BİR DEVLET HASTANESİ ÇALIŞANLARININ VE HASTALARININ TÜTÜN ÜRÜNLERİ KULLANMA DURUMU VE TÜTÜN YASASINA UYUMLARI: KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 1400 - 1415, 10.06.2023

Muhammet Samet Aycan , Aysun Yeşiltaş

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1163619

Öz

Bu çalışmada sağlık çalışanları ile hastaların tütün ürünlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi ve bu görüşlerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel olarak hazırlanan çalışmanın örneklemini bir devlet hastanesinde görevli 124 sağlık çalışanı ile bu hastanede tedavi gören 276 hasta oluşturmaktadır. Veriler sosyo-demografik bilgileri içeren bilgi formu ve tütün kullanımına ilişkin soruların yer aldığı anket formu ile yüz yüze toplanmıştır. Çalışmanın veri analizinde SPSS 25 paket programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularında sağlık çalışanlarının %33.1’inin her gün sürekli sigara kullandığı, hastaların ise %4.7’sinin hiç sigara kullanmadığı belirlenmiştir. Sigara içme / içmeme açısından toplum için rol model olma durumu incelendiğinde sağlık çalışanlarının %52.4’ü “evet” cevabını verirken, hastaların %50.4’ü “hayır” cevabını vermiştir. Türkiye’de uygulanan kapalı alanlarda sigara içme yasağının devamı konusunda ise sağlık çalışanlarının %66.9’u, hastaların ise %7.5’i “yasak aynen devam etmeli” cevabını vermiştir. Çalışma sonucuna göre erkeklerin kadınlara oranla; sağlık çalışanlarının da hastalara oranla daha fazla tütün ürünü kullandığı ifade edilebilir. Sağlık çalışanlarına ve hastalara yönelik tütün ürünlerinin zararları konusunda bilinçlendirme eğitimleri yapılmalıdır. Sigara bırakma teşvik programları ve kamu spotları artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Hasta, Sigara, Sağlık çalışanı, Tütün

Use of Tobacco Products and Compliance with Tobacco Law By A State Hospital Employees And Patients: A Comparative Research

Öz

This study aimed to evaluate the opinions of health professionals and patients about tobacco products and compare these opinions. The descriptive and cross-sectional study sample consists of 124 healthcare professionals working in a state hospital and 276 patients treated in this hospital. The data were collected face-to-face with an information form containing socio-demographic information and a questionnaire containing questions about tobacco use. SPSS 25 package program was used in the data analysis of the study. It was determined that 33.1% of the healthcare workers used to smoke daily, and 45.7% of the patients did not smoke at all. When being a role model for society regarding smoking / non-smoking is examined, 52.4% of the healthcare professionals answered "yes", while 50.4% of the patients answered "no". Regarding the continuation of the indoor smoking ban in Turkey, the answer given by 66.9% of healthcare professionals and 7.5% of patients is "the ban should continue as the same way". According to the results of the study, men compared to women; It can be stated that healthcare professionals use more tobacco products than patients. Awareness-raising trainings should be given to health workers and patients about the harms of tobacco products. Smoking cessation incentive programs and public service announcements should be increased.

