AKADEMİSYEN HEMŞİRELERİN BİREYSEL YENİLİKÇİLİK ÖZELLİKLERİNİN VE İŞ DOYUMLARININ KUŞAKLARA GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 1358 - 1371, 10.06.2023

Dilan Deniz Akan , Cansu Koşar Şahin , Esin Sevgi Doğan , Ozden Dedeli Caydam , Sezgi Çınar Pakyüz

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1155653

Öz

Bu araştırmada amaç, üniversitedeki akademisyen hemşirelerin bireysel yenilikçilik düzeylerinin ve iş doyumlarının kuşaklara göre karşılaştırılmasıdır. Analitik-kesitsel tipteki bu araştırma, Eylül 2018 – Şubat 2019 tarihleri arasında, ülkemizdeki devlet/vakıf üniversitelerinin sağlık bilimleri fakülteleri ve hemşirelik fakültelerinde çalışan akademisyen hemşireler ile yürütüldü. Örneklem grubunu, olasılıksız rastlantısal örnekleme yöntemi ile seçilen, araştırmaya katılım ölçütlerini karşılayan, araştırmaya katılmayı kabul eden ve online veri toplama formlarını eksiksiz dolduran 148 akademisyen hemşire oluşturdu. Verilerin toplanmasında, katılımcıların sosyo-demografik özelliklerini içeren “Tanıtım Formu”, “Bireysel Yenilikçilik Ölçeği” (BYÖ) ve “Minnesota İş Doyumu Ölçeği” (MİDÖ); verilerin analizinde ise tanımlayıcı istatistikler, Kruskall Wallis ve Mann Whitney U testi kullanıldı. Katılımcıların çoğunluğunu kadınlar (%94.6), evliler (%62.8) ve Y kuşağı (%79.7) bireyler oluşturmakta idi. Katılımcıların BYÖ puan ortalaması 74.81±8.82 iken; MİDÖ puan ortalaması 3.74±0.56 idi. Sonuç olarak, akademisyen hemşirelerin bireysel yenilikçilik düzeylerinin “öncü” düzeyde olduğu, erkek akademisyenlerin deneyime açıklık alt boyut puanlarının daha yüksek olduğu, profesörlerin MİDÖ alt boyutlarından genel doyum ve içsel doyum puanlarının anlamlı derecede yüksek olduğu ve Y kuşağı akademisyen hemşirelerin iş doyum düzeylerinin X kuşağı akademisyen hemşirelere kıyasla daha düşük olduğu bulundu. Buna göre, akademisyen hemşirelerin bireysel yenilikçilik özelliklerinin geliştirilmesine ve iş doyumlarının arttırılmasına yönelik girişimlerin planlanmasının, bu planlamalar sırasında kuşak özelliklerinin göz önünde bulundurulmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademisyen, Bireysel yenilikçilik, Hemşire, İş doyumu, Kuşak

Comparison of Individual Innovation Characteristics and Job Satisfaction of Academician Nurses According to Generations

Öz

The aim of this study is to compare the individual innovativeness levels and job satisfactions of academician nurses at the university according to generations. This analytical-cross-sectional study was conducted with academician nurses working in faculties of health sciences and nursing faculties of state/foundation universities in our country between September 2018 and February 2019. The sample group consisted of 148 academician nurses who were selected by the improbable random sampling method, met the criteria for participation in the study, agreed to participate in the study, and filled out the online data collection forms completely. “Introductory Form” which included the socio-demographic characteristics of the participants, “Innovativeness Scale” (IS) and “Minnesota Job Satisfaction Questionnaire” (MSQ) were used to collect the data. In the analysis of the data, descriptive statistics, Kruskall Wallis and Mann Whitney U test were used. Majority of the participants were women (94.6%), married (62.8%) and Y generation (79.7%) individuals. While the participants IS score average was 74.81±8.82; the mean MSQ score was 3.74±0.56. As the result, academician nurses' individual innovativeness levels were found to be at the "pioneer" level and male academicians' openness to experience sub-dimension scores were higher. Professors' general satisfaction and intrinsic satisfaction scores from the MSQ sub-dimensions were significantly higher. It was determined that the job satisfaction levels of the Y generation academician nurses were lower than the X generation academician nurses. Accordingly, it is thought that it would be beneficial to plan initiatives to improve the individual innovativeness of academic nurses and increase their job satisfaction, and to consider generational characteristics during these planning.

