Halkevleri ve Ülkü Dergisi’nin Türk Siyasi, Toplumsal ve Kültürel Yaşamındaki Yeri

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 1, 17 - 36, 16.01.2023

Mustafa Albayrak

https://doi.org/10.55543/insan.1129416

Öz

Halkevleri, İkinci Meşrutiyet döneminde 1908 yılında açılan Türk Ocakları’nın, 1932’de kapatılmasının hemen ardından, Türk Devrimi’nin kurumlaşma evresinde, aynı yıl, kurulmuştur. Bu kurumlar, Türk Devrimi’nin amacını, ilkelerini, düşünsel yapısını gençliğe tanıtmak, içselleştirilmesini sağlamak ve toplumun siyasal, ekonomik ve kültürel yaşam düzeyini yükseltmek için önemli bir işlevi yerine getirmesi amacıyla kurulmuştur. Halkevleri’nin Ankara’da bulunun Genel Merkezi’nin yayınlamaya başladığı derginin adı da özenle seçilmiş ve bu ad ÜLKÜ olarak ilan edilmiştir. ÜLKÜ, en üst düzeydeki bilim insanlarından halkın en alt düzeydeki yurttaşlarına kadar herkesin yazabildiği ve yararlanabildiği bir yayın organı olarak uzun yıllar yukarıdaki amaçlara hizmet etmiş, 1950 yılına gelindiği zaman sayıları 487’ye ulaşmıştı. Halkevleri, Demokrat Parti iktidarını ikinci yılında 1951’de kapatılarak mallarına el konulmuş ve bu mallar hazineye devredilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Halkevleri, Halkevleri, Cumhuriyet Halk Partisi, Kemalizm, Kadro Dergisi, Ülkü Dergisi

Kaynakça

• Afetinan, A. (1969). Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Akşin, S. (1994). “Bozkurt Peker’in Devrim Tarihi Ders Kitapları “Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, (1994-1995), Sayı :4-5. ss.233- 244.
• Albayrak, M. (1999). Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Tarihsel Gelişimi. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Albayrak, Mustafa (1998). “Atatürkçü Düşünce Sistemi ve Liberalizm”, Atatürk Yolu Dergisi, 9/18, Kasım 1998. ss. 89-121.
• Arar, İ. (1963). Atatürk’ün Halkçılık Programı, İstanbul: Burçak Yayınevi.
• Aslanapa, O. (1997). (Hazırlayan). Recep Peker, Mahmut Esat Bozkurt, Yusuf Kemal Tengirşek. 1933 Yılında İstanbul Üniversitesinde Başlayan ilk İnkılâp İnkılâp Tarihi Ders Notları, 4. Baskı, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Atatürk, M. K. (1961). Söylev ve Demeçler, Cilt: I, 2. Baskı, Ankara: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.
• Aydoslu Sait (1933). “Milliyetçi ve Taazzuvcu İktisat II”, Ülkü, 1/4, 4 Mayıs 1933, ss.279-282.
• Boratav, K. (1974). 100 Soruda Türkiye’de Devletçilik. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• CHF, (1932). CHF Halkevleri Talimatnamesi, Ankara: Hakimiyeti Milliye Matbaası. CHP, (1935). C.H.P. Dördüncü Büyük Kurultayı Görüşmeleri Tutulgası (9-16 Mayıs 1935), Ankara: Ulus Basımevi, 1935.
• Ertan, T. F. (1994). Kadrocular ve Kadro Hareketi, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Gedikoğlu, Ş. (1978). Kemalist Eğitim İlkeleri, İstanbul: Erdini Yayınevi.
• Giritli, İ. (1984). “Kemalist İdeoloji ve Nitelikleri”, Bildiriler, Tartışmalar, Türkiye İş Bankası Uluslararası ATATÜRK Sempozyumu (17-22 Mayıs 1981). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ss.289-291.
• Giritli, İ. (1988). Atatürkçülük İdeoloji, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Giritli, İ. (1981). Atatürk’ün Doğumunun 100. Yıldönümünde Kemalist Devrim ve İdeolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Halkevleri, Ülkü Dergisi, Sayı:1 Şubat 1933. ss.1-3.
• İnönü, İ. (1987). Hatıralar,2.Kitap, Hazırlayan: Sabahattin Selek, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kadro Dergisi, Aylık Fikir Mecmuası,(1978). Cilt: I. 1932. [tıpkı basım]. (Yayına Hazırlayan: Cem Alpar), Ankara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları, s.9.
• (Köymen), N. K. (1934). “Bizim Plânımız”, Ülkü, 3/13, Mart 1934, ss.41-45.
• (Köymen), N. K. (1933. “Halkçılık”, Ülkü, 1/3, Nisan 1933, ss.185-190.
• (Köymen), N. K. (1934).” Köycülük Esasları”, Ülkü, 4/20, Birinci teşrin 1934, ss.145-153.
• Necmeddin Sadık (1935). ”Buhranın Sebepleri ve Türkiye’de Devletçilik” ,Ülkü , 5/30, Ağustos 1935, ss.401-402.
• Necmeddin Sadık “Lâyik Ne Demektir?”, Ülkü, 2/11, Birinci Kânûn (Aralık)1933, ss.370-377.
• Okyar, A. F. (1978). Serbest Cumhuriyet Fırkası Nasıl Doğdu, Nasıl Feshedildi, İstanbul, b.y.y.
• Okyar, A. F. (1990). Üç Devirde Bir Adam, (Hazırlayan: Cemal Kutay), İstanbul: Tercüman Tarih Yayınları.
• Özbudun, E. (1986). “Atatürk ve Devlet Hayatı”, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi II, Atatürkçülük, Ankara Yüksek Öğretim Kurulu Yayınları,1986. ss.31-96.
• Peker, R. (1984). İnkılâp Dersleri. 4.baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sevgen, N. (Hazırlayan). (1951). Celâl Bayar Diyor Ki.1920-1950.Nutuk-Hitabe- Beyanat-Hasbıhal. İstanbul: İstanbul Tan Matbaası.
• Tanilli, S. (1976). Anayasalar ve Siyasal Belgeler, İstanbul, b.y.y.
• Tör, V.N. (1980). Kemalizm’in Dramı. İstanbul: Erdini Yayınevi.
• Tunçay, M. (1981). Türkiye’de Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931). Ankara: Yurt Yayınları.
• Turan, Şerafettin (1996). Türk Devrim Tarihi,3.Kitap,2. Bölüm, Yeni Türkiye’nin Oluşumu, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu, (1982). Türkçe Sözlük, 6. Baskı. Ülkü maddesi. Ankara: TDK Yayınları.
• Uyar, H. (1997). “Resmî ideoloji ya da alternatif ideoloji oluşturmaya yönelik iki dergi: Ülkü ve Kadro Mecmualarının Karşılaştırmalı İçerik Analizi”, Toplum ve Bilim, Sayı: 74,1997 Güz. ss.181-191.
• Yetkin, Ç. (1982). Serbest Cumhuriyet Fırkası Olayı, İstanbul: Karacan Yayınları.
• Yetkin, Ç. (1983). Türkiye’de Tek Parti Yönetimi (1930-1945), İstanbul: Altın Kitaplar Yayınları.