Modern Dönemde Müslüman Ebeveyn Olmak

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 131 - 154, 20.06.2022

Hatice Şahin Aynur

https://doi.org/10.51533/insanbilimleri.1075678

Öz

İslâm’da çocuk eğitimi doğumla, hatta evlilik öncesi dönemde başlamaktadır. Çünkü Hz. Peygamber’in de dikkat çektiği gibi çocuğun inancı ebeveyninin itikâdına göre şekil almaktadır. Bu tespit aslında çocukluk döneminde eğitimin ne kadar önemli olduğunu da ortaya koymaktadır. Şayet çocukluk yaşında bireye gerekli itikâdî ve amelî alt yapı verilmez ve gereken önlemler alınmazsa ileri yaşlarda telafisi imkânsız durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bu makalede ailenin önemine, ebeveyn olmaya ve çocuğun İslâmî değerler skalasında nerede durduğuna kısaca değinilmektedir. Fakat çalışmamızın asıl amacı itikâdî, amelî açıdan tufûliyet çağının ne kadar önemli olduğuna dikkat çekmektir. İnanç alanında titiz olunduğu kadar ayrıca muamelatta ve günlük yaşama dair meselelerde de özenli olunması gerektiğine vurgu yapılmaktadır. Zira modern dönemde yaşayan Müslüman ebeveynler, hem iyi bir Müslüman yetiştirmek istemekte hem de günümüz modernite algısından geri kalmamaya çalışmaktadır. Bu ise çocuk eğitimini İslâm ve modernizm arasına sıkıştırmakta, inançta Müslüman olan ebeveyni günlük hayatta modern olmaya itmekte ve ebeveyn bu ikilemde ciddi bir düalizm yaşamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tefsîr, Ebeveyn, Çocuk, Eğitim, Modern

Being Muslim Parents in the Modern Era

Öz

Child education in Islam begins with birth, in fact, it starts even before marriage. This is because, as the Prophet (pbuh) points out, the faith of the child is shaped according to the belief of his/her parents. This establishment actually exhibits the degree of importance of education in childhood. If the necessary background of faith and practice is not developed and precautions are not taken at childhood, there can be irreparable consequences in the years ahead. In this paper, the importance of family, parenting and where the child stands in the scale of Islamic values will be addressed briefly. However, the main aim of our study is to point out the importance of the childhood era in terms of faith and practice of faith. It is emphasized that being meticulous in faith issues is as important as being attentive in daily issues and transactions, because Muslim parents living in modern era want to raise good Muslims as well as keep in pace with the today’s sense of modernity. This squeezes the childhood education between Islam and modernity, forces the parents who are Muslim in faith to be modern in daily life and the parent experiences a serious dualism in this dilemma.

