DİJİTAL PLATFORMLARDA MÜSLÜMAN KADIN KİMLİĞİ: ÉLİTE DİZİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 334 - 361, 31.12.2024

Hayal Demirci , Metin Eken

https://doi.org/10.54282/inijoss.1525024

Öz

Dijital platformlarda Müslüman kadın kimliğinin nasıl temsil edildiğini Netflix dijital platformunda yayınlanan Élite dizisi örnekliğinde analiz etme girişimi, bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Geleneksel medya ve yeni medyada temsil sorunu literatürde sıklıkla ele alınan bir temaya karşılık gelmekte, İslamofobi, oryantalizm ve self-oryantalizm temaları çerçevesinde Müslüman kadın temsili de çeşitli araştırmalara konu edilmektedir. Ancak Türkiye’de gerçekleştirilen akademik çalışmalara bakıldığında Müslüman kadın kimliğinin dijital platformlarda nasıl temsil edildiği konusunda ayrıntılı bir araştırmanın yapılmadığı görülmektedir. Çalışma bu çerçevede Netflix dijital platformunda yayınlanan Élite dizisinde Müslüman kadın kimliğinin hangi temalar çerçevesinde ele alındığını ortaya koyma amacı taşımaktadır. Araştırma kapsamında Netflix dijital platformunda 2018 yılında yayınlanmaya başlayan Élite dizisinin 3 sezon 24 bölümü, nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan doküman analizi ile ele alınmış, elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Analiz aşaması belirlenen temalar çerçevesinde şekillenmiştir. Çalışmanın başlıklar halinde ele alınan tüm temaları, seküler yaşam tarzını tehdit eden bir unsur olarak İslam algısının yansımaları şeklinde ortaya çıkmaktadır ve İslamofobik temsillerin temelinde tam da bu tehdit algısının mevcut olduğu görülmektedir. Müslüman kadın ise söz konusu tehdit algısının düğümlendiği odaklardan birini temsil etmesi bakımından merkezidir. Toplumsal entegrasyonun ancak kimlikte Müslüman olunsa dahi seküler gündelik pratiklerin benimsenmesi yoluyla gerçekleştirilebileceği iması ön plana çıkmaktadır. Bu çerçevede bir İspanyol gençlik dizisi olan Élite’in Müslüman kadın kimliğini, geleneksel medyadan yeni medyaya devamlılık sağlayan bir perspektifle İslamofobik bir tarzda ele aldığı ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

İslamofobi, Müslüman Kadın, Temsil, Dijital Platformlar, Netflix

Etik Beyan

Çalışma, etik kurul raporu gerektirmemektedir.

MUSLIM WOMEN IDENTITY ON DIGITAL PLATFORMS: THE EXAMPLE OF THE ÉLİTE SERIES

Öz

The subject of this study revolves around the analysis of how Muslim women identity is represented in digital platforms, exemplified by the Netflix digital platform through the series Élite. The issue of representation in traditional and new media is a frequently addressed theme in the literature, encompassing themes such as Islamophobia, Orientalism, and self-Orientalism. Within the framework of these themes, the representation of Muslim women is also subject to various research endeavors. However, when examining academic studies conducted in Turkey, it is observed that there has not been a detailed study on how Muslim women identity is represented on digital platforms. Within this context, the aim of this study is to reveal the themes under which Muslim women identity is addressed in the series Élite, which is aired on the Netflix digital platform. In the scope of the research, the 3 seasons consisting of 24 episodes of the Élite series, which began airing on the Netflix digital platform in 2018, were analyzed using document analysis, and the obtained data were analyzed using content analysis technique. The analysis phase was shaped within the framework of the identified themes. All the themes addressed in the study emerge as reflections of the perception of Islam as a threat to secular lifestyle, and it is observed that the foundations of Islamophobic representations are rooted precisely in this perception of threat. Muslim women, in representing one of the focal points where this perception of threat is centered, hold a central position. The implication is made that societal integration can only be achieved through the adoption of secular daily practices, even if one identifies as Muslim. Within this framework, it can be argued that the Spanish youth series "Élite" addresses the identity of Muslim women in an Islamophobic manner, providing continuity from traditional media to new media perspectives.

