How Does Self-Realization in Nurses Affect Attitudes and Behaviors Towards Palliative Care?

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 3, 578 - 589, 30.11.2020

Zeliha Cengiz Hilal Yıldırım Sema Kömürkara

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.728660

Öz

It is important to provide the support the patient needs and establish effective communication in the last days of the patient life. The nurse's adaptation to changing conditions, self-improvement and professionalization efforts can only be possible when the self-realization is achieved. This study was conducted to determine nurses 'attitudes and behaviors regarding end-of-life care, and to determine the effect of nurses' self-actualization on these attitudes and behaviors. Data of the relational descriptive type research were collected using the ‘Descriptive Information Form, Healthy Lifestyle Behaviors Self-Realization Sub-Scale, and Attitudes and Behaviors Towards End-of-Life Care Scale’. The mean score of nurses’ self-fulfillment was 36.47±6.37, and the mean score of end-life attitude and behavior scale was determined as 53.79 ± 7.23. It was found that variables such as gender, marital status and the studied clinic were not effective on the scale scores. It was determined that the situations such as choosing the job voluntarily, loving the profession and being satisfied with the job caused a statistically significant increase in both end-of-life care attitudes and behaviors and self-actualization scores. It was determined that there was a positive relationship between nurses’ attitudes and behaviors towards end-of-life care and their individual development, and nurses who performed themselves had more positive attitudes and behaviors towards end-of-life care.

Anahtar Kelimeler

End of Life Care, Nursing, Self Realization

HEMŞİRELERDE KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME, PALYATİF BAKIMA YÖNELİK TUTUM VE DAVRANIŞLARI NASIL ETKİLER?

Öz

Hastanın hayatının son bulduğu günlerde, hastanın ihtiyacı olan desteğin sunulması ve etkili iletişim kurulması önemlidir. Hemşirenin değişen şartlara hızla uyum sağlaması, kendini geliştirmesi ile profesyonelleşme çabaları ancak kendini gerçekleştirme basamağına ulaşıldığı zaman mümkün olabilir. Bu araştırma; hemşirelerde yaşam sonu bakıma ilişkin tutum ve davranışları belirlemek, hemşirenin kendini gerçekleştirme durumunun bu tutum ve davranışlar üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapıldı. İlişkisel tanımlayıcı tipte olan araştırmanın verileri “Tanıtıcı Bilgi Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Kendini Gerçekleştirme Alt Ölçeği ve Yaşam Sonu Bakıma Yönelik Tutum ve Davranışlar Ölçeği” kullanılarak toplandı. Hemşirelerin kendini gerçekleştirme puan ortalamasının 36.47±6.37, yaşam sonu tutum ve davranış ölçeği puan ortalamasının 53.79±7.23 olduğu belirlendi. Cinsiyet, medeni durum ve çalışılan klinik gibi değişkenlerin ölçek puanları üzerinde etkili olmadığı tespit edildi. Mesleği isteyerek seçme, mesleği sevme ve yaptığı işten memnun olma gibi durumların hem yaşam sonu bakım tutum ve davranışları hem de kendini gerçekleştirme puanlarında istatistiksel olarak önemli bir artışa neden olduğu belirlendi. Hemşirelerin yaşam sonu bakıma yönelik tutum ve davranışları ile bireysel gelişimleri arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu, kendini gerçekleştiren hemşirelerin yaşam sonu bakıma yönelik daha olumlu tutum ve davranışlara sahip olduğu belirlendi. 

