Aktör İlişkilerağı, Sağlık-Hastalık ve Suç: Şahsiyet Dizisi Üzerinden Bir Tartışma

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 24, 127 - 153, 17.04.2020

Ali Gündüz Günnur Ertong Attar

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.578514

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, bir öznenin ilişki ağındaki dönüşümü, hastalık ve cinayet olguları temelinde
ele almakta ve bu dönüşümü Şahsiyet dizisi örneğinde ve Aktör İlişkilerağı Kuramı (Actor
Network Theory) bağlamında incelemektedir. Araştırmanın temel motivasyonu, bireysel bir
yaşantının toplumsal bir etkiye dönüşümünden ve Şahsiyet’teki kurgunun her an gerçeğe
dönüşebilme olasılığından kaynaklanmaktadır. Çalışma, Diken ve Laustsen’ın1 “Filmden
bahsederken toplumdan, toplumdan bahsederken de filmden bahsederiz” ilkesinden hareket
ederek, hastalığın seri cinayete evrilişine, biyopsikososyal bakış açısıyla ve Merton’ın gerilimi
(strain) temele aldığı suçluluk kavramıyla yaklaşmaktadır. Sonuçlar, bir hastalığın bireyin
yaşamında radikal etkiler bırakabileceğini ve haksızlıkları görmezden gelmek gibi toplumsal ve
kurumsal çatlakların birikip derin toplumsal yaralara dönüşerek bireysel adalet arayışlarına
neden olabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aktör İlişkilerağı Kuramı, Şahsiyet dizisi (2018), Sağlık ve hastalık sosyolojisi, Alzheimer, Bireysel adalet arayışı

Teşekkür

Kıymetli yorumları için Prof. Dr. Ayşe AZMAN, Prof. Dr. Yaşar ERJEM ve Doç. Dr. Yonca ODABAŞ’a teşekkür ederiz.

Actor Network, Health-Illness and Crime: A Discussion over Sahsiyet (Persona) Mini-Series

Öz

This study evaluates the transformation of a subject’s network through illness and
murder and investigates this transformation in the context of the Actor Network Theory and
with the example of Persona (Sahsiyet) mini-series. The main motivation of the research
originates from the transformation of an individual experience into a social influence and from
the possibility that the fiction in Persona may turn into reality in any time. Departing from
Diken and Laustsen’s principle of “When we talk about film, we talk about society.”, the study
approaches the evolution of illness into serial murder from the biopsychosocial point of view
and through Merton’s concept of crime that builds upon strain. The results show that an illness
may have radical effects on an individual’s life and that accumulating social and institutional
fractures such as ignoring in justices may cause individual quests for justice by turning into
deep social wounds.

Anahtar Kelimeler

Actor Network Theory, Sahsiyet (Persona) mini-series (2018), Sociology of health and illness, Alzheimer, Individual quests for justice

