Yıldız Municipality Casino: Western Tourist Attract Initiative in the Former Imperial Capital of the New Turkish Republic

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 81 - 108, 20.06.2022

Murat Hanilçe Ümit Baki Erdem

https://doi.org/10.51533/insanbilimleri.1072425

Cited By: 1

Öz

Among the important goals of the newly-established Turkish Republic staff were revitalizing tourism activities in Istanbul and attracting Western tourists to the country. One of the important works carried out to achieve this goal is the opening and initiating to operation of the Yıldız Municipality Casino, which is the subject of this study. In this study, firstly, the transformation of Yıldız Palace is briefly mentioned. Secondly, the short-lived adventure of Yıldız Istanbul Municipality Casino, which was opened on September 26, 1926, and closed on September 12, 1927, is dwelled on. In the study, it has also been tried to explain whether the casino opened in the Chalet Mansion in Yıldız Palace, which is identified with Abdülhamid II, has been successful in achieving its goal of developing tourism. The sources of the study are the pamphlet titled “Istanbul Belediye Gazinosu”, published in 1926, the Şehremaneti Journal, the newspapers of the period, archive documents and various copyrighted works. The main purpose of this study is to introduce the initiative to open a Municipal Casino in Yıldız within the scope of the start of Turkish tourism activities. This study makes a modest contribution to scientific studies that include efforts to increase the number of tourists in the Republic of Turkey in general, especially in Istanbul.

Anahtar Kelimeler

Yıldız, Şale (Chalet), Casino, Tourist

Yıldız Belediye Gazinosu: Yeni Cumhuriyet’in Eski İmparatorluk Başkentinde Batılı Turist Çekme Girişimi

Öz

Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti kadrolarının önemli hedefleri içerisinde İstanbul’da turizm faaliyetlerini canlandırmak, ülkeye Batılı turist çekmek de yer almıştır. Bu hedefi gerçekleştirmek üzere yapılan önemli işlerden birisi de bu çalışmaya konu olan Yıldız Belediye Gazinosu’nun açılması ve işletilmeye başlanmasıdır. Bu çalışmada ilk olarak Yıldız Sarayı’nın geçirdiği dönüşüme kısaca değinilmiştir. İkinci olarak 26 Eylül 1926’da açılan 12 Eylül 1927’de kapanan Yıldız İstanbul Belediye Gazinosu’nun kısa süren serüveni üzerinde durulmuştur. Çalışmada, ayrıca, II. Abdülhamid’le özdeşleşen Yıldız Saray’ında Şale Köşkü’nde açılan gazinonun turizmi geliştirme hedefini gerçekleştirmede başarılı olup olmadığı açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın kaynakları 1926 yılında basılmış “İstanbul Belediye Gazinosu” başlıklı risale, Şehremaneti Mecmuası, dönemin gazeteleri, arşiv belgeleri ve çeşitli telif eserlerdir. Bu çalışmanın başlıca amacı Türk turizm faaliyetlerinin başlaması kapsamında Yıldız’da Belediye Gazinosu açma girişiminin tanıtılmasıdır. Bu çalışma, özelde, İstanbul genelde Türkiye Cumhuriyeti’nde turist sayısını artırma çabalarını içeren bilimsel çalışmalara mütevazı bir katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yıldız, Şale, Gazino, Turist

