FRACTAL EFFECT IN KINETIC ART

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 457 - 480, 01.01.2025

Sema Nur Yücel , İsmail Eyüpoğlu , Bahar Karaman Güvenç

Öz

Science and art, two of the fundamental phenomena in human history, are vital elements for the continuity of life. These fields, which initially appear to be different, are actually disciplines that feed each other with a deep bond and are inseparable from each other. This study aims to address fractal effects in kinetic artworks where science and art are intertwined. Kinetic art is a type of art that involves movement that can be perceived by the viewer or is dependent on movement for its effect. Artists aim to influence and interact with the audience by using the phenomenon of movement in their works. This art form not only offers a visual experience but also creates a dynamic relationship with the viewer, allowing the artwork to gain a deeper meaning. The concept of fractal has a mathematical structure and refers to geometric patterns that repeat themselves and contain complex details. Fractals, as structures frequently encountered in nature, symbolize the mathematical language of nature. The repetition of parts used in the creation process of kinetic works reveals a point where science and art are intertwined, allowing these works to be analyzed from a fractal perspective. In this context, in this research, the process of revealing a different dimension of art by combining fractals with kinetic movement in kinetic art is examined.

Anahtar Kelimeler

Kinetic Art, Fractal, Art, Science, Mathematics

KİNETİK SANATTA FRAKTAL ETKİ

Öz

İnsanlık tarihindeki temel olgulardan biri olan bilim ve sanat, yaşamın devamlılığı için hayati unsurlardır. Başlangıçta farklı gibi görünen bu alanlar, aslında derin bir bağ ile birbirini besleyen ve birbirinden ayrılmayan disiplinlerdir. Bu çalışma, bilim ve sanatın iç içe geçtiği kinetik sanat eserlerindeki fraktal etkileri ele almayı amaçlamaktadır. Kinetik sanat, izleyici tarafından algılanabilen hareketi içeren veya etkisi için harekete bağımlı olan bir sanat türüdür. Sanatçılar, eserlerinde hareket olgusunu kullanarak izleyiciyi etkilemeyi ve onlarla etkileşim kurmayı amaçlar. Bu sanat formu, sadece görsel bir deneyim sunmakla kalmayıp aynı zamanda izleyiciyle arasında dinamik bir ilişki oluşturarak, sanat eserinin daha derin bir anlam kazanmasını sağlar. Fraktal kavramı ise matematiksel bir yapıya sahip olup, kendi kendine benzerlikleri tekrarlayan ve karmaşık detaylar içeren geometrik desenleri ifade eder. Fraktaller, doğada sıklıkla karşılaşılan yapılar olarak, doğanın matematiksel dilini simgeler. Kinetik eserlerin oluşturulma sürecinde kullanılan parça tekrarları, bilim ve sanatın iç içe geçtiği bir noktayı ortaya koyarak bu eserlerin fraktal açıdan incelenmesine olanak tanımaktadır. Bu bağlamda bu araştırmada, kinetik sanatta fraktalların kinetik hareketle birleşerek sanatın farklı bir boyutunu ortaya çıkarma süreci incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kinetik Sanat, Fraktal, Sanat, Bilim, Matematik.

