TÜRKİYE’DE ÇOCUK KLİNİKLERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN PROFİLLERİ

Yıl 2022, , 739 - 752, 20.06.2022

Duygu Sönmez Düzkaya , Tuba Koç Özkan , Seda Çağlar , Gülzade Uysal , Zehra Doğan , Suzan Yıldız , Zerrin Çiğdem , Duygu Gözen , Serap Balcı , Nazan Torun

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1015426

Öz

Araştırma, Türkiye’deki çocuk hemşirelerinin profillerini ve yaşadıkları sorunları belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde çalışan çocuk hemşireleri ile gerçekleştirildi. Araştırma Türkiye’ de Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin çocuk kliniklerinde çalışan 4969 hemşire ile yapıldı. Araştırma verileri hemşirelerin demografik bilgileri, çalışma koşulları, mezuniyet sonrası eğitim durumları ve bilimsel faaliyetlere katılım durumlarını içeren toplam 33 sorudan oluşan anket formu ile toplandı. Elde edilen veriler tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (yüzdelik, aritmetik ortalama) kullanılarak analiz edildi. Hemşirelerin yaş ortalamasının 32.65 (± 7.27) yıl olduğu, %48.9’unun lisans mezunu olduğu, %42.1’inin 1-4 yıldır çocuk hemşiresi olarak çalıştığı, %55.6’sının oryantasyon eğitimi almadığı, %73.1’inin hizmet içi eğitim aldığı ve %75’inin çocuk hemşiresi olarak çalışmaktan memnun olduğu bulundu. Hemşirelerin %86.8’inin çocuk hemşireliği alanında geleceğe yönelik mesleki planının olmadığı, %92’sinin çocuk hemşireliği alanında bilimsel araştırmalara katılmadığı saptandı. Hemşirelerin Çocuk Hemşireleri Derneği’nden beklentilerinin en çok (%10.9) “çalışma koşullarının iyileştirilmesi”, önerilerinin ise en çok (%15.5) derneğin “sağlık politikalarında söz sahibi olmak için çalışması” olduğu belirlendi. Araştırma sonucunda, Türkiye’de çocuk hemşirelerinin çocuk alanında çalışmaktan memnun olduğu belirlendi. Bununla birlikte hemşirelerin çalışma koşullarına ilişkin sorunları olduğu görülmektedir. İletilen sorunlara ilişkin Sağlık Bakanlığı’nın ilgili birimlerinin bilgilendirmesi ve çözüm önerileri sunulması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Koşulları, Çocuk Hemşiresi, Profil

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Verilerin toplanmasına yardımcı olan Türkiye Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı hastanelerin yönetici hemşirelerine ve anketi yanıtlayan hemşirelere teşekkür ederiz.

Profiles of Nurses Working in Pediatric Units in Turkey

Öz

In order to define profiles and their problems of pediatric nurses working in hospitals in Turkey, the Ministry of Health in Turkey was performed by pediatric nurses. The research was conducted with 4969 nurses working in the child services of hospitals affiliated with the Ministry of Health between December 2014 and June 2015. The research data were collected through a questionnaire consisting of 33 questions including demographic information of nurses, working conditions, post-graduate education status and participation in scientific activities. The data obtained were analyzed using descriptive statistical methods (percentile, arithmetic mean). The average age of the nurses is 32.65 (± 7.27) years, 48.9% of them are undergraduate graduates, 42.1% have been working as pediatric nurses for 1-4 years, 55.6% have not received orientation training, and 73.1% received in-service training and 75% were found to be happy to work as a child nurse. It was determined that 86.8% of the nurses did not have a future-oriented professional plan in the field of pediatric nursing and 92% did not participate in scientific research in the field of pediatric nursing. It was determined that the expectations of the nurses from the Child Nurses Association were (10.9%) “improving the working conditions” and the suggestions of the association were (15.5%) “being a defender in health policies”. As a result, Turkey was determined that the child was happy working nurses in the children's area. However, it is seen that nurses have problems related to working conditions. It may be recommended to inform the relevant departments of the Ministry of Health regarding the problems conveyed by the Pediatric Nurses Association and to submit suggestions for solutions.

