Hakikatin Yitimi Olarak Post-Truth: Bir Kavramsallaştırma Denemesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 23, 20 - 36, 27.01.2020

Ahmet Güven

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.577956

Cited By: 15

Öz

İletişim araçlarının yapısındaki büyük dönüşüm, etik tartışmaları da beraberinde

getirmiştir. Son yıllarda sıklıkla gündeme gelmeye başlayan post-truth kavramı bu tartışmaların

odağında yer almaktadır. Oxford Dictionary’nin yaptığı tanıma göre kamuoyunun nesnel

olgulardan ziyade kişisel duygu ve inançlar tarafından belirlenmesi anlamına gelen post-truth,

akademik çalışmaların da üzerinde durduğu bir kavram haline gelmiştir. Daha çok yalan haber,

gerçekliğin çarpıtılması ve bu yolla kamuoyunun irrasyonel tercihler yapması çerçevesinde ele

alınan kavram bu haliyle problemli görünmektedir.

Bu çalışmanın temel iddiası post-truth kavramının, yalan ve çarpıtma haberlerle kamuoyunun

yönlendirilmesi şeklinde tanımlanamayacağıdır. Bu bağlamda yapılan kavramsal tartışma

çalışmanın yöntemini de teşkil etmektedir. İletişim araçlarının (medium) çağın hakikat

algısını belirlediği iddiasında olan teknolojik determinist yaklaşım tartışmanın teorik zemini

oluşturmaktadır. Tartışmadan elde edilen sonuç ise postmodernizmin hakikatin varlığını

reddeden tavrının elektronik medyanın yapısından kaynaklandığı ve post-truth kavramının

bu bağlamda hakikatin çarpıtılması olarak değil hakikat arzusunu yitimi olarak tanımlanması

gerektiğidir.

Anahtar Kelimeler

Post-truth, Postmodernizm, Teknolojik determinizm, Sosyal medya, Hakikatin yitimi

Kaynakça

• Altun, Fahrettin. “M. McLuhan ve J. Baudrillard’ın Medya Kuramlarının Karşılaştırmalı Çözümlemesi”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE., 2006.
• Baudrillard, Jean. Amerika. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2006 .
• Baudrillard, Jean. Simülasyon ve Simulakrlar. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2011.
• Bellah, Robert Neelly. “What is Axial About the Axial Age?”. European Journal of Sociology, 46/1 (2005): 69-89.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Postmodernizm”. Moderniteden Postmoderniteye Değişim. Der., Coşkun Can Aktan. Konya: Çizgi Kitabevi, 2003.
• Cevizci, Ahmet. Felsefeye Giriş. İstanbul: Say Yayınları, 2012.
• Channel 4 News. “Cambridge Analytica Uncovered: Secret Filming Reveals Election Tricks”. Erişim 19 Mart 2018. https://www.youtube.com/ watch?v=mpbeOCKZFfQ.
• Debord, Guy. Gösteri Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• İbni Haldun. Mukaddime cilt I. Ankara: Onur Yayınları, 1977.
• İnnis, Harold. İmparatorluk ve İletişim Araçları. Ankara: Ütopya Yayınları, 2007.
• İpek, Z. T. Işıl. “Risk Toplumunda Seçimler”. Sosyoekonomi, 26/36 (2018): 65-79.
• Jensen, Klaus Bruhn. “Nitel Bilim Olarak Beşeri Araştırmalar: Kitle İletişim Araçlarına Katkılar”. Medya ve İzleyici. Der., Şahinde Yavuz. Ankara: Vadi Yayınları, 2005.
• Kalın, İbrahim. Akıl ve Erdem. İstanbul: Küre Yayınları, 2013.
• Kaplan, Hasan. “Psikanaliz Kuramının Yükselen Hermenötik Değeri”. Dini Araştırmalar Dergisi, 11/31 (2008): 159-171.
• Karagöz, Kezban. “Post-truth Çağında Yayıncılığın Geleceği”. TRT Akademi Dergsisi, 3/6 (2018): 678-708.
• Keyes, Ralph. Hakikat Sonrası Çağ. İzmir: Deli Dolu Yayınları, 2017.
• Lyotard, Jean-François. Postmodern Durum. Ankara: Vadi Yayınları, 1994.
• Mcluhan, Marshall. Gutenberg Galaksisi. İstanbul: Cogito, 2017.
• Ong, Walter. Sözlü ve Yazılı Kültür. İstanbul: Metis Yayınları, 2013.
• Oxford Living Dictionaries. “Post-truth.” Erişim 19 Mart 2018. https://en.oxforddictionaries.com/definition/post-truth
• Özcan, Mesut. “Öznenin Ölümü: Post-truth Çağında Güvenlik ve Türkiye”.
• İNSAMER, (Ocak 2018): 1-12.
• Postman, Neil. Televizyon: Öldüren Eğlence. İstanbul: Ayrıntı yayınları, 2012.
• Ryan, Michael ve Douglas Kellner. Politik Kamera. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Sunar, İlkay. Düşün ve Toplum. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1979.
• Şendeniz, Özlem. “Kapitalizm ve Ağız Kokusu: 1920’li Yıllarda Toplumsal Cinsiyet Rollerini Listerine Reklamları Üzerinden İzlemek”. Fe Dergi, 10/2 (2018): 98-110.
• Şener, Orhan. “Filtre Balonu Patlıyor mu: Guardian’dan Sağcı Yazar Açılımı”. 20 Şubat 2017 https://journo.com.tr/filtre-balonu-patliyor-mu?
• Şimşek, Volkan. “Post-truth ve Yeni Medya: Sosyal Medya Grupları Üzerinden Bir İnceleme”. Global Media Journal TR Edition, 8/16 (2018).
• Ünal, Recep ve Ahmet Taylan. “Sağlık İletişiminde Yalan Haber-Yanlış Enformasyon Sorunu ve Doğrulama Platformları”. Atatürk İletişim Dergisi, 14 (2017): 81-100.
• Yanık, Aybars. “Popülizm (V): Post-truth”. Birikim Dergisi. 11 Ağustos 2017. http://www.birikimdergisi.com/haftalik/8463/populizm-v-posttruth#.XIBWv-gzZPY.
• Yüksel, Erkan. İletişim Kuramları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2013.