Muhafazakâr Gazeteciliğin Doğuşu ve Volkan Gazetesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 2024 Sayı: 2, 297 - 337, 20.07.2024

Tuba Özhazinedar

https://doi.org/10.55543/insan.1490257

Öz

Muhafazakârlık, Fransız İhtilali’nden sonra meydana gelen modernleşmeye karşı geliştirilen bir dirençtir. Geleneksel toplumlarda ziyadesiyle görülen bu direnç kalıplaşmış toplumsal değerlerin korunması amacını taşır. Muhafazakâr sistem; değişen dünya koşullarına karşın toplumun mevcut değerlerini değişimine karşı koruyan, ülkelerin sahip oldukları değerleri deformasyona uğramadan çağa ayak uydurmayı gerekli gören, modernleşmeye karşı toplumsal ve kültürel değerlerin korunmasını savunan siyasi-politik bir sistemdir. Muhafazakâr sistem, modernite ile başlayan sosyal, kültürel ve ekonomik değişimler karşısında toplumsal değerleri koruma amacını taşır. Böylece toplumsal kitle üzerinde bir reaksiyon oluşturmayı hedefler. Osmanlı Devleti’nde muhafazakâr düşünce sistemi Tanzimat’la başlamıştır. Eski düzenin sürmesi için inşa edilen yenileşme hareketleri ile muhafazakârlık şekillenmiş, belli siyasi projeler doğrultusunda toplumun dönüştürülmesine ilişkin öneri ve uygulamalarla muhalif hizmetler yürütülmüştür. Makale, muhafazakârlığın doğuşunu, yayılışını, gelişimini ve Osmanlı toplumundaki etkilerini Volkan gazetesi üzerinden incelemiştir. Betimleyici araştırma tekniğinin kullanıldığı makalede Volkan gazetesinde yer alan haberlerden faydalanılmıştır. Elde edilen bulguya göre; Volkan Gazetesi’nde yer alan haberlerin II. Meşrutiyet döneminde tartışma yarattığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakârlık, II. Meşrutiyet, Fikir Akımları, Muhalif, Volkan Gazetesi

Kaynakça

• Acar, H. & Gök G. (2020). Türk Siyasal Hayatında 31 Mart Olayı ile İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Rolü. Journal Of Awareness, 5 (3), 361-374.
• Acar, Ü. (2019). Meşrutiyet Dönemi Düşünce Akımları ve Günümüze Yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 23 (2), 413-424.
• Ahmad, F. (1999). İttihat ve Terakki, 1908-1919. (Çev: N, Yavuz), İstanbul: Kaynak Yayıncılık.
• Akın, R. (2010). Türk Siyasal Tarihi 1908-2000. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Akşin, (1994). Şeriatçı Bir Ayaklanma, 31 Mart Olayı. Ankara: İmge Kitapevi.
• Akşin, (1980). 100 Soruda Jön Türkler İttihat ve Terakki, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Armaoğlu, F. (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1789-1914. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Aslan, T. (2010). 31 Mart Hadisesi Üzerine Vilayetlerde Çıkan Olaylar Karşısında Alınan Tedbirlere ve Askerî Faaliyetlere Dair Yazışmalar. OTAM, Cilt: 28, 1-26.
• Aydın, M. (2002). Bir Muhafazakârlık Olarak Din ve İslam. Tezkire Dergisi, 11 (27-28), 62-71.
• Aysal, N. (2006). Örgütlenmeden Eyleme Geçiş: 31 Mart Olayı. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 10 (37), 15-53.
• Aysal, N. (2004). Türkiye’de İslâmi Düşüncenin Örgütlenmesi ve Hedefleri (31 Mart Olayı’ndan Demokrat Parti’nin İktidara Gelişine Kadar, 1909–1950), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
• Bağır, R. (2020). Derviş Vahdeti ve Volkan Gazetesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Bağır, R. (2024). II. Meşrutiyet Döneminde İttihat ve Terakki’ye Muhalif Bir Gazete: Volkan Gazetesi. Tarih ve Günce Dergisi, Sayı: 14, 159- 187.
• Beylur, (2022). Muhafazakâr Düşünce ve Sosyal Değişim. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (3), 1205-1217.
• Berkes, N. (1996). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncık.
• Bilgin, N. (1994). Sosyal Bilimlerin Kavşağında Kimlik Sorunu. İstanbul: Ege Yayıncılık.
• Birinci, A. (1992). Volkan’ın Yeniden Neşrinin Düşündürdükleri. Dergâh Dergisi, Cilt: 29, 25-26.
• Bora, T. (1998). Türk Sağının Üç Hali: Milliyetçilik-Muhafazakârlık-İslamcılık, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Burke, E (2017) Aydınlanma Eleştirisinden Devrim Karşıtlığına. İstanbul: Kadim Yayınları.
• Burke, E (2016). Fransa'daki Devrim Üzerine Düşünceler. İstanbul: Kadim Yayınları.
• Çaha, Ö (2006). Muhafazakâr Düşüncede Toplum. Liberal Düşünce Dergisi, Cilt: 34, 15 – 24.
• Çakmak, B. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Uzanan Çizgide Osmanlıda Kadın Hareketleri, Dönemin Tiyatrosunda Kadının Temsili ve Kadın Sorunu. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturgi Bölümü Dergisi, Cilt: 18, 45-79.
• Çakır, S (2011). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çavdar, N. (2011). Siyasi Denge Unsuru Olarak 31 Mart Vakası’nda Ahmet Tevfik Paşa Hükümeti. HistoryStudies, 3(1), 69-83.
• Çaylak, A. (2014), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de İktidar-Muhalefet İlişkileri, (Edi: Çaylak, A., Dikkaya, M., Göktepe, C., Kapu, H.), Osmanlı’dan İki Binli Yıllara Türkiye’nin Politik Tarihi. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Çetintaş, A. (2018). II. Meşrutiyet Devri ve İslamcılık Bağlamında Volkan Gazetesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (56), 311-324.
• Çiğdem, A. (1997). Muhafazakârlık Üzerine. Toplum ve Bilim, Sayı: 74, 33-51.
• Duman, F. (2011). Muhafazakâr Düşüncede Devlet Kavramı Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Cilt 7 (28), 33- 63.
• Düzdağ, M. E. (1992). Volkan Gazetesi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Düzdağ, M. E. (1993). Volkan. TDV İslam Ansiklopedisi. C.43, (123-125), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Eraslan, C.& Olgun, K. (2006). Osmanlı Devleti’nde Meşrutiyet ve Parlamento. 3f Yayınları.