Kaynakça

• Adak, Nurşen. “Sağlık Sosyolojisinin Temel Kavramları”, Sağlık Sosyolojisi. Mevlüt Özben. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 2016.
• Ansal, Hacer, Mehmet Ekinci ve Duygu Kaşdoğan, “Bilim, Teknoloji ve Toplum Çalışmaları’na Bir Giriş”, Toplum ve Bilim 144: Bilim, Teknoloji, Toplum, haz., Duygu Kaşdoğan, Maral Erol ve Özgür Narin, İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1. bs., 2018.
• Armutçu, Emel. “Ağlaya Ağlaya Anlattı”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/aglaya-aglaya-anlatti-155966.
• Atay, Tayfun. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. “Unutabilmenin ‘Vicdani-Cinai’ Ferahlığı!”,http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/944765/Unutabilmenin__vicdani-cinai__ferahligi_.html.
• Ayaklı Gazete TV Yıldızları. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.ayakligazete.com/ayakli-gazete-yilin-enleri-belli-oldu-2/.
• Bettany, Shona M., Ben Kerrane ve Margaret K. Hogg. “The Material-Semiotics of Fatherhood: The Co-Emergence of Technology and Contemporary Fatherhood”, Journal of Business Research, 67:7 (2014): 1544-1551. (erişim 26.05.2019).
• Bilgin, Burcu. “Şahsiyet: Dizi Finali Bize Neler Anlattı?”, Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://sinekafe.com/sahsiyet-dizi-finali-bize-neler-anlatti/.
• Bilgin, Nuri, Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014.
• Bozkurt, Veysel. Değişen Dünyada Sosyoloji: Temeller, Kavramlar, Kurumlar, Bursa: Ekin Basım Yayın, 2011.
• Cambridge Dictionary. “Grudge”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://dictionary.cambridge.org/us/dictionary/turkish/grudge_1.
• Cambridge Dictionary. “Vigilante”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/vigilante.
• Cioran, Emil Michel. Gözyaşları ve Azizler. Çev., İsmail Yerguz. İstanbul: Jaguar Kitap, 2015.
• Cirhinlioğlu, Zafer. Sağlık Sosyolojisi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2001.
• Clark, Richard, “Hastalığa Genel Bakış-Alzheimer Hastalığı”, çev. Koray Karabekiroğlu, Aytül Karabekiroğlu ve Beril Taşkın, Bestmedicine Alzheimer Hastalığı, haz., Susan Benbow, İstanbul: And Yayıncılık, 1. bs., 2005.
• Cömert, Özge ve Yelda Sevim. “Çocuk ve Suç İlişkisinin Sosyolojik Suç Kuramları ile İncelenmesi”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6:1 (2017): 29-40. (erişim 26.05.2019).
• Creswell, John H., Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Çev. Ayfer Budak ve İbrahim Budak. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2016.
• Çetin, Ebru, “Tüketim Toplumunda Evcil Hayvanların Sahiplenilmesi: Sosyolojik Bir Analiz”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20:2 (2019): 89-107. (erişim 26.05.2019).
• Çilingiroğlu, Çiler, “Arkeolojide İlişkisel ve Simetrik Yönelimler: Bir Giriş”, TAG-Türkiye Toplantısı Bildirileri 2, haz., Güneş Duru, Kenan Eren ve Elif Koparal, İstanbul: Ege Yayınları, 2017.
• Demir, Ayşe Bilge. “Şahsiyet Dizisindeki Unutma-Şahsiyet İlişkisinin Nietzscheci Görünümleri”, Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://dusunbil.com/sahsiyet-dizisindeki-unutma-sahsiyet-iliskisinin-nietzscheci-gorunumleri/.
• Demir, Sertaç Tı̇mur. “Dijital Aşklar: Sanallık ve Gerçeklik Arasında Bedenin, Mekânın ve İletişimin Tasarımı”. TRT Akademi, 1:2 (2016): 508-527. (erişim 26.05.2019).
• Diken, B., Gilloch G. ve Hammond, C., (2018). Nuri Bilge Ceylan Sineması: Türkiyeli Bir Sinemacının Küresel Hayal Gücü, çev. Ahmet Nüvit Bingöl, İstanbul: Metis Yayınları.
• Diken, Bülent ve Carsten Bagge Laustsen. Filmlerle Sosyoloji. Çev., Sona Ertekin. İstanbul: Metis Yayınları, 2016.
• Doyuran, Levent. “Medyatik Bir Çalışma Alanı Olarak Eleştirel Söylem Çözümlemesi (Televizyon Dizileri Örneğinde)”. Erciyes İletişim Dergisi, 5:4 (2018): 301-323.