Kaynakça

• 1. Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık//Göstergelerarasılık, Kanguru Yayınları.
• 2. Alik, B. (2015). Mimarlıkta tasarlama yöntemleri ve fraktal tasarımlar üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• 3. Antmen, A. (2014). 20. yüzyıl batı sanatında akımlar (7. baskı.). Sel Yayıncılık.
• 4. Armağan Benek, S. (2023). Alexander Calder’in sanat hayatı. Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 755-762. https://doi.org/10.29000/rumelide.1285342
• 5. Arnason, H. H., & Mansfield, E. C. (2013). History of modern art: Painting, sculpture, architecture, photography (7. baskı.). Pearson.
• 6. Barry, D. & Rerup, C. (2006) Going mobile: Aesthetic design considerations from Calder and the constructivists. Organization Science, 17(2), 262-276. https://doi.org/10.1287/orsc.1050.0165
• 7. Boyacı, M. (2021). Fraktal sanat ve dile gelmeyen sanatçıları. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 7(1), 295-311. https://doi.org/10.22252/ijca.901702
• 8. Bulat, M., Bulat, S., & Aydın, B. (2014). Alexander Calder’in açık yapıtları (1898-1976). Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 31, 31-49.
• 9. Cannon, J. W. (1984). The fractal geometry of nature. by Benoit B. Mandelbrot. The American Mathematical Monthly, 91(9), 594-598.
• 10. Cengiz, Ö., & Uluışık, D. (2020). Doğanın geometrisi “fraktallar” ve sanat. M. Gönül (Ed.), Güzel Sanatlar Alanında Akademik Çalışmalar-II içinde, ss. 83-100. Gece Kitaplığı.
• 11. Cengiz, Ö., Uluışık, D., Kara, F. N. (2020). Çağdaş Sanat Yapıtlarında Fraktal Geometri Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 563-576. 477
• 12. Cınbarcı, A. (2015). Fraktal geometri ve tekrar olgusu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi. Demirkol, V. (2008). Batı Sanatında Modernizm ve Postmodernizm. Evrensel.
• 13. Eroğlu, A. (2017). John Dewey’de deneyim ve sanat, Hiperlink.
• 14. Genç, C. (2019). Fraktal geometri ile sanatsal pratikler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• 15. Gülderen, D. (2017). Fraktal geometrinin plastik sanatlarda kullanımı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• 16. Güney, E. ve Yavuz, H. (2022). Mekan ve yaşam kurgusu bağlamında yapay yaşam sanatı. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 8(2), 83-94.
• 17. Huntürk, Ö. (2016). Heykel ve sanat kuramları. Hayalperest Yayınevi.
• 18. Karakuş, F., & Baki, A. (2011). İlköğretim 8. Sınıf matematik öğretim programı ve ders kitaplarının fraktal geometri konusu kapsamında değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 10(3), 1081-1092.
• 19. Koçay, T. (2022). Heykelde yapay ışık ve hareket: lumino-kinetik heykel. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanıties, 7(21), 52-66.
• 20. Konak, C. (2016). Modern heykel sanatında kinetik başlangıçlar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 33, 378-388.
• 21. Lefevbre, H. (2020). Gündelik hayatın eleştirisi I, Sel Yayıncılık.
• 22. Mandelbrot, B. B. (1989). Fractal geometry: what is it, and what does it do?. Proceedings of the Royal Society of London. A. Mathematical and Physical Sciences, 423(1864), 3-16.
• 23. Mattei, S. (2024, 27 Ekim). Georges Seurat'ın La Grande Jatte Adası'nda bir pazar öğleden sonrası. https://www.artmajeur.com/tr/magazine/5-sanat-tarihi/georges-seurat-in-la-grande-jatte-adasi-nda-bir-pazar-ogleden-sonrasi/333388 478
• 24. Özer, A., & Akyüz, U. (2016). Kinetik heykel sanatı öncüleri. Akdeniz Sanat Dergisi, 9(19), 74-91.
• 25. Özer, Y. (2009). Konstrüktivist heykelde boşluk kavramı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• 26. Parlakkaya, N. (2021). Leonardo Da Vinci’nin bilime olan merakının sanatına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• 27. Read, H. (2014). Sanatın anlamı (Asgari, N. çev.). Hayalperest.
• 28. Sipahi, C. (2021). Seramiğe kinetik yaklaşım [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• 29. Taylor, R. P., Guzman R., Martin, T.P., Hall, G.D.R., Micolich, A.P., Jonas D. and Marlow, C.A. (2007). Authenticating Pollock paintings using fractal geometry, Pattern Rocognation Letters. 1-17