Anahtar Kelimeler

Tafseer (exegesis), Parent, Child, Education, Modern

Kaynakça

• ACARLIOĞLU, Ahmet, “İslâm Tarihi Perspektifinden Çocuk Terbiyesinin Esasları ve Modern Eğitim Metotlarıyla Mukayesesi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi17/33 (2019), ss. 199-229.
• AĞCA, Hüseyin, Ailede Eğitim, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 2005.
• AHMED B. HANBEL, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, Beyrût: ‘Alemu’l-Kutub 1998.
• ARKONAÇ, Sibel Ayşen, Zihin Süreçleri Bilimi, İstanbul: Alfa Basım Yayın 2003.
• AYHAN, Halis, “Çocuklara İbadet Eğitimi”, Tartışmalı İlmî Toplantılar Dizisi 27. İstanbul: Ensar Neşriyat 1998.
• AYHAN, Halis, Eğitime Giriş ve İslâmiyetin Eğitime Getirdiği Değerler, İstanbul: Damla Yayınları 1986.
• BACANLI, Hasan, Gelişim ve Öğrenme, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım 2004.
• BAŞARAN, İbrahim Ethem, Eğitim Psikolojisi, Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri, Ankara: Gül Yayınevi 1995.
• BİLİCİ, Ali Baz, “Din Eğitiminin İlk Temelleri: Erken Çocuklukta Din”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42 (2015), ss. 65-87.
• BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmaîl, el-Câmi‘u’s-Sahîh, Beyrût: Dâru’l-Erkâm t.y.
• CANAN, İbrahim, Peygamberimizin Sünnetinde Terbiye, İstanbul: Milsan Basım 2000.
• ÇIN, Ahmet, “Erken Çocukluk Dönemi Din Eğitiminde Ebeveyn Tutumlarının Etkisi”, Batman Akademi Dergisi 4/2 (2020), ss. 46-60.
• DAM, Hasan, “Çocukluk Dönemi Din Eğitimi”, ed. Mustafa Köylü. Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım 2010.
• DÂRİMÎ, Abdullah b. Abdurrahmân, es-Sünen, Beyrût: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî 1407.
• DEMİR, Ümran, Ertem, Gül Karacan, “Aile ve Çocuk Etkileşimi”, I. Uluslararası Aile Hizmetleri Sempozyumu. Ankara: 09-11 Mayıs, 2001, ss. 463-482.
• DOĞAN, Hüseyin, “Aile İçi Çocuk Eğitiminde Takip Edilecek Temel Dinî ve Ahlâkî İlkeler”, Kafkas Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 7/14 (2020), ss. 298-311.
• EBÛ DÂVÛD, Süleyman b. Eşas b. İshâk, es-Sünen, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye 1971.
• ERTÜRK, Mustafa, “Çocuğun Dînî Eğitiminde Kullanılan Bir Hadîs ve Tahlîli”, Marife 2/2 (2002), ss. 53-79.
• EZHERÎ, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehzîbul’-Luga, Mısır: Dâru’l-Mısrıyye 1964.
• GAZZÂLÎ, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed b. Ahmed, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Beyrût: Dâru’l-Ma‘rife 1983.
• GAZZÂLÎ, Ebû, Mizân, Dımeşk: Dâru’l-Hikme 1986.
• HALİL B. AHMED, Ebû Abdirrahmân, Kitabu’l-‘Ayn, Beyrût: Müesseseü’l-Alemî li’l-Matbûat 1988.
• İBN ÂŞÛR, Muhammed Tâhir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Beyrût: Mevsûatu’t-Târîh t.y.
• İBN FÂRİS, Ebu’l-Huseyn Ahmed, Mu‘cemu Mekâyisi’l-Luga, y.y.: Matbaatu Mustafâ el-bâbî el- Halebî 1979.
• İBN KESÎR, Ebu’l-Fidâ İmâmüddîn İsmaîl, Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm, Beyrût: Dâru Kutubi’l-İlmiyye 2015.
• İBN MÂCE, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd, es-Sünen, Mısır: Îsâ el-bâbî el-Halebî 1972.
• İBN MANZÛR, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî, Lisânü’l-‘Arab, Beyrût: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-‘Arabî t.y.
• İBN MİSKEVEYH, Ebû Alî Ahmed b. Muhammed b. Ya‘kûb, Tezhîbu’l-Ahlâk, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye 1985.