• Dönmez, Dağhan. “Şahsiyet Aslında Kimdi?”, Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.eskimeyenkitaplar.com/sahsiyet-aslinda-kimdi/.
• Ekşi Sözlük Şahsiyet. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://eksisozluk.com/sahsiyet-dizi--5572069?p=1.
• Engel, George L. “The Clinical Application of the Biopsychosocial Model”. American Journal of Psychiatry. 137 (1980): 535-544. (erişim 26.05.2019).
• Engel, George L. “The Need For a New Medical Model: A Challenge for Biomedicine”. Science, 196:4286 (1977): 129-137. (erişim 26.05.2019).
• Erbalaban Gürbüz, Nilay Özge. “Korkuyorum Anne’de Hegemonik Erkekliğin Yapı Sökümü”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 3:2 (2016): 125-142.
• Erbaş, Hayriye ve Özlem Alioğlu Türker. “Göç Filmleri Bağlamında Sınıf, Yoksulluk ve Dayanışma Üzerine Bir Tartışma” IV. Uluslararası Felsefe Kongresi Bildiri Kitabı, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Bursa, Ekim 13-15, 2016.
• Evlioğlu, Eda. “Televizyon Dizilerinde Suç ve Cezanın Temsili: Karadayı Dizisi”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, 2016.
• Galatasaray Üniversitesi EN Ödülleri. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.ntv.com.tr/sanat/sahsiyet-2018in-en-iyi-internet-dizisi-secildi,Scw3ymGd306d06-Fa9o_zQ.
• Giddens, Anthony. Modernliğin Sonuçları. Çev., Ersin Kuşdil, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
• Giddens, Anthony. Sosyoloji. Çev., Hüseyin Özel. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2012.
• Guénon, René. “Siyah ve Beyaz (Sembolizmi)”. Çev., Sadık Kılıç. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 23 (2005): 217-222.
• Gündüz, Ali ve Günnur Ertong Attar. “‘Her Kahramanın bir Kodu Vardır’: Westworld Dizisine Özne–İktidar–Gözetim Üçgeninden Bakmak”. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 8:1 (2018): 187-201. (erişim 26.05.2019).
• Gündüz, Ali. “Şahsilikten Uzaktır Şahsiyet: Şahsiyet (2018) Dizisinin Düşündürdükleri Üzerine”, Pharmakon Felsefe Dergisi. 5 (2018): 39-42.
• Hançer, Zuhal Yonca. “Sürdürülebilir Afet Yönetimi ve Kadın”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2009.
• IMDb Top 250. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.imdb.com/chart/toptv/.
• İpşiroğlu, Zehra. “UNUTMA/Şahsiyet Dizisi Üzerine”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.dirensanat.com/2018/07/22/zehra-ipsiroglu-unutma-sahsiyet-dizisi-uzerine/.
• Karakaş, Öznur. “Toplumsal Hareketler, Ağlar ve Beden”, Toplum ve Bilim 144: Bilim, Teknoloji, Toplum. Duygu Kaşdoğan, Maral Erol ve Özgür Narin. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1. bs., 2018.
• Kasapoğlu, Aytül. “Giriş”, Madalyonun İki Yüzü: Hastalık ve Sağlık. Aytül Kasapoğlu. Ankara: Phoenix Yayınevi, 1. bs., 2008.
• Kayaalp Ebru ve Onur Arslan. “Belirsizliğin Bilimi: Beklenen İstanbul Depremi ve Uzmanlar Antropolojisi”, Toplum ve Bilim 144: Bilim, Teknoloji, Toplum. Duygu
• Kaşdoğan, Maral Erol ve Özgür Narin. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1. bs., 2018.
• Kayış, Abdullah Cengiz. “Aktör İlişkilerağı Kuramı ve Barajlar: Yusufeli Barajı Örneği”, Karadeniz Araştırmaları, 14:56 (2017): 159-183. (erişim 26.05.2019).
• Kızmaz, Zahir, “Kriminolojide Yeni Yönelimler: Bütünleşik (Integrated) Suç Kuramları-I”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15:2 (2005): 349-377. (erişim 27.05.2019).
• Kızmaz, Zahir, “Şiddetin Sosyo-Kültürel Kaynakları Üzerine Sosyolojik Bir Yaklaşım”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16:2 (2006): 247-267. (erişim 27.05.2019).
• Korsgaard, Steffen. “Entrepreneurship As Translation: Understanding Entrepreneurial Opportunities Through Actor-Network Theory”, Entrepreneurship & Regional Development, 23 (2011): 661-680. (erişim 27.05.2019).
• Latour, Bruno ve Stewe Woolgar. Laboratory Life: The Construction of Scientific Facts, Princeton: Princeton University Press, 1986.