• 30. Tepe, E. (2014). “Plastik Sanatlarda Fraktal”. Yüksek Lisans Tezi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• 31. Tuğal S. A. (2018). Oluşum süreci içinde Op Art. Hayalperest Yayınevi.
• 32. Weisstein, E. W. (t.y.) Koch Snowflake. From MathWorld--A Wolfram Web Resource. https://mathworld.wolfram.com/KochSnowflake.html
• 33. West, B. J. (1990). Fractal forms in physiology. International Journal of Modern Physics B, 4(10), 1629-1669.
• 34. Yutsever, H. (2014). kozmos-kaos-kübizm. Detay Yayıncılık.
• GÖRSEL KAYNAKÇA
• 1. Şekil 1 Cınbarcı, A. (2016). Fraktal geometri ve evrim. Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(11), 101-108.
• 2. Şekil 2: Karakuş, F., & Baki, A. (2011). İlköğretim 8. Sınıf matematik öğretim programı ve ders kitaplarının fraktal geometri konusu kapsamında değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 10(3), 1081-1092. 479
• 3. Şekil 3: https://arch365bilgi.blogspot.com/2016/03/fraktal-geometri-ile-tasarm.html (Erişim Tarihi: 02.09.2024). https://tr.wikipedia.org/wiki/Tafoni , (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
• 4. Şekil 4: https://yolyoga.wordpress.com/tag/sedefli-deniz-helezonu/ (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
• 5. Şekil 5: https://www.facebook.com/photo/?fbid=3986034518133953&set=a.57381965 602214 (Erişim Tarihi: 05.09.2024). https://8-matematik.weebly.com/fraktallar.html (Erişim Tarihi: 05.09.2024).
• 6. Şekil 6: https://geometriogretimi.blogspot.com/2017/12/kar-tanesindeki-buyuleyici-simetri-ve.html (Erişim Tarihi: 05.09.2024).
• 7. Şekil 7: https://www.pngwing.com/tr/free-png-cbwav (Erişim Tarihi: 05.09.2024).
• 8. Şekil 8: https://biblioteca.acropolis.org/wp-content/uploads/2014/10/alfombra-Sierpinski.jpg (Erişim Tarihi: 08.09.2024).
• 9. Şekil 9: https://baskent.edu.tr/~tkaracay/etudio/agora/zv/2007/PascalUcgeni.htm (Erişim Tarihi: 08.09.2024).
• 10. Şekil 10: https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Cantor_set_in_seven_iterations.svg (Erişim Tarihi: 13.09.2024).
• 11. Şekil 11: Van de Cruys, S., & Wagemans, J. (2011). Putting reward in art: A tentative prediction error account of visual art. i-Perception, 2(9), 1035-1062.
• 12. Şekil 12: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kanagawa_Oki_Nami_Ura (Erişim Tarihi: 13.09.2024).
• 13. Şekil 13: https://www.artrabbit.com/events/hans-haacke (Erişim Tarihi: 13.09.2024).
• 14. Şekil 14: Boyacı, M. (2021). Fraktal sanat ve dile gelmeyen sanatçıları. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 7(1), 295-311. https://doi.org/10.22252/ijca.901702
• 15. Şekil 15: https://ozlemdevrim.blogspot.com/2012/10/egeran-galeri-ilhan-koman-sonsuzluk.html (Erişim Tarihi: 29.10.2024). 480
• 16. Şekil 16: https://shiftdelete.net/da-vinci-dehasi (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
• 17. Şekil 17: https://tr.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Tatlin (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
• 18. Şekil 18: https://elifulamaa.wordpress.com/2018/08/17/sanat-ve-marcel-duchamp/ (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
• 19. Şekil 19: Séquin, C. H. (2007). Computer-aided design and realization of geometrical sculptures. Computer-Aided Design and Applications, 4(5), 671-681.
• 20. Şekil 20: Özer, A., & Akyüz, U. (2016). Kinetik heykel sanatı öncüleri. Akdeniz Sanat Dergisi, 9(19), 74-91.
• 21. Şekil 21: https://calder.org/archive/all/works/hanging-mobile/ (Erişim Tarihi: 25.10.2024)
• 22. Şekil 22: https://news.wttw.com/2016/04/12/inside-world-theo-jansen-s-strandbeest-dream-machines (Erişim Tarihi: 27.10.2024), https://www.howeart.net/azlon (Erişim Tarihi: 27.10.2024)
• 23. Şekil 23: https://calder.org/works/hanging-mobile/vertical-foliage-1941/ (Erişim Tarihi: 27.10.2024) https://www.instagram.com/anthony.howe.art/ (Erişim Tarihi: 27.10.2024)