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Arşiv Belgeleri (BOA)
• Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi Arşiv Belgeleri (BCA)
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı
• Gazeteler Cumhuriyet, 26 Eylül 1926, s: 5, 28 Eylül 1926, Son Saat, 30 Eylül 1926, Hakimiyet-i Milliye, 14 Eylül 1927, s. 1.
• ALEXANDROV, Vladimir, The Black Russian, Grove Press, New York 2013.
• BATUR, Afife, “Yıldız Sarayına İlişkin Bazı Belgeler ve Türkiye’de Belgeleme Çalışmalarının Sorunları”, TBMM Milli Saraylar Sempozyumu (15-17 Kasım 1984, Yıldız Sarayı Şale) Bildiriler, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1985, ss. 90-96.
• BİLGİN, Bülent, “Yıldız Sarayı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.43, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2013, ss. 541-544.
• CÜCE, Zehra, “Sürgün II. Abdülhamit'in Yıldız Sarayı Yılları ve Selanik Sürgünü”, Tarih Kritik Dergisi, 4/4, 2018, ss. 42-44.
• DERE, Umut, Operatör Emin (Erkul) Bey’in Hayatı Mebusluğu ve Şehreminliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul 2018.
• ENGİN, Vahdettin, “Osmanlı İstanbul’unun Üçüncü Yönetim Merkezi: Yıldız Sarayı”, Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, c. 3, Feridun Emecen, Çoskun Yılmaz (edt.), İBB Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul 2015, ss. 171-177.
• ERBAY, Mutlu, Yıldız Sarayı’nın 21. Yy. Hazırlanması ve Çağdaş Müzecilik Açısından Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1997.
• ERYILMAZ, Burak, “Unearthing The Past: Passport Regulations in the Ottoman Empire”, History Studies, 11/6, 2019, ss. 2003-2015.
• ERYILMAZ, Burak, “A Historical Analysis on Tourism and Pandemics in the Ottoman Context: A Preliminary Research Case”, Journal of Tourism and Management Research, 5/2, 2020, ss. 681-695.
• EVCİN, Erol, “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarından Turizm ve Tanıtma Faaliyetleri”, Atatürk Yolu Dergisi, 14/55, 2014, ss. 23-82.
• Geçmişteki Yıldız Sarayı, Yıldız Sarayı Vakfı Yayını, İstanbul 1988.
• GÜNGÖR, Nebahat, Yıldız Parkı’nda Kullanıcıların Memnuniyet Derecelerinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2002.
• https://www.turing.org.tr/turingin-tarihcesi/ Erişim tarihi: 01.02.2022.
• https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc002/kanuntbmmc002/kanuntbmmc00200431.pdf. Erişim tarihi: 29.01.2022.
• İREZ Feryal, GEZGÖR Vahide, “Yıldız Sarayı Kasr-ı Hümayunlarından Şale”, Milli Saraylar 1992, TBMM Basımevi, Ankara 1992, ss. 94-125.
• KARACAGİL, Ö. Kürşat, “Alman İmparatoru İstanbul’da (1917)”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, 6/12, 2013, ss. 111 133.
• KARAKULAK, Mesut, “S. Vsevolojski’nin İstanbul Seyahati 1836”, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 46, 2009, ss. 167-189.
• KOCAIŞIK, Dilruba, İkinci Abdülhamid’in Yıldız Sarayı: Mimari Mekanlar ve Dönemin Fotoğraflardaki Temsili, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2019.
• KOÇER, Gülsemin, “Turizm Tarihini Keşfetmek: Modern Turizmin Doğuşu ve Doğu’nun Cazibesi”, Near East Historical Review, 10/3, 2020, ss. 327-344.
• KURTOĞLU, Kenan, Önemli Bir Turistik Mahal Olarak İstanbul ve Milli Saraylar, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1992. http://www.levantineheritage.com/serra-venture.html. Erişim tarihi: 03.03.2022.
• ÖZDEMİR, Mehmet, “Türkiye’de Turizmin Başlaması: Osmanlı’da Sanayileşme Çabaları: Sergi-i Umum-i Osmanî (1863 İstanbul Uluslararası Sergisi)”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22/1, 2011, ss. 87-90.
• ŞAHİN, Gürsoy, Atatürk Dönemi’nde Batı’daki Olumsuz Türk ve Türkiye İmajını Düzeltme Çalışmaları ve Türk Seyyahin Cemiyeti’nin Bu Konudaki Çalışmaları, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8/3, 2006, ss. 137-159.
• TERLEMEZ, Esra Nur, Ali Suad’ın Hayatı ve Eserleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla 2021.
• Yıldız Sarayı, Yıldız Sarayı Vakfı Yayını, İstanbul 1994.
• YÜKSEL, Ahmet, “II Abdulhamid Döneminde Bilimsel Kültürel ve Turistik Amaçlarla Osmanlı Ülkesine Gelen Almanlar”, The Journal of Academic Social Science Studies, 5/5, 2012, ss. 413-433.
• YÜKSEL, Ahmet, “Zamansız Bir Teşebbüs: I. Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nda Turizmi Geliştirme Gayretleri”, Doğu Batı, 52, 2010, ss. 199-225.