Anahtar Kelimeler

Academician, Generation, Individual innovation, Job satisfaction, Nurse

Kaynakça

• Akgün, Z. (2020). Bireysel yenilikçilik eğilimi ve yeniliğin önündeki engeller açısından kadın akademisyen profilleri: 2006 yılından sonra kurulan üniversitelerde bir durum analizi. The Journal of World Women Studies, 5(5), 1-24.
• Alan, H., Peker, E., Arslan, D., Toprak, F. ve Bacaksız, E. F. (2020). Türkiye’de “hemşirelikte kuşaklar” konusunda 2014-2019 yılları arasında yayımlanan ulusal çalışmaların değerlendirilmesi: sistematik bir inceleme. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(3), 1002-1017.
• Baksi, A., Sürücü, A. H. ve Kurt, G. (2020). Hemşirelerin bireysel yenilikçilik davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörlerin incelenmesi. ACU Sağlık Bil Derg, 11(2), 310-315.
• Baltacı, N. ve Metin, A. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik düzeylerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları ile ilişkisi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(2), 578-593.
• Baş, M., Aksu, M., Ünübol, H. ve Sayar, G. H. (2019). Akademisyenlerde iş doyumunun algılanan sosyal destekle ilişkisinin incelenmesi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 345-375.
• Başoğlu, M. ve Edeer, D. A. (2017). X ve y kuşağındaki hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik farkındalıklarının karşılaştırılması. GÜSBD, 6(4), 77-84.
• Baycan, A. (1985). An analysis of several aspects of job satisfact on between different occupational groups. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Boz, D., Ergüzeloğlu, E. ve Duran, C. (2020). Bireysel yenilikçiliğin iş performansına etkisi: bir işletme örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 15-34.
• Büyükbayram, A. ve Gürkan, A. (2014). Hemşirelerin iş doyumunda duygusal zekanın rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5(1), 41-48.
• Cogin, J. (2012). Are generational differences in work values fact or fiction? multi-country evidence and ımplications The International Journal of Human Resource Management, 23, 2268–2294.
• Çelik, Y. ve Kılıç, İ. (2019). Hemşirelerde iş doyumu, mesleki tükenmişlik ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiler. Kocatepe Tıp Dergisi, 20(4), 230-238.
• Çetin Aydın, G. ve Başol, O. (2014). X ve y kuşağı: çalışmanın anlamında bir değişme var mı? Electronic Journal of Vocational Colleges,1-15.
• Çuhadar, C., Bülbül, T. ve Ilgaz, G. (2013). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik özellikleri ile teknopedagojik eğitim yetenekleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elementary Education Online, 12(3), 797‐807.
• Dağdeviren, N., Musaoğlu, Z., Ömürlü, K. İ. ve Öztora, S. (2011). Balkan Medical Journal, 28, 69-74.
• Demir, F. (2014). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilik düzeyinin öğretmen liderliğine etkisi. JASSS, 26, 247-256.
• Edeer, A., Yılmaz, G., Kirçe, P., Ok, D., Oğur, G. ve Tosun S. (2019). X ve y kuşağındaki hemşirelerin iş doyumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 11(3), 231-238.
• Durmuş, S. ve Günay, O. (2007). Hemşirelerde iş doyumu ve anksiyete düzeyini etkileyen faktörler. Erciyes Tıp Dergisi, 29(2), 139-146.
• Ergezen, F. D., Afşar, H., Karateke, Y. ve İnce, S. (2019). Farklı kuşaklardaki hemşirelerin iş doyumunun belirlenmesi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 720-726.
• Erşan, E. E., Yıldırım, G., Doğan, O. ve Doğan, S. (2013). Sağlık çalışanlarının iş doyumu ve algılanan iş stresi ile aralarındaki ilişkininin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 115-121.
• Ertuğ, N. ve Kaya, H. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik profilleri ve yenilikçiliğin önündeki engellerin incelenmesi. Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(3), 192-197.
• Güven, D. (2019). Aile sağlığı merkezinde çalışan sağlık çalışanlarının iş doyum düzeylerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 6-12.
• Işık, C. ve Türkmendağ, T. (2016). Atatürk üniversitesi turizm fakültesi öğrencilerinin bireysel yenilikçilik algılarının belirlenmesi. Turizm Fakültesi Dergisi, 67-96.
• Karasu, F., Aylaz, R. ve Dadük, S. (2017). X ve y kuşağı: hemşirelerde meslek dayanışması ile iş doyumu arasındaki ilişki. HSP, 4(3), 180-189.
• Kaygısız, E. ve Sipahi, H. (2019). Y kuşağı ünibersite öğrencilerinin bireysel yenilikçilik ve endüstri 4.0 bilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(2), 922-936.
• Kılıçer, K. ve Odabaşı, F. H. (2010). Bireysel yenilikçilik ölçeği (byö): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 150-164.
• Koçak, E. ve Tunç, B. (2020). İş doyumu ve çalışma yaşamında yalnızlık: Mersin Üniversitesi idari çalışanlarına ilişkin bir araştırma . MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 2092-2112.
• Korucu, T. A. ve Olpak, Y. Z. (2015). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik özelliklerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 111-127.
• Özcan A. H. ve Bayarçelik, E. B. (2020). Kuşaklara göre iş tatmini, tükenmişlik ve iş yaşam dengesi. IJMA, 4(7), 54-70.
• Pelenk, E. S. (2017). Bireysel yenilikçi davranışların bireysel iş performansı üzerindeki etkisi: teknoloji çalışanları üzerinde bir araştırma. JOEEP, 2(2), 2-14.
• Kemer, S. A. ve Altuntaş, S. (2017). Bireysel yenilikçilik ölçeği’nin hemşireliğe uyarlanması: türkçe geçerlik - güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14 (1), 52-61.
• Çelik, S. A., Bayrakçeken, E. ve Kılınç, T. (2020). Hemşirelerin cinsiyet rollerine göre bireysel yenilikçilik özellikleri ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(3), 397-409.
• Türk Dil Kurumu (2021). 18.12.2021 tarihinde https://www.tdk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Utli, H. ve Doğru, V. B. (2018). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin bireysel yenilikçilik özelliklerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7, 23-32.
• Yayla, A. ve Kemer, S. A. (2020). X ve y kuşağındaki hemşirelerin bireysel yenilikçilik özelliklerinin kanıta dayalı uygulamalara yönelik tutumlarına etkisi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(7), 271-279.
• Öztürk, Y. Z. ve Summak, M. S. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 844-853.
• Yılmaz, R. ve Beşkaya, Y. M. (2018). Eğitim yöneticilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51, 159-181.
• Zengin, H., Tiryaki, Ö. ve Çınar N. (2019). Hemşirelikte yenilikçilik ve ilişkili faktörler. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(6), 207-217.