Anahtar Kelimeler

kendini gerçekleştirme, hemşirelik, palyatif

Kaynakça

• Alpar, Ş. E., Şenturan, L., Karabacak, Ü., Sabuncu, N. (2008). Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish University nursing students from beginning to end of nurse training. Nurse Education in Practice, 8(6), 382-388.
• Altıparmak, S., Koca Kutlu, A. (2009). 15-49 yaş grubu kadınlarda sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 421-426.
• Arcak, R., Kasımoğlu, E. (2006). Diyarbakır merkezdeki hastane ve sağlık ocaklarında çalışan hemşirelerin sağlık hizmetlerindeki rolü ve iş memnuniyetleri. Dicle Tıp Dergisi, 33(1), 23-30.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü.Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Beckstrand, R. L., Kirchhoff, K. T. (2005). Providing end-of-life care to patients: critical care nurses’ perceived obstacles and supportive behaviors. American Journal of Critical Care, 14(5), 395-403.
• Beuks, B. C., Nijhof, A. C., Meertens, J. H., Ligtenberg, J. J., Tulleken, J. E., Zijlstra, J. G. (2006). A good death. Intensive care medicine, 32(5), 752-753.
• Beydağ, K. D., Arslan, H. (2008). Kadın doğum kliniklerinde çalışan ebe ve hemşirelerin profesyonelliklerini etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 75-87.
• Chen, S.-M., McMurray, A. (2001). " Burnout" in intensive care nurses. The journal of nursing research: JNR, 9(5), 152-164.
• Çakır, A. (2010). Hastanede çalışan hemşirelerin kendini gerçekleştirme ve atılganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çevik, B. (2010). Hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları ve deneyimleri. (Hemşirelik Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dede, M., Çınar, S. (2008). Dahiliye yoğun bakım hemşirelerinin karşılaştıkları güçlükler ve iş doyumlarının belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 3-14.
• Dunn, K. S., Otten, C., Stephens, E. (2005). Nursing experience and the care of dying patients. Paper presented at the Oncology nursing foru, 32(1), 97-104.
• Elpern, E. H., Covert, B., Kleinpell, R. (2005). Moral distress of staff nurses in a medical intensive care unit. American Journal of Critical Care, 14(6), 523-530.
• Esin, N. (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Istanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Heyland, D. K., Rocker, G. M., O’Callaghan, C. J., Dodek, P. M., ve Cook, D. J. (2003). Dying in the ICU: perspectives of family members. Chest, 124(1), 392-397. Karamanoğlu, A. Y., Özer, F. G., Tuğcu, A. (2009). Denizli ilindeki hastanelerin cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin mesleki profesyonelliklerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi, 14(1), 12-17.
• Özdemir, Z., Çelik, S. Ş. (2011). Terminal dönemde olan hastanın bakımı. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 3(2), 81-88.
• Özkan, S., Yılmaz, E. (2008). Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 89-105.
• Pirincci, E., Rahman, S., Durmuş, A., Erdem, R. (2008). Factors affecting health-promoting behaviours in academic staff. Public health, 122(11), 1261-1263.
• Tekke, M. (2019). Maslow’un İhtiyaçlar hiyerarşisinin en son düzeyleri: kendini gerçekleştirme ve kendini aşmışlık. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1704-1712.
• Tekke, M., Çoşkun, M. (2019). Kendini tanıma, kendini gerçekleştirme, kendini aşmışlık, potansiyelin tam kullanan kişi: kişilerarası iletişim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 790-797.
• Terakye, G. (1994). Hemşirelikte iletişim ve hasta hemşire ilişkileri. Ankara: SB Sağlık Projesi Yayını.
• Terzi, K. (2018). Kanser tanılı hastalar ve hemşirelerin bakış açısıyla yaşam sonu dönem ve bakımı. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• TÜİK (2015). Ölüm Nedeni İstatistikleri. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=By7GWKdcgjnWGglmNQ8whKpZX7VSdnpsypx2S2n8mQT3RJGZzy66!-2079907112?id=18855.
• Ünsar, S., Akgün Kostak, M., Kurt, S., Erol, Ö. (2011). Hemşirelerin kendini gerçekleştirme düzeyleri ve etkileyen etmenler. DEUHYO ED 2011, 4 (1), 2-6.
• Von Roenn, J. H., Cleeland, C. S., Gonin, R., Hatfield, A. K., Pandya, K. J. (1993). Physician attitudes and practice in cancer pain management: a survey from the Eastern Cooperative Oncology Group. Annals of Internal medicine, 119(2), 121-126.
• Yalçınkaya, M., Özer, F. G., Karamanoğlu, A. Y. (2007). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 409-420.
• Yalçınkaya, S. Ö. (2016). Yoğun bakım hemşirelerinin yaşam sonu bakıma yönelik tutum ve davranışları ölçeği’nin türk kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yükseklisans Tezi), T.C Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Yılmaz, E., Vermişli, S. (2015). Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 41-46.
• Zomorodi, M., Lynn, M. R. (2010). Instrument development measuring critical care nurses’ attitudes and behaviors with end-of-life care. Nursing research, 59(4), 234-240.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1987). The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing research. 36(2), 76–81.
• Alpar, Ş. E., Şenturan, L., Karabacak, Ü., Sabuncu, N. (2008). Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish University nursing students from beginning to end of nurse training. Nurse Education in Practice, 8(6), 382-388.
• Altıparmak, S., Koca Kutlu, A. (2009). 15-49 yaş grubu kadınlarda sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 421-426.