Anahtar Kelimeler

Child nurse, Nurse profile, Working conditions

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Adwan, J. Z. (2014). Pediatric nurses' grief experience, burn out and job satisfaction. Journal of Pediatric Nursing, 29, 329-336.
• Akgöz, S., Özçakır, A., Kan, İ., Tombul, K., Altınsoy, Y. ve Sivrioğlu, Y. (2005). Uludağ Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde çalışan hemşirelerin mesleki doyumları. Türkiye Klinikleri, 13, 86-96.
• Akyüz, İ. (2015). Hemşirelerin tükenmişlik ve depresyon düzeylerinin çalışma koşulları ve demografik özellikler açısından incelenmesi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(1), 21-34.
• American Association of Colleges of Nursing (AACN 2015). Position statement on nursing research, 13 Ocak 2016 tarihinde http://www.aacn.nche.edu/publications/position/NsgResearch.pdf adresinden erişildi.
• Applebaum, D., Fowler, S., Fiedler, N., Osinubi, O. ve Robson, M. (2010). The impact of environmental factors on nursing stress, job satisfaction, and turnover intention. The Journal of Nursing Administration, 40, 323.
• Arcak, R. ve Kasımoğlu, E. (2006). Diyarbakır merkezindeki hastane ve sağlık ocaklarında çalışan hemşirelerin sağlık hizmetlerindeki rolü ve iş memnuniyetleri. Dicle Tıp Dergisi, 33(1), 23-30.
• Boyle, D. K., Miller, P. A., Gajewski, B. J., Hart, S. E. ve Dunton, N. (2006). Unit type differences in RN workgroup job satisfaction. Western Journal of Nursing Research, 28(6), 622-40.
• Bozkurt, G., Ören, B., Zengin, N., Ergün, Y., Afacan, S., Madenoğlu Kıvanç, M., …Kıraner, E. (2019). Bir kamu üniversitesine bağlı hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin profili. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 23(2), 73-80.
• Bulut Aksoy, H., Arıcı, M. A., Uçku, R. ve Gelal, A. (2017). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin klinik araştırmalar hakkındaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 31(1), 9-18.
• Canbaz, S., Sünter, A. T., Süren, C. ve Pekşen, Y. (2005). Kadın sağlık çalışanlarının doğurganlık özellikleri, gebelik ve doğum sonu dönemdeki çalışma koşulları. Kocatepe Tıp Dergisi, 6, 39-44.
• Cürcani, M., Tan, M. ve Özdelikara, A. (2010). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 9(5), 487-492.
• Czaja, A.S., Moss. M. ve Mealer. M. (2012). Symptoms of posttraumatic stress disorder among pediatric acute care nurses. Journal of Pediatric Nursing, 27(4), 357-365.
• Çağlar, S., Dur, Ş., Sönmez Düzkaya, D., Koç Özkan, T., Torun, N., Çiğdem, Z., ...Kerimoğlu Yıldız, G. (2019). Türkiye’deki yenidoğan hemşirelerinin profilleri ve bireyselleştirilmiş gelişimsel bakıma yönelik uygulamaları. Journal of Academic Research in Nursing, 5(2),132-140.
• Doğan Merih, Y. ve Arslan, H. (2012). Hemşire ve ebelerin mesleki bilinç-örgütlenmeye yönelik görüşlerinin ve iş doyumlarının belirlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3), 40-46.
• Enç, N., Uysal, H., Şenuzun, F., Canlı Özer, Z., Guruşçu, E. ve Şentürk, Ö. (2012). Türkiye’de kardiyoloji kliniklerinde çalışan hemşire ve teknisyenlerin profili. Türkiye Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 1-14.
• Erigüç, G. ve Şenel Tekin, P. (2005). Çocuk hemşireliği hizmetlerinde iş analizine dayalı iş tanımı ve iş gereklerinin oluşturulmasına yönelik bir uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(2), 216-243.
• Göçmen, Z. (2004). Ameliyathane hemşirelerinin ameliyathane hemşireliği oryantasyon programı içeriğine ilişkin görüşleri. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 8, 12-24.
• Güdücü Tüfekçi, F., Kurudirek, F. ve Baran, G. (2005). Çocuk hemşirelerinin iş tanımlama ve doyum düzeyleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 70-83.
• Halabi, J. O. ve Hamdan-Mansou, A. (2010). Attitudes of Jordanian nursing students towards nursing research. Journal of Research in Nursing, 17(4), 363–373.
• Hayes, B., Clint, D. ve Bonner, A. (2015). Work environment, job satisfaction, stress and burn out among haemodialysis nurses. Journal of Nursing Management, 23, 588-598.
• Hegney, D., Plank, A. ve Parker, V. (2006). Extrinsic and ıntrinsic work values: their ımpact on job satisfaction in nursing. Journal of Nursing Management, 14(4), 271-281.
• Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2015, 21 Kasım). Resmi Gazate-27910. Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm
• Kahraman, G., Engin, E., Dülgerler, Ş. ve Öztürk, E. (2011). Yoğun bakım hemşirelerinin iş doyumları ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(1), 12-18.
• Kahriman, İ., Karadeniz Mumcu, H., Kaptan, D. ve Candaş Ayar, A. (2015). Bir üniversite hastanesinin pediatri kliniklerinde çalışan hemşirelerin mesleki dernekler ile ilgili görüşleri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(2), 132-141.
• Kaya, N., Kaya, H., Ayık, S. ve Uygur, E. (2007). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde tükenmişlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 401-419.
• Kingma, M. (2007). Nurses on the move: A global overview. Health Services Research, 42(3), 1281-1298.
• Lim, J., Bogossian, F. ve Ahern, K. (2010). Stress and coping in australian nurses: a systematic review. International Nursing Review, 57(1), 22-31.
• Lu, H., Barriball, K.L., Zhang, X. ve While, A.E. (2012) Job satisfaction among hospital nurses revisited: a systematic review. International Journal of Nursing Studies, 49(8), 1017-1038.
• Öztürk, H., Candaş, B. ve Babacan, E. (2015). Devlet hastaneleri, toplum ve aile sağlığı merkezlerinde çalışan hemşirelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(2), 25-36.
• Pınar, G., Doğan, A., Kırlangıç, Y. ve Özdemir, Ç. (2010). Hemşirelerin hizmet içi uyum eğitimine ilişkin görüşleri. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 1(3), 199-205.
• Şen Beytut, D., Bolışık, B., Solak, U. ve Seyfioğlu, U. (2009). Çocuklarda hastaneye yatma etkilerinin projektif yöntem olan resim çizme yoluyla incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 35-44.
• Tambağ, H., Can, R., Kahraman, Y. ve Şahpolat M. (2015). Hemşirelerin çalışma ortamlarının iş doyumu üzerine etkisi. Bakırköy Tıp Dergisi, 11, 143-149.
• Tan, M., Polat, H. ve Akgün Şahin, Z. (2012). Hemşirelerin çalışma ortamlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 4, 67-78.
• Taşkın Yılmaz, F., Tiryaki Şen, H. ve Demirkaya, F. (2014). Hemşirelerin ve ebelerin mesleklerini algılama biçimleri ve gelecekten beklentiler. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(1), 130-139.
• Tokur Kesgin, M. ve Kublay, G. (2011). Özel bir hastanede çalışan hemşirelerin yaşam alışkanlıkları ve çalışma koşullarından kaynaklı sağlık sorunlarının değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 41-49.
• Torun, N. (2015). Hemşirelikte branşlaşma ve uzmanlaşma. Sağlık-Sen Hemşirelik Sempozyumu, 40-47.
• Tural Büyük, E., Rızalar, S., Güdek Seferoğlu, E. ve Oğuzhan, H. (2014). Çocuk ve erişkin kliniklerinde çalışan hemşirelerin çocuk sevme ve çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. The Journal of Pediatric Research, 1(3), 130-137.
• Utriainen, K. ve Kyngäs, H. (2009). Hospital nurses' job satisfaction: a literature review. Journal of Nursing Management, 17(8), 1002-1010.
• Uysal, G. ve Büyükgönenç, L. (2013). Bir üniversite hastanesinde çalışan pediatri hemşirelerinin öz etkililik yeterlilikleri ve iş doyumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. IV. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, 01-03 Mayıs 2013. Sözel Bildiriler Kitabı Cilt II. ISBN: 978-975-590-455-9 içinde. (s. 81-93). Ankara: Pozitif matbaa.
• Vargas, C., Canadas, G.A., Aguayo, R., Fernandez, R. ve Fuente, E. (2014). Which occupational risk factors are associated with burn out in nursing? a meta-analytic study. International Journal of Clinical and Health Psychology, 14, 28-38.
• Wyatt, J. ve Harrison, M. (2010). Certified pediatric nurses' perceptions of job satisfaction. Pediatric Nursing, 36(4), 205.
• Yazıcı Sorucuoğlu, A. ve Güdücü Tüfekçi, F. (2015). Çocuk hemşirelerinde mesleki profesyonel değerler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 105-109.
• Yeşilçiçek Çalık, K., Aktaş, S., Koyba Bulut, H. ve Özdaş Anahar, E. (2015). Vardiyalı ve nöbet sistemi şeklindeki çalışma düzeninin hemşireler üzerine etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(1), 33-45.
• Yıldız, N. ve Kanan, N. (2005). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde iş doyumunu etkileyen faktörler. Yoğun Bakım Hemşireliği, 9, 1-13.
• Yılmaz, S. ve Hacıhasanoğlu, R., Çiçek, Z. (2006). Hemşirelerin genel ruhsal durumlarının incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15(6), 92-97.