ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KİLO YÖNETİMİNDE ALGILADIĞI ENGELLER

Yıl 2022, , 701 - 717, 20.06.2022

Arzu Akcan , Salih Güler , Münevver Türkdoğan

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1032539

Öz

Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde kilo yönetiminde algılanan engellerin belirlenmesidir. Bu araştırma tanımlayıcı tipte olup, bir devlet üniversitesine kayıtlı 258 öğrenci ile 2015-2016 eğitim ve öğretim yılında yapılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen soru formu aracılığı ile toplanmıştır. Öğrencilerin %5.8’inin obez olduğu, %36.8’inin günlük öğün sayısının üç olduğu, sadece %5.4’ünün öğün atlamadığı, %50.0’ının yeterli egzersiz yapmadığı saptanmıştır. Sağlıklı beslenmeye engel olan kişisel, çevresel ve sosyal faktörlere en sık verilen yanıtların “zaman bulamamak”, “dışarıda sağlıksız gıdaların satılması”, “bilgi alınabilecek/danışılabilecek kişilerin olmaması” şeklinde olduğu belirlenmiştir. Fiziksel aktiviteye engel olan kişisel, çevresel ve sosyal faktörlere en sık verilen yanıtların ise “yorgun olduğumdan dinlenmeyi tercih ediyorum”, “spor salonlarına kayıt ücreti pahalı”, “yakın arkadaşlarımdan destek görmüyorum” şeklinde olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin cinsiyeti ile sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite davranışlarına yönelik engellerin karşılaştırılmasında bazı farklılıklar olsa da her iki cinsiyette de bu engeller bulunmaktadır. Sonuç olarak öğrencilere, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, zaman yönetimi konularında bilgi verilmesi; sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite davranışlarının gelişmesi için üniversitenin destekleyici olması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel aktivite, Kilo yönetimi, Sağlıklı beslenme, Üniversite öğrencileri

Perceived Barriers by University Students in Weight Management

Öz

The aim of this study was to determine the perceived barriers in weight management among university students. This research was descriptive and conducted with 258 students enrolled in a state university in the 2015-2016 academic year. The data were collected through a questionnaire developed by the researchers. It was determined that 5.8% of the students were obese, 36.8% had three daily meals, 5.4% didn’t skip meals, and 50.0% didn’t exercise adequately. It was determined that the most frequent responses to personal, environmental and social factors that prevented healthy eating were “not being able to find the time”, “selling unhealthy food outside”, “lack of people consulted”. The most frequent responses to personal, environmental and social factors that hinder physical activity were “I prefer to rest because I'm tired”, “Gym registration fee is expensive” and “I don't get support from my close friends”. Although there were some differences in comparison between the gender of the students and the barriers to healthy nutrition and physical activity, these barriers existed for both genders. Consequently, it is recommended that students are informed about healthy nutrition, physical activity and time management, and the university is supportive of the development of healthy eating and physical activity behaviors.

