu olan çocuklara yönelik cinsel istismarı görünür kılmayı
amaçlamaktayız.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Suç, Hukuk, Çocuk, Cinsel İstismar

A STUDY ON CASES OF SEXUAL ABUSE AGAINST GIRLS IN OTTOMAN SOCIETY (19th CENTURY)

Öz

Cases of sexual abuse, which have highly traumatic and destructive physical and psychological
consequences on children, are a universal problem in all societies. From past to present, sexual abuse is
not welcomed in all Religious and moral teachings and social norms, and it is tried to be prevented with
various criminal sanctions. However, when the victim is a child, the crime becomes difficult and complex
to uncover. Indeed, children are often abused by their families and relatives. Children hide the abuse or
are unable to express themselves for reasons such as fear of being deceived or abandoned. Today, child
abuse frequently comes to the agenda of the country through mass media and non-governmental
organizations and causes social reactions. However, this is not a contemporary problem and cases of
sexual abuse against children were also found in Ottoman society. Examining the history of child abuse is
crucial for analyzing the social underpinnings of the increasing incidence of child abuse today, whether
covertly or overtly. When we conducted a literature review on the subject, we observed that there is no
academic study directly on sexual abuse against girls in the Ottoman Empire. From this point of view, our
study will focus on the position of children in Ottoman law and the crime of sexual abuse, the functioning
of the law in the face of child victimization in the light of the information we have obtained from archival
documents and cases of sexual abuse against girls in Ottoman society. Thus, by making a call from
centuries ago, we aim to make visible the sexual abuse against children, which is a moral and conscientious problem of our society today.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, Crime, Law, Child, Sexual Abuse

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi
• A. } MKT. MVL, Dosya No: 33, Gömlek No:2, H. 26 Zilkade 1266/ 3 Ekim 1850
• A. } MKT.UM, Dosya No: 309, Gömlek No: 37, H. 23 Ramazan 1274/ 7 Mayıs 1858
• A. } MKT.UM, Dosya No: 380, Gömlek No: 55, H. 17 Rebiülahir 1276/ 13 Kasım 1859
• A. } MKT. MVL, Dosya No: 119, Gömlek No: 63, H. 17 Safer 1277/ 30 Ağustos 1860
• A.} MKT.UM, Dosya No: 441, Gömlek No: 65, H. 28 Cemazeyilevvel 1277/ 12 Aralık 1860
• A. }MKT.MVL, Dosya No: 127, Gömlek No: 30, H. 16 Zilkade 1277/ 26 Mayıs 1861
• A. } MKT.MVL, Dosya No: 128, Gömlek No: 15, H. 16 Zilkade 1277/ 26 Mayıs 1861
• A.} MKT.UM, Dosya No: 490, Gömlek No: 50, H. 4 Safer 1278/ 11 Ağustos 1861
• A. }MKT.MVL, Dosya No: 136, Gömlek No: 25, H. 1 Cemazeyilahir 1278/ 4 Aralık 1861
• MVL, Dosya No: 608, Gömlek No: 52, H. 11 Şaban 1277/ 22 ŞUBAT 1861
• MVL, Dosya No: 627, Gömlek No: 16, H. 19 Şaban 1278/ 19 Şubat 1862
• MVL, Dosya No: 586, Gömlek No: 62, H. 29 Rebiulevvel 1279/ 24 Eylül 1862
• Tetkik Eserler
• Akgündüz, A. (1986). Mukayeseli İslâm ve Osmanlı Hukuku Külliyatı. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Diyarbakır.
• Akgündüz, A. (1992). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukuki Tahlilleri. Fey Vakfı Yayınları, İstanbul. Akköy, Y. (2021). 17. ve 18. Yüzyıllar Arası Osmanlı Devleti’nde Kadın ve Aile, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Aydın.
• Aksın, A., Maral, E. (2016). Osmanlı Devletinde Irza ve Namusa Yönelik İşlenen Suçlar ve Uygulanan Cezalar (1789-1850). II. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri, Cilt: I, Ed. Fatih Gedikli, Onikilevha Yayınları, İstanbul, s. 819-829.
• Aksın, A., Baytimur, S. (2018). Toplumsal Suçlar ve Cezalar (1789- 1839). XVII. Türk Tarih Kongresi, IV. Cilt, I. Kısım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, s. 395-430.
• Akyılmaz, G. (2019). Osmanlı Hukukunda Çocuk Evlilikleri. II. Uluslararası Kadın ve Hukuk Sempozyumu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 21 (1), Ankara, s. 309-354.
• Araz, Y. (2013). 16. Yüzyıldan 19. Yüzyıl Başlarına Osmanlı Toplumunda Çocuk Olmak. Akademik Kitap Kulübü, İstanbul.
• Avcı, M. (2014). Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezaları. Gökkubbe, İstanbul. Bardakoğlu, A. (1993). “Ceza”. TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 7), İstanbul.
• Döşkaya, Ç. F. (2016). Pamuk Prensesin Ölümü: Mağdur Çocuk Dili Analizi. Geçmişten Günümüze Şehir ve Çocuk II, Ed. Osman Köse, Samsun, s. 1145-1163.
• Düzdağ, M. E. (1972). Şeyhülislâm Ebussuud Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı. Enderun Kitabevi, İstanbul.
• Kanal, H. (2016). Salnâmelere Göre 19. Yüzyıl Sonlarında Kırkkilise (Kırklareli) Sancağı. Tarih Okulu Dergisi, 9 (XXVI), s. 145-171.
• Okay, C. (1998). Osmanlı Çocuk Hayatında Yenileşmeler 1850-1900. Kırkambar Yayınları, İstanbul.
• Özger, Y. (2012). Osmanlı’da Kadınların Memuriyette İstihdamı Meselesi ve Sicill-i Ahvâlde Kayıtlı Memurelerin Resmî Hâl Tercümeleri. History Studies, 4(1), s. 419-447.
• Öztan, G. G. (2009). Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası. (Yayımlanmış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Programı, İstanbul.
• Polat, O. (2017). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), s. 15-34.
• Sakaoğlu, N. (1992). Medeniyet Değişimleri Çerçevesinde Türklerde Ailede Eğitim. Sosyo-Kültürel Değişim Sürecinde Türk Ailesi, Ankara, s. 342-361.
• Savaşçı, B. (2010). Çocukların Cinsel İstismar Suçu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yılmaz, C., Yılmaz, H. (2018). Hammurabi Ur-Nammu ve Hitit Kanunlarında “Kadın” Üzerine Mukayeseli Bir Bakış. Rıfat Özdemir’e Armağan, Ed. Rahmi Doğanay vd., İstanbul, s. 34-48.
• Zorlu, S. E. (2013). Günümüz ve İslam Hukukunda Çocuk Hakları Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21 (2), s. 125-160.