• Latour, Bruno. “Tarde ve Toplumsalın Sonu”, çev. Fırat Berksun, Emre Koyuncu ve P. Burcu Yalım, Tesmeralsekdiz. 2:3 (2008): 34-49. (erişim 27.05.2019).
• Latour, Bruno. Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory. Oxford: Oxford University Pres, 2005.
• Law, John. “Actor Network Theory and Material Semiotics”, The New Blackwell Companion to Social Theory. Bryan S. Turner. New Jersey: John Wiley & Sons, 2009.
• Luppicini, Rocci. “Illuminating the Dark Side of the Internet with Actor-Network Theory: An Integrative Review of Current Cybercrime Research”, Global Media Journal: Canadian Edition, 7:1 (2014): 35-49. (erişim 27.05.2019).
• Malla Mahmoud, Mohammad. “Bir Mimari Tasarım Sürecinin Aktör Ağ Teorisi ile Okunması”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2015.
• McDougall, Allan, Elizabeth Anne Kinsella, Mark Goldszmidt, Karen Harkness, Patricia Strachan and Lorelei Lingard. “Beyond the Realist Turn: A Socio‐Material Analysis of Heart Failure Self‐Care”. Sociology of Health & İllness. 40:1 (2018): 218-233. (erişim 27.05.2019).
• Merriam, Sharan B. Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev., ed. Selahattin Turan. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2013.
• Mevzuat Bilgi Sistemi, “Türk Ceza Kanunu”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf.
• Miles, Jeffrey A.. “Aktör Ağ Kuramı”, Yönetim ve Organizasyon Kuramları, Çev. Deniz Yetkin Aker, haz., Mustafa Polat ve Korhan Arun. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 1. bs., 2016.
• Mollaer, Fırat. “Bir Türkiye Alegorisi: Şahsiyet Dizisi Üzerine”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/9063/bir-turkiye-alegorisi-sahsiyet-dizisi-uzerine#.XGX_6ugzZPY.
• Mutlu, Arif, (2019). “Şahsiyet: ‘Bu Dizide AKP Yokmuş Gibi Davranıyoruz’”, https://gazetehayir.com/sahsiyet-bu-dizide-akp-yokmus-gibi-davraniyoruz-arif-mutlu/amp/.
• Odabaş, Zuhal Yonca ve Ertong, Günnur. “Social Effects of Disasters As Actants: A Comparison of 1999 Marmara Earthquake, Turkey and 2004 Tsunami”, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi. 3:2 (2011): 47-54. (erişim 26.05.2019).
• Odabaş, Zuhal Yonca. Sürdürülebilir Afet Yönetimi ve Kadın. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, 2010.
• ODTÜ Medya Müzik Ödülleri. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://neizledik.com/odtuden-sahsiyet-ve-sebnem-bozokluya-odul/.
• Onedio. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019, https://onedio.com/haber/hangi-sahsiyet-dizisi-karakterisin-819481.
• Özbaş Anbarlı, Züleyha. “Dijital Televizyon Dizilerinde Hegemonik Erkeklik” Erciyes İletişim Dergisi, 1 (2019): 81-104.
• Özdemir, Özlem, “Şahsiyet: İki Yalnız İnsanın Hikayesi”. 221B Dergisi. 15 (2018): 24-28.
• Polat, Gözde Dalan, “Alzheimer Hastalığının Antropolojisi”. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2013.
• PuhuTV Yardım Merkezi. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://puhutv.com/yardim-merkezi.
• Ritzer, George. Modern Sosyoloji Kuramları. Çev., Himmet Hülür. Ankara: De Ki Basım Yayım, 2013.
• Rodríguez-Giralt, Israel, (2011). “Social Movements as Actor-Networks: Prospects for a Symmetrical Approach to Doñana’s Environmentalist Protests”, Convergencia Revista de Ciencias Sociales, 56 (2011): 13-35. (erişim 26.05.2019).
• Ryan, Michael. “Sinema Politikaları: Söylem, Psikanaliz, İdeoloji”. Çev., Hakan Erkılıç. Sinecine. 6:2 (2015): 77-90. (erişim 26.05.2019).
• Sayar, Tahsin Eren ve Banu Sayar. “Black Mirror Dizisi ‘The National Anthem’ Bölümü'nün Gündem Belirleme Kuramı Üzerinden İncelenmesi”. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2:1 (2018): 49-60. (erişim 26.05.2019).
• Seçilmişler, Töre ve Zekiye Yenen. “Koruma Sorunsalına İlişkin Kuramsal Bir Değerlendirme: Kurumsalcı (Alan Yönetimi) ve Çoğulcu (Aktör Ağ Teorisi) Yaklaşımların Karşılaştırması”, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezlerinden Üretilmiş Yayınlar, 3 (2011): 375-384. (erişim 26.05.2019).