Anahtar Kelimeler

Healthy nutrition, Physical activity, University students, Weight management

Kaynakça

• Arslan, E., Namlı, A. Y. ve Doğaner, S. (2018). Üniversite öğrencileri neden aktif değiller? Kalıtımsal engeller. Spormetre, 16(4), 140-150. doi: 10.1501/Sporm_0000000399
• Ata, A., Vural, A., Keskin, F. (2014). Beden algısı ve obezite. Ankara Med J, 14(3), 74-84.
• Dülger, H. ve Mayda, A. S. (2016). Bartın Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve obezite prevalansı. DÜ Sağlık Bil Enst Dergisi, 6(3), 173-177.
• Ermiş, E., Doğan, E., Erilli, N. A. ve Satıcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. SPD, 6(1), 30-40. doi: 10.17155/spd.67561
• Faydaoğlu, E., Energin, E. ve Sürücüoğlu, M. S. (2013). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde okuyan öğrencilerin kahvaltı yapma alışkanlıklarının saptanması. GÜSBD, 2(3), 299-311.
• Greaney, M. L., Less, F. D., White, A. A., Dayton, S. F., Riebe, D., Blissmer, B., ...Greene, G. W. (2009). College students’ barriers and enablers for healthful weight mangement: A qualitative study. JNEB, 41(4), 281-286.
• Hilger, J., Loerbroks, A. ve Diehl, K. (2017). Eating behaviour of university students in Germany: Dietary intake, barriers to healthy eating and changes in eating behaviour since the time of matriculation. Appetite, 109, 100-107. doi: 10.1016/j.appet.2016.11.016
• Hilger-Kolb, J., Loerbroks, A. ve Diehl, K. (2020). When I have time pressure, sport is the first thing that is cancelled’: A mixed-methods study on barriers to physical activity among university students in Germany. J Sports Sci, 38(21), 2479–2488. doi:10.1080/02640414.2020.1792159
• Hirshkowitz, M., Whiton, K., Albert, S. M., Alessi, C., Bruni, O., DonCarlos, L., ...Ware, J. C. (2015). National Sleep Foundation's updated sleep duration recommendations: Final report. Sleep Health, 1(4), 233–243.
• İleri, E. ve Dil, K. (2018). Üniversite öğrencilerinin akademik, mesleki ve toplumsal alandaki problemlerine sosyolojik bir yaklaşım: Çankırı Karatekin Üniversitesi örneği. ASEAD, 5(10), 1-15.
• İnal, Ö. ve Salar, S. (2020). Üniversite öğrencilerinde serbest zaman fiziksel aktivite kısıtlayıcıları ile yaşamın anlamı arasındaki ilişki. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 8(1), 45-52. doi:10.30720/ered.534802
• Kadıoğlu, M. ve Ergün, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, öz-etkililik ve etkileyen faktörler. MÜSBED, 5(2), 96-104. doi: 10.5455/musbed.20150309011008
• Kahraman, Ç. (2018). Üniversite öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve obezite riski. (Yüksek lisans tezi). Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Karakuyu, M. ve Yöndem, S. G. (2013). Türkiye’de üniversite öğrencilerinin sosyo-kültürel özelliklerinin tespiti ve analizi: İstanbul örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 172-192.
• Knol, L. L., Robb, C. A., McKinley, E. M. ve Wood, M. (2017). Food insecurity, self-rated health, and obesity among college students. AJHE, 48(4), 248-255. doi: 10.1080/19325037.2017.1316689
• Majeed, F. (2015). Association of BMI with diet and physical activity of female medical students at the University of Dammam, Kingdom of Saudi Arabia. J J Taibah Univ Sci, 10(2), 188-196.
• Musaiger, A. O., Al-Kandari, F. I., Al-Mannai, M., Al-Faraj, A. M., Bouriki, F. A., Shehab, F. S., ...Al-Qalaf, W. B. (2014). Perceived barriers to weight maintenance among university students in Kuwait: The role of gender and obesity. Environ Health Prev Med, 19, 207–214. doi: 10.1007/s12199-013-0377-z
• NCD Risk Factor Collaboration (NCD-RisC). (2016). Trends in adult body-mass ındex in 200 countries from 1975 to 2014: A pooled analysis of 1698 population-based measurement studies with 19.2 million participants. Lancet, 387, 1377-1396. doi: 10.1016/S0140-6736(16)30054-X
• Oğuz, S., Çamcı, G. ve Yılmaz, R. K. (2018). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite yapma durumu ve fiziksel aktivitenin kalp sağlığına etkisini bilme durumu. GÜSBD, 7(1), 54-61.
• Onurlubaş, E. ve Doğan, H. G., Demirkıran, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. JAFAG, 32(3), 61-69.
• Önal, S., Özer, B. K., Sağır, M., Sağır, S., Özdemir, A., Acar, S. ve Yavuz, C. M. (2019). Üniversite öğrencilerinde beden algısı ve beden kitle indeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi. DTCF Dergisi, 59(1), 543-558. doi: 10.33171/dtcfjournal.2019.59.1.28
• Sa, J., Choe, S., Cho, B. Y., Chaput, J. P., Kim, G., Park, C. H., ...Kim, Y. (2020). Relationship between sleep and obesity among US and South Korean college students. BMC Public Health, 20(1), 1-11. doi:10.1186/s12889-020-8182-2
• Samara, A., Nistrup, A., Al-Rammah, T. Y. ve Aro, A. R. (2015). Lack of facilities rather than sociocultural factors as the primary barrier to physical activity among female Saudi University students. Int J Womens Health. 7, 279-286. doi: 10.2147/IJWH.S80680
• Sogari, G., Velez-Argumedo, C., Gómez, M. I. ve Mora, C. (2018). College students and eating habits: A study using an ecological model for healthy behavior. Nutrients, 10, 1823. doi: 10.3390/nu10121823
• Şahinöz, S. ve Özdemir, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. GÜSBD, 6(4), 106-112.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2014). Türkiye fiziksel aktivite rehberi (T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 940). Ankara: Kuban Matbaacılık Yayıncılık. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2019). Türkiye beslenme rehberi 2015 (T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031). Ankara, 2. Baskı: Artı6 Medya Tanıtım Reklam Matbaa Ltd. Şti.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü. (2016). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2015 (T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1054). Ankara: Sistem Ofset Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK 2019). Haber Bülteni. Türkiye sağlık araştırması, 2019 (Sayı: 33661). 21 Mayıs 2021 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661 adresinden erişildi.
• U.S. Department of Health and Human Services. (2018). Physical Activity Guidelines for Americans. Washington, DC: U.S.
• Uysal, H., Ayvaz, M. Y., Oruçoğlu, H. B. ve Say, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin beslenme durumu ve uyku kalitesinin değerlendirilmesi. JTSM, 4, 31-39. doi: 10.4274/jtsm.69775
• Watanabe, M., Kikuchi, H., Tanaka, K. ve Takahashi, M. (2010). Association of short sleep duration with weight gain and obesity at 1-year follow-up: A large-scale prospective study. Sleep, 33, 161-167.
• World Health Organization (WHO 2021). Obesity and overweight. 19 Mayıs 2021 tarihinde https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight adresinden erişildi.
• Yıldırım, İ., Yıldırım, Y., Işık, Ö., Karagöz, Ş., Ersöz, Y. ve Doğan, İ. (2017). Üniversite öğrencilerinde farklı ölçüm yöntemlerine göre obezite prevalansı. İÜBESBD, 4(2), 20-33.
• Yılmaz, H. Ö. ve Ayhan, N. Y. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin bazı beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. GÜSBD, 6(1), 17-24.
• Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK 2021). Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sistemi. Öğrenim düzeyine göre öğrenci sayısı: 2020-2021 Yükseköğretim istatistikleri. 20 Eylül 2021 tarihinde https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.