Cənubi Azərbaycanda Qadın Məsələsi: “Azərbaycan” Qəzetinin (1947-1949) materialları əsasında

Yıl 2024, , 48 - 56, 22.01.2024

Ali Farhadov

https://doi.org/10.55543/insan.1296756

Öz

S.C.Pişəvərinin 1945-ci ildə Təbrizdə əsasını qoyduğu “Azərbaycan” qəzetində XX əsrin I yarısında İranda və Azərbaycanda qadın mövzusu əsas yerlərdən birini tutur. S.C.Pişəvərinin rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Demokrat Firqəsinin (ADF) orqanı olan qəzet 1945-1946-cı illərdə Təbrizdə, sonrakı nəşrləri isə ADF-nin məğlubiyyəti səbəbilə Bakıda çap edilmişdir. “Azərbaycan” qəzetində Pəhləvi şah rejiminin xalqa zidd siyasəti, xüsusilə azərbaycanlı qadınların həm milli zülmə, həm də ayrı-seçkiliyə məruz qalması tənqid edilirdi. Qəzetdə qeyd edilirdi ki, “Rza şahın verdiyi azadlıq, qadınları heç bir iqtisadi, ictimai və siyasi hüquqa malik etməmişdir”. Qəzetdə azərbaycanlı qadınlara həqiqi azadlığın Pəhləvilər tərəfindən yox, məhz 1945-1946-cı illərdə Azərbaycan Demokrat Firqəsi hökuməti tərəfindən verildiyi göstərilirdi. Qəzet, ADF hökumətinin məğlubiyyətinə baxmayaraq, ümidini itirmir, həqiqi insan azadlığının yenə də bərqərar olacağını göstərirdi. Qəzetdə Azərbaycan qadınının acı taleyinə həsr edilmiş şeirlər də təqdim edilir və ona ümid verilirdi. Deyə bilərik ki, Pişəvəri irsinin və “Azərbaycan” qəzetinin araşdırılması XX əsrin I yarısında Pəhləvi şah rejiminin xalqa zidd siyasətini, saraya qarşı xalq hərəkatını, milli azadlıq mübarizəsini və İranda, Cənubi Azərbaycanda qadın məsələsini öyrənmək baxımından önəmlidir və öz araşdırmaçılarını gözləyir.

Anahtar Kelimeler

“Azərbaycan” qəzeti, S.C.Pişəvəri, ADF, Pəhləvilər, qadın

Teşekkür

teşekkür ederim

Kaynakça

• 18 Dey İran qadınlarının azadlıq bayramının həqiqi mənası. (1948). “Azərbaycan” qəz., № 13, 14 yanvar, s.4.
• 8 Mart dünya qadınlarının beynəlxalq bayramı. (1948). “Azərbaycan” qəz., № 29, 10 mart, s.1.
• Azərbaycanda mürtəcelərin azğınlığı. (1949). “Azərbaycan” qəz., № 116, 8 yanvar, s.4.
• Azəroğlu. (1948). Zindan. “Azərbaycan” qəz., № 68, 24 iyul, s.3.
• Beynəlxalq Qadınlar Təşkilatının ikinci konqresində İran qadınlar nümayəndəsi xanım Məryəm Firuzun nitqi. (1948). “Azərbaycan” qəz., № 111, 22 dekabr, s.1.
• Darəndaşi. (1948). İran qadınlarının vəziyyəti haqqında. “Azərbaycan” qəz., № 43, 28 aprel, s.1.
• Dövlətin xalqa olan etibarsızlığı. (1949). “Azərbaycan qəz., № 128, 19 fevral, s.1.
• Əsgərzadə. (1948). Səhiyyə və əhalinin artımı. “Azərbaycan” qəz., № 30, 13 mart, s.1, 4.
• Fəhmi, C. (1948). Kimi aldadırlar? “Azərbaycan” qəz., № 83, 15 sentyabr, s.4.
• Firqəmizin Mərkəzi Komitəsi sədri yoldaş Badəganın məruzəsi. (1948). “Azərbaycan” qəz., № 109, 15 dekabr, s.4.
• Gülgün, M. (1947). Anama. “Azərbaycan” qəz., № 5, 16 dekabr, s.3.
• İbrahimi, F. (2018). Azərbaycan danışır... İftixarlı tariximizdən bir neçə parlaq səhifə (Azərbaycanın qədim tarixindən). Tərtibçi: S.Bayramzadə. Bakı: Elm və təhsil, 116 s..
• İran qadınları öz azadlıqları uğrunda mübarizəni davam etdirirlər. (1949). “Azərbaycan” qəz., № 116, 8 yanvar, s.1.
• İranı müstəmləkəyə çevirən “yeddi illik bərnamə”. (1949). “Azərbaycan qəz., № 116, 8 yanvar, s.3.
• Kürdüstan tütünü. (1949). “Azərbaycan” qəz., № 119, 19 yanvar, s.4.
• Oğruların vədələri. (1948). “Azərbaycan” qəz., № 83, 15 sentyabr, s.1.
• Şəkibxan, F. (1948). İrtica əl-ayağa düşübdür. “Azərbaycan” qəz., № 93, 20 oktyabr, s.1, 3.
• Taziyanə. (1948). “Azərbaycan” qəz., № 106 4 dekabr, s.1.
• Vilayi, M. (1948). Dekabrın 5-i Sovet Sosialist Cümhuriyyətləri İttifaqı qanuni-əsasisi günü, ümumxalq bayramıdır! “Azərbaycan” qəz., № 106, 4 dekabr, s.3.