Bios Politikos’tan Homo Economicus’a: Karşılaştırmalı Bir Perspektifle Antik ve Modern Dönemde İnsan, Ekonomi ve Siyaset İlişkileri

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 13, 223 - 241, 17.07.2017

Adem Çelik , Aykut Aykutalp

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.312624

Öz

Bu
çalışmanın amacı, Antik ve modern düşünürlerin siyaseti nasıl tanımladıklarını
ortaya koyarak, tanımlar arasındaki farkların nedenini tartışmaktadır. Antik
dönemde, insanın doğası gereği politik bir varlık olarak tanımlanması,
siyasetin bütün insani etkinlikler içerisinde en yücesi olarak görülmesine
neden olmuştur. Antik düşünürler için siyaset, müşterek meselelerin eşitlerin
gözü önünde tartışıldığı ve eşitsizliği dışlayan bir çoğulluk alanı olarak
kavramıştır. Antik düşünür Aristoteles siyasetin amacının “iyi yaşam” olduğunu
ifade etmektedir. Buna karşın Machiavelli ile başlayan modern siyasal düşünce,
siyaseti, güç, iktidar ve şiddet kavramlarıyla tanımlamıştır. Machiavelli ve
ardılları için siyaset, fiziksel şiddetin meşru örgütlenmesi, güç, değer ve
kaynakların otorite eliyle dağıtılması şeklinde tanımlanmıştır. Antik Yunanda
kamusal-siyasal alandan dışlanan şiddet, modern dünyada politik toplumu
tanımlayan merkezi kavramlardan birisi haline gelmiştir. Antik dönemde siyasal
varlık (zoon politikon) olarak tanımlanan insan, modern dönemde ekonomik varlık
(homo economicus) olarak tanımlanmıştır. Antikler için yaşanmaya değer yaşam
politikaya adanmış yaşam iken (bios politikos), modernler için ekonomik
etkinlikle ilişkili hale gelmiştir. Çalışma, Antik ve modernlerin siyasal
tanımları arasındaki farkın insan ve insan yaşamının amacı konusundaki
farklılıklardan kaynaklandığını savunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Ekonomi, Homo Economicus, Bios Politikos, Kamusal Alan

From Bios Politikos to Homo Economicus: The Relationship Between Human, Economy and Politics in the Ancient and Modern Periods with a Comparative Perspective

Öz

The purpose of this study is to present how ancient and modern thinkers describe politics and to discuss reasons for differences seen in these definitions. In the ancient period, the identification of human being as a political entity by nature caused politics to be seen as the most supreme of all human activities. For the ancient thinkers, politics is conceptualized as a pluralist area in which the common issues are discussed by equals and also which excludes inequality. Ancient thinker Aristotle says that the purpose of politics is “good life”. However, modern political thought which began with Machiavelli identified politics with the concepts of force, power and violence. Politics is defined by Machiavelli and his successors as the legitimate organization of physical violence, the distribution of power, value and resources by authority. While in the Ancient Greece violence is excluded from the public-political sphere, It has become one of the central concepts defining the political society in the modern world. While the human being was defined as a political entity (zoon politikon) in the ancient period, it is usually seen as an economic entity (homo economicus) in the modern period. For the ancients good life means a life that is dedicated to politics; nevertheless, it has been often associated with economic activity by the moderns. This study argues that the main difference between the political definitions of ancients and moderns stem from differences between their perspectives about the aim of human and human life.

Anahtar Kelimeler

Politics, Economy, Homo economicus, Bios politikos, Public sphere, Private sphere

Kaynakça

• Arendt, Hannah. Geçmişle Gelecek Arasında. çev., Bahadır Sina Şener-Onur Eylül Kara, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• Arendt, Hannah,.İnsanlık Durumu. çev., Bahadır Sina Şener, İstanbul: İletişim Yayınları, 1994 .
• Arendt, Hannah. Şiddet Üzerine. çev., Bülent Peker, İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Arendt, Hannah. Totalitarizm. çev., İsmail Serin, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev., Saffet Babür, Ankara: Ayraç Yayınları, 1997.
• Aristoteles, Politika, çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Yayınları, 2004.
• Bağce, H. Emre. “Siyaset ve Demokrasi Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”. Amme İdaresi Dergisi, 40/4(2007): 1-19.
• Barber, Benjamin. Güçlü Demokrasi. çev., Mehmet Beşikçi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1995.
• Berktay, Fatmagül. Dünyayı Bugünde Sevmek. İstanbul: Metis Yayınları, 2016.
• Berktay, Fatmagül. Politikanın Çağrısı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
• Dahl, Robert A.. Modern Political Analysis. New Jersey: Prentice-Hall, 1972.
• Easton, David. The Political System: An Inquiry into the State of Political Science. Newyork: Alfred a Knopf, 1968.
• Gambetti, Zeynep. “Marx ve Arendt: Emek, İş, Eylem Üzerinden Üç Siyaset Biçimi”. Birikim Dergisi, 217 (2007): 46-54.
• Gorz, Andre. İktisadi Aklın Eleştirisi. çev., Işık Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1995.
• Hobbes, Thomas. Leviathan. çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
• Johnson, Patricia Altenbernd. Arendt Üzerine. çev., Derya Aybakan Saliya, Ankara: Sentez Yayıncılık, 2013.
• Köker, Levent. Demokrasi, Eleştiri ve Türkiye. Ankara: Dipnot Yayınları, 2008.
• Laswell, Harold Dwight. Politics Who Gets What, When, How. Whitefish: Literary Licensing, 2011.
• Locke, John. Yönetim Üzerine İkinci İnceleme. çev., Fahri Bakırcı, İstanbul: Eksi Kitaplar, 2016.
• Machiavelli, Niccolo. Hükümdar. çev., Celal Öner, İstanbul: Oda Yayınları, 2004.
• Macpherson, Crawford B.. Demokrasinin Gerçek Dünyası. çev., Levent Köker, Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık, 1984.
• Mill, John Stuart. “On the Defination and Method of Politicial Economy”. ed., Daniel M. Hausman, The Philosophy of Economics, Cambridge: Cambridge Univerity Press, 1995.
• O’Sulluvian, Noel.“Hannah Arendt: Eski Yunan Özlemi ve Endüstri Toplumu”. çev., Gülayşe Koçak, Çağdaş Siyaset Felsefecileri, haz., Anthony De Crespigny-Kenneth R. Minogue, İstanbul: Remzi Yayınları, 1994
• Oppenheimer, Franz. Devlet. çev., Alaattin Şenel-Yavuz Sabuncu, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1984.
• Platon. Devlet. çev., Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz, Ankara: Remzi Yayınları, 1975.
• Rousseau, Jean Jaques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. çev. Rasih Nuri İleri, İstanbul: Say Yayınları, 2006.
• Rousseau, Jean Jaques. Toplum Sözleşmesi. çev., Ali Timuçin, İstanbul: Bulut Yayınları, 2007
• Taşkın, Yüksel. “Siyaset Nedir?”. der., Yüksel Taşkın, Siyaset Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Weber, Max. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. çev., Hasan İlhan, İstanbul: Sayfa Yayınları, 2011.
• Weber, Max. Sosyoloji Yazıları. çev., Taha Parla, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1993.
• Yalçınkaya, Ayhan. “Yurttaş: Siyaset”. der., Mehmet Ali Ağaoğulları, Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• Yılmaz, Feridun. Rasyonalite İktisat Özelinde Bir Tartışma. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2009.