• KARA, Fethiye Ceren, 3-6 Yaş Çocukların Sosyal Beceri Düzeyleri İle Annelerinin Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi: İstanbul Gelişim Üniversitesi, 2019.
• KARA, Mustafa, “Kur’ân’a göre Çocuk Eğitiminin Temelleri”, Geçmişten Günümüze Çocuk ve Şehir II. Samsun: Canik Belediyesi Kültür Yayınları 2016.
• KARA, Mustafa, Kur’ân ve Güzel Ahlâk, Samsun: Üniversite Yayınları 2016.
• KESKİN, Hasan, “Çocuklarla İlgili Anne-Babaya Yapılan Kur’ânî Uyarılar”, Kur’ân’da Aile Sempozyumu. (Soma: 10-11 Aralık, 2010), ss. 188-209.
• KILAVUZ, M. Akif, “Anne Baba Örnek Davranışlarının Çocukların ve Ergenlerin Dinî Kişiliğinin Oluşumuna Etkileri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/2 (2005), ss. 41-58.
• KINALIZÂDE ALİ EFENDİ (Çelebi), Ahlâk-ı Alâî, Mısır: Matbaatu Bula, ty.
• KOÇ, Bozkurt, “Çocuğun Dinî Gelişiminde Rol Model Olarak Anne ve Baba”, Dinî Araştırmalar 11 (2008), ss. 49-60.
• KÖYLÜ, Mustafa, “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11 (2004), ss. 137-154.
• MAVERDÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb, en-Nüktetu’l-‘Uyûn, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye t.y.
• MÜSLİM, Ebul-Huseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmi‘u’s-Sahîh, Beyrût: Dârul-Kutubi’l-İlmiyye 1992.
• OFLAZ, Abdulhalim, “Çocuk Eğitimi/Terbiyesi’nde Nebevî Metod”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Sosyal Bilimler Dergisi 11 (2017), ss. 287-306.
• ORUÇ, Cemil, “Erken Çocukluk Dönemi Dinî Gelişim Teorileri Bağlamında Din Eğitimi”, Turkish Studies 8/8 (2013), ss. 971-987.
• ÖZEN, Muhyettin, “İlkokul Dönemi Çocuklarının İnanç Tutumlarının Oluşmasında Anne ve Babalarının Rolü”, Kırıkkale Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi 3/5 (2018), ss. 117-140.
• RÂGIB EL-İSFEHÂNÎ, Hüseyin b. Muhammed b. el-Mufaddal, Müfredâtü Elfâzi’l- Kur’ân, Dımeşk: Dâru’l-Kalem 2011.
• RÂZÎ, Ebû Abdillâh Fahruddîn b. Huseyn, Mefâtihu’l-Gayb, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye 2013.
• RİMM, Sylvia, Growing Up Too Fast: The Secret World of Amirica’s Middle Schoolers, U.S.A: Rodale 2005.
• SAĞLAM, İsmail, “Hz. Peygamber’in Çocuk Eğitiminde Öne Çıkardığı Hususlar”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (2002), ss. 167-190.
• SEYYİD KUTUB, fî Zılâli’l-Kur’ân, Kâhire: Dâru’ş-Şurûk 1985.
• ŞEVKÂNÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed, Fethu’l-Kadîr, Beyrût: Dâru’l-Fikr 1983.
• ŞİMŞEK, Eyüp, “ Çocukluk Dönemi Dini Gelişim Özellikleri ve Din Eğitimi”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 4/1 (2004), ss. 207-220.
• TABERÎ, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Beyrût: Dâru’l-Fikr 1999.
• TİRMİZÎ, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre, el-Câmi‘u’s-Sahîh, b.y.: el-Mektebetü’l-İslâmiyye t.y.
• TÜRK, Esra, “Çocukluk Döneminde Duygusal Gelişim Ve Din Eğitimi”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi 14/3 (2014), ss. 143-158.
• YAVUZ, Kerim, Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişimi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı 1987.
• YAZIR, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Şura Yayınları ts.
• YILMAZ, Yasin, “İslâm’da Çocuk Eğitimi”, II. Uluslararası Mevlid-i Nebi Sempozyumu Hz. Peygamber ve Aile. Şanlıurfa: 18 Kasım, 2019, ss. 349-370.
• YÖRÜKOĞLU, Atalay, Çocuk Ruh Sağlığı, İstanbul: Özgür Yayınları 1994.
• ZEMAHŞERÎ, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf ‘an Hakâiki Ğivâmizi’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye 2003.