The Symbol Name of the Opposition between 27 May and 12 March: Osman Bölükbaşı

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 29, 49 - 64, 08.07.2021

Adem Çaylak Cansu Kaymal

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.924620

Cited By: 2

Öz

Osman Bölükbaşı is one of the most eminent political actors that comes to mind due to his dissenting stance in Turkey's political life. He started politics in the Democratic Party during the transition to multiparty life and founded his own independent movement against the ruling Republican People's Party and the DP, whose opposition he deemed inadequate. The aim of the article is to shed light on Bölükbaşı's views on the May 27 coup and the March 12 memorandum, and his opposition between these two terms