Anahtar Kelimeler

Cigaret, Health employee, Patient, Tobacco

Kaynakça

• Aşut, Ö. (1999). Türkiye’de hekimlerin sigara alışkanlığı. Ankara: Türk Tabipler Birliği.
• Atsız Sezik, H., Can, H., Kılınç, E. A., Çulha, G. ve Polat, S. (2016). Tütün ve tütün ürünleriyle mücadele. Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi, 8(6), 42-47.
• Buzgan, T.,Çom, S., Irmak, H., Baykan, H., Aydın, E. ve Taner, S. (2008). MPOWER tütün salgınını kontrol etmeye yönelik politika paketi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Cormac, I.,Creasey, S., Mcneill, A., Ferriter, M., Huckstep, B. ve D'Silva, K. (2010). Impact of a total smoking ban in a high secure hospital, Cambridge UniversityPress, 34(10), 413-20.
• Çalışkan, S. ve Metintaş, S. (2018). Dünyada tütün kontrol uygulamalarının küresel ölçekte değerlendirilmesi. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(1), 33-41.
• Çilekar, Ş. ve Günay E. (2020). Hastanemizde sağlık çalışanlarının tütün ürünlerini kullanma durumu. Kocatepe Tıp Dergisi, 21(4), 295-300.
• Doksat, M. K. ve Aydın S. (2000). Sigara kullanımının psikiyatrik yönü ve tedavisi. 3P Dergisi, 8(2),129-43.
• Grunberg, Neil, E., Suzan, E. ve Wewers M. E. (1991). Gender differences in tobaccouse, Health Psychology, (2), 143.
• Kaplan, B.,Özcebe, H., Attila, S., Ertan, E., Kılıçaslan, B., Kanmaz, S., Ocak, Y., … Kalkan, F. Ş. (2013). Hacettepe erişkin hastanesine başvuran hastaların sigara bırakma hizmetleri hakkındaki yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Tuberküloz ve Toraks Dergisi, 61(4), 312-319.
• Kocabaş, A. (1998). Öğretmenlerde sigara içme alışkanlığı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 5(1), 51-61.
• Kutlu, R. ve Demirbaş, N. (2020). Üniversite personelinde tütün ve tütün ürünleri kullanım sıklığı ve tütün kontrol yasasına uyumları. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 62-68.
• Kütükçü, E. ve Kocataş, S. (2019). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sigara içme durumları arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(3), 84-102.
• Mackay, J. ve Eriksen, M. (2002). The tobacco atlas. World Health Organization. Part One, 6, 27-31.
• Marakoğlu, K. ve Sezer, R. E. (2003). Sivas’ta gebelikte sigara kullanımı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4),157-164.
• Mutlu, P., Emre, Ç. J., Dirican, N., Deniz, S. ve Aksoy, Ü. (2019). Smoking status according to occupational groups in hospital personel and level of information about smoking cessation consultation services. Troia Medical Journal, 1(1), 13-19.
• Nagle, A., Schofield, M. ve Redman, S. (1999). Australian Nurses smoking behaviour, knowledge and attitude to wards providing smoking cessation careto their patients. Health Promotion International, 14(2), 133-44.
• Özcebe, H., Attila, S., Bolat, R., Forouz, A., Koçyiğit, K., Özkan, Ö. ve Taşçı, B. (2013). Kamu çalışanlarının televizyonda yayınlanan tütün karşıtı reklam filmleri hakkındaki bazı görüşleri. TurkToraks Dergisi, 14(2), 64-71.
• Perincek, G. (2021). Öğretmenlerin sigara içme konusunda tutum ve düşüncelerinin değerlendirilmesi: kesitsel bir çalışma. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 38-43.
• Selçuk, K. T., Avcı, D. ve Mercan, Y. (2017). Üniversite öğrencilerinde sigara bağımlılığı, sigarayı bırakmaya yönelik istek ve öz-etkililik. Clinical and Experimental Health, 8, 36-43.
• Sezgin, L. ve Pirinçci, E. (2020). Muş ili ve ilçelerindeki hastanelerde görev yapan hemşirelerin sigara içme durumlarının değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15(3), 14-21.
• Tezcan, S. ve Yardım, N. (2003). Türkiye’de çeşitli sağlık kurumlarında doktor, hemşire ve tıp fakültesi öğrencilerinin sigara içme boyutu. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 54(4), 390-397.
• Türkiye Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Küresel gençlik tütün araştırması 2017. (KGTA-2017) Ankara: Türkiye
• Yanaba, T. ve Robinson, K. (2021). Gender differences in tobacco use in rural madagascar: fresh perspectives from a 2019 healt survey. Tobacco Prevention and Cessation, 7(51), 1-2.
• Yapıştıran, C. (2013). 19. yüzyıl ikinci yarısında Bitlis ve tütün. (Yüksek lisans tezi) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, İstanbul, Ulusal Tez Merkezi (336221).
• Yengil, E., Çevik, C., Demirkıran, G., Akkoca, A. N., Soylu Özler, G. ve Özer, C. (2014). Tıp fakültesi öğrencilerinin sigara içme durumu ve sigara ile ilgili tutumları. Konuralp MedicalJournal, 6(3), 1-7