• Arcak, R., Kasımoğlu, E. (2006). Diyarbakır merkezdeki hastane ve sağlık ocaklarında çalışan hemşirelerin sağlık hizmetlerindeki rolü ve iş memnuniyetleri. Dicle Tıp Dergisi, 33(1), 23-30.
• Bahar, A. (2007). Ölüm sürecinde olan hasta: terminal bakım ve hospis. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(6), 147-158.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü.Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Beckstrand, R. L., Kirchhoff, K. T. (2005). Providing end-of-life care to patients: critical care nurses’ perceived obstacles and supportive behaviors. American Journal of Critical Care, 14(5), 395-403.
• Beuks, B. C., Nijhof, A. C., Meertens, J. H., Ligtenberg, J. J., Tulleken, J. E., Zijlstra, J. G. (2006). A good death. Intensive care medicine, 32(5), 752-753.
• Beydağ, K. D., Arslan, H. (2008). Kadın doğum kliniklerinde çalışan ebe ve hemşirelerin profesyonelliklerini etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 75-87.
• Brown, K. (2003). The power of one: moral distress is common in critical care nursing. AACN News, 20(3).
• Chen, S.-M., McMurray, A. (2001). " Burnout" in intensive care nurses. The journal of nursing research: JNR, 9(5), 152-164.
• Costello, J. (2006). Dying well: nurses’ experiences of ‘good and bad’deaths in hospital. Journal of advanced nursing, 54(5), 594-601.
• Çakır, A. (2010). Hastanede çalışan hemşirelerin kendini gerçekleştirme ve atılganlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çevik, B. (2010). Hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları ve deneyimleri. (Hemşirelik Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dede, M., Çınar, S. (2008). Dahiliye yoğun bakım hemşirelerinin karşılaştıkları güçlükler ve iş doyumlarının belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 3-14.
• Dunn, K. S., Otten, C., Stephens, E. (2005). Nursing experience and the care of dying patients. Paper presented at the Oncology nursing foru, 32(1), 97-104.
• Elpern, E. H., Covert, B., Kleinpell, R. (2005). Moral distress of staff nurses in a medical intensive care unit. American Journal of Critical Care, 14(6), 523-530.
• Esin, N. (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Istanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Heyland, D. K., Rocker, G. M., O’Callaghan, C. J., Dodek, P. M., ve Cook, D. J. (2003). Dying in the ICU: perspectives of family members. Chest, 124(1), 392-397. Karamanoğlu, A. Y., Özer, F. G., Tuğcu, A. (2009). Denizli ilindeki hastanelerin cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin mesleki profesyonelliklerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi, 14(1), 12-17.
• Kaya, H. (2002). Hemşirelikte sürekli profesyonel gelişimin kuramsal, felsefi ve örgütsel temelleri. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(49), 53-60.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370.
• Özdemir, Z., Çelik, S. Ş. (2011). Terminal dönemde olan hastanın bakımı. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 3(2), 81-88.
• Özkan, S., Yılmaz, E. (2008). Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 89-105.
• Peykerli, G. (2003). Ölümcül hastalıklara psikolojik yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 62-65.
• Pirincci, E., Rahman, S., Durmuş, A., Erdem, R. (2008). Factors affecting health-promoting behaviours in academic staff. Public health, 122(11), 1261-1263.
• Tekke, M. (2019). Maslow’un İhtiyaçlar hiyerarşisinin en son düzeyleri: kendini gerçekleştirme ve kendini aşmışlık. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1704-1712.
• Tekke, M., Çoşkun, M. (2019). Kendini tanıma, kendini gerçekleştirme, kendini aşmışlık, potansiyelin tam kullanan kişi: kişilerarası iletişim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 790-797.
• Terakye, G. (1994). Hemşirelikte iletişim ve hasta hemşire ilişkileri. Ankara: SB Sağlık Projesi Yayını.
• Terzi, K. (2018). Kanser tanılı hastalar ve hemşirelerin bakış açısıyla yaşam sonu dönem ve bakımı. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• TÜİK (2015). Ölüm Nedeni İstatistikleri. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=By7GWKdcgjnWGglmNQ8whKpZX7VSdnpsypx2S2n8mQT3RJGZzy66!-2079907112?id=18855.
• Ünsar, S., Akgün Kostak, M., Kurt, S., Erol, Ö. (2011). Hemşirelerin kendini gerçekleştirme düzeyleri ve etkileyen etmenler. DEUHYO ED 2011, 4 (1), 2-6.
• Von Roenn, J. H., Cleeland, C. S., Gonin, R., Hatfield, A. K., Pandya, K. J. (1993). Physician attitudes and practice in cancer pain management: a survey from the Eastern Cooperative Oncology Group. Annals of Internal medicine, 119(2), 121-126.
• Yalçınkaya, M., Özer, F. G., Karamanoğlu, A. Y. (2007). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 409-420.
• Yalçınkaya, S. Ö. (2016). Yoğun bakım hemşirelerinin yaşam sonu bakıma yönelik tutum ve davranışları ölçeği’nin türk kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yükseklisans Tezi), T.C Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Yılmaz, E., Vermişli, S. (2015). Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 41-46.
• Zomorodi, M., Lynn, M. R. (2010). Instrument development measuring critical care nurses’ attitudes and behaviors with end-of-life care. Nursing research, 59(4), 234-240.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1987). The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing research. 36(2), 76–81.
• WPCA, WHO (2014). Global atlas of palliative care at the end of life. London.