• Seçilmişler, Töre. “Koruma Öncelikli Alanlarda Aktör Ağın Çözümlenmesi ve Betimlenmesi: İstanbul Tarihi Yarımada Örneği”. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2010.
• Selekler, Kaynak, “Alois Alzheimer ve Alzheimer Hastalığı”, Türk Geriatri Dergisi, 13 (2010): 9-14. (erişim 26.05.2019).
• Slattery, Martin, (2017). Sosyolojide Temel Fikirler. Çev., Özlem Balkız, Gülhan Demiriz, Hacer Harlak, Cevdet Özdemir, Şebnem Özkan ve Ümit Tatlıcan. Ankara: Sentez Yayıncılık, 2017.
• Şahin, Arzu. “Unutmak En Büyük Cinayettir”. Hayal Perdesi. 65 (2018): 58-61.
• Şahsiyet Blog. Son güncelleme 26 Mayıs 2019, https://neokudumneizledim.blogspot.com/2018/11/dizi-incelemesi-sahsiyet.html.
• Şahsiyet Dizisi Bahisleri. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.bilemezsin.com/ailemizin-seri-katili-icimizden-biri-agah-beyoglu-4-bolumde-sadece-1-kisiyi-oldurecek--50080.
• Şahsiyet Dizisi Meksika’ya Uyarlanıyor. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://neizledik.com/sahsiyet-dizisi-meksikaya-uyarlaniyor/.
• Şahsiyet Dizisinin Müzikleri Listelerde Üst Sıraları Zorluyor!. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.ranini.tv/haber/30567/1/sahsiyet-dizisinin-muzikleri-listelerde-ust-siralari-zorluyor.
• Şahsiyet IMDb. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.imdb.com/title/tt7920978/.
• Şahsiyet IMDb. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.imdb.com/title/tt7920978/.
• Şahsiyet Instagram. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://www.instagram.com/sahsiyetdizi/?hl=tr.
• Şahsiyet PuhuTV. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://puhutv.com/sahsiyet-detay.
• Şahsiyet Twitter. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://twitter.com/sahsiyetdizi/status/975092349863940097.
• Şeker, Şadi Evren. “Aktör Ağ Teorisi (Actor Network Theory)”, YBS Ansiklopedisi, 1:1 (2014): 14-15. (erişim 26.05.2019).
• T.C. Adalet Bakanlığı. “Adli İstatistikler 2018”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/istatistik_2018/istatistik2018.pdf.
• Tatlı, Öykü, (2019). “Türk Seri Katil Dizisi”. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://unifestal.com/seriefilm/turk-seri-katil-dizisi-sahsiyet/.
• TDK, “Uvertür”. Son güncelleme 22 Şubat, 2019. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_yanlis&view=yanlis&kelimez=474.
• TDK. “Agah”. Son güncelleme 3 Şubat, 2019. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=4270.
• Tecim, Erhan. Sağlık Sosyolojisi. Konya: Çizgi Kitabevi, 2018.
• Topal, Çağatay, “Meta Fetişizmi: Latourcu Bir Okuma Denemesi”, Mediterranean Journal of Humanities,7:2 (2017): 423-435. (erişim 26.05.2019).
• Torun, Tolga ve Özüm Eğilmez. “Yerleşiklik ve İlişkileri Anlamada Ağ Düzeneği Kuramı: Sosyolojik Bakış”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42 (2014): 69-76. (erişim 26.05.2019).
• Tutgun-Ünal, Aylin. “Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2015.
• Türk Tıp Öğrencileri Birliği. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://fav10.net/forum/threads/t%C4%B1p-%C3%96%C4%9Frencilerinden-%C5%9Eahsiyete-%C3%96d%C3%BCl.286425/.
• Wise, J. Macgregor. “Asemblaj”. Son güncelleme 7 Haziran, 2019. https://asu.pure.elsevier.com/en/publications/assemblage-2.
• Yetişkin, Ebru. “Bir Başka Laboratuvar: B(Ağ)Sal Kürasyon”, Toplum ve Bilim 144: Bilim, Teknoloji, Toplum. Duygu Kaşdoğan, Maral Erol ve Özgür Narin. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1. bs., 2018.
• Yin-Yang. Son güncelleme 26 Mayıs, 2019. https://tr.wikipedia.org/wiki/Yin_ile_yang.
• Yuvayapan, Emel. “Sinemada Suç ve Ceza-Modern Toplumlarda Adalet Arayışının Sinemada Temsili”. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, 2006.