Anahtar Kelimeler

Islamophobia, Muslim Women, Representation, Digital Platforms, Netflix

Kaynakça

• Adams, S. (2019). Arab and Muslim women in American entertainment media: A Qualitative content analysis of ‘Homeland’. Research Papers. https://opensiuc.lib.siu.edu/gs_rp/872
• Akca, E., & Ergül, S. (2015). Kitle iletişim çalışmaları alanında toplumsal cinsiyet çalışmalarının gelişimi: Temel yaklaşımlar ve çalışmalar üzerinden bir çerçeve çizme çabası. İçinde Toplumsal Cinsiyet ve Medya Temsilleri. Heyamola Yayınları. https://avesis.kocaeli.edu.tr/yayin/ba6429a2-c1dd-4862-9b7c-f9b7138cc4a4/kitle-iletisim-calismalari-alaninda-toplumsal-cinsiyet-calismalarinin-gelisimi-temel-yaklasimlar-ve-calismalar-uzerinden-bir-cerceve-cizme-cabasi
• Awan, I. (2014). Islamophobia and Twitter: A typology of online hate against Muslims on social media. Policy & Internet, 6(2), 133-150. https://doi.org/10.1002/1944-2866.POI364
• Balcı, Ş., & Çifçi, M. E. (2021). “Makul”ü öldürmek: Kalifat dizisinde Müslüman kimliğinin temsili. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 4(2), 237-250. https://doi.org/10.47951/mediad.1011477
• Barthes, R. (2011). Çağdaş söylenler (T. Yücel, Çev.). Metis Yayınları.
• Beşinci Şimşek, E. (2024). Türkiye’de başörtülü kadının medyadaki temsili. Mukaddime, 15(1), 131-164. https://doi.org/10.19059/mukaddime.1437353
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. bs). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
• Çakır, F. (2022). Dijital platformlarda İslâmî imgeler (Kalifat dizisi örneği). ATEBE, 7, 1-13. https://doi.org/10.51575/atebe.1066335
• Díaz-Fernández, S. (2023). Post-queer sexualities? Exploring the (re)definition of male’s heteronormativity in the Netflix show “Élite”. Feminist Media Studies, 23(6), 2530-2545. https://doi.org/10.1080/14680777.2022.2063361
• Erdoğan, İ. (2014). Medya teori ve araştırmaları. Erk Yayınları.
• Fedele, M., & Masanet, M.-J. (2021). The ‘troubled rebel girl’ and the ‘boy-next-door’: The apparent inversion of gender and love archetypes in 13 Reasons Why, Élite and Sex Education. İçinde Journal of Popular Television, The (C. 9, Sayı Television and Nostalgia Now, ss. 335-353). Intellect. https://doi.org/10.1386/jptv_00061_1
• Gölcü, A., & Aydın Varol, F. B. (2018). Yükselen bir trend olarak İslamofobi endüstrisi: Amerikan medyasına yönelik araştırmaların bir panoraması. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 1(1), 73-88.
• Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. Pinhan Yayıncılık.
• Hashmi, U. M., Rashid, R. A., & Ahmad, M. K. (2021). The representation of Islam within social media: A systematic review. Information, Communication & Society, 24(13), 1962-1981. https://doi.org/10.1080/1369118X.2020.1847165
• Hjarvard, S. (2013). The Mediatization of Culture and Society (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203155363
• Holtz, P., Dahinden, J., & Wagner, W. (2013). German Muslims and the ‘ıntegration debate’: negotiating ıdentities in the face of discrimination. Integrative Psychological and Behavioral Science, 47(2), 231-248. https://doi.org/10.1007/s12124-012-9227-6
• Karakoyunlu, B., & Yardim, M. (2022). Oryantalizm ve ötekilik: Doğulu Müslüman kadın imgesi. Tezkire: Düşünce, Siyaset, Sosyal Bilim, 81, 145-157.
• Kasirye, F. (2021). The portrayal of Muslim women in Western media. A content analysis of the New York Times and The Guardian. https://doi.org/10.31124/advance.14156915.v1
• Kim, D., & Nunn, T. (2022). Objectification of modern media: ELITE. Journal of Student Research, 11(3). https://doi.org/10.47611/jsrhs.v11i3.3024
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research—Airy fairy or fundamental? The Qualitative Report, 8(1), 100-103. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2003.1901
• Macdonald, M. (2006). Muslim women and the veil. Feminist Media Studies, 6(1), 7-23. https://doi.org/10.1080/14680770500471004
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Nobel Akademik Yayıncılık. Pınarbaşı, G. (2022). Diktatör filmi ve Bodyguard dizisindeki İslamofobik söylemler. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 5(1), 177-200. https://doi.org/10.47951/mediad.1124161
• Poole, E. (2002). Reporting Islam: Media representations of British Muslims. I.B. Tauris.
• Sadıç, F. (2023). Islamophobia in Netflix series: Elite example. İçinde Yalan Haber, Nefret Söylemi ve Kültürel Irkçılık Kapsamında İslam, 1. Uluslararası Medya ve İslamofobi Sempozyumu Bildiri Kitabı. RTÜK. https://www.erciyes.edu.tr/EditorUpload/Files/2d6c54c4-7bf5-4d26-b6e2-921b28c8a41f.pdf
• Saeed, A. (2007). Media, racism and Islamophobia: The representation of Islam and Muslims in the media. Sociology Compass, 1(2), 443-462. https://doi.org/10.1111/j.1751-9020.2007.00039.x
• Şişman, N. (2009). Başörtüsü: Sınırsız dünyanın yeni sınırı. Timaş Yayınları.
• Temel, M. (2020). Türkiye’de basın-iktidar ilişkileri çerçevesinde İslamofobik söylem. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 3(1), 29-59.
• Tosun, C. (2016). Alman medyasında Müslüman kadın algısı. Dini Araştırmalar, 19(49), 255-269. https://doi.org/10.15745/da.267278
• Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/handle/20.500.12413/2989
• Yeğin, M. O. (2021). Irkçılık bağlamında ‘Elite’ dizi filminin eleştirel söylem analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 1487-1521. https://doi.org/10.26466/opus.816234
• Yel, A. M. (2018). Medya ve sinemada temsil edilme biçimleriyle İslam karşıtlığı. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 1(1), 5-16.
• Yetkiner, B. (2021). “Bir başkadır” dizisinde kadınlar. İçinde Kavram ve Kuramlarla Bir Başkadır (ss. 123-153). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yıldırım, B. (2015). İçerik analizi yönteminin tarihsel gelişimi uygulama alanları ve aşamaları. İçinde İletişim Araştırmalarında Yöntemler, Uygulama ve Örneklerle (ss. 105-154). Literatürk.
• Yorulmaz, B. (2018). 1896’dan günümüze Hollywood’un kötü adamları: Müslümanlar. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 1(1), 33-47.
• Zaal, M. (2012). Islamophobia in classrooms, media, and politics. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 55(6), 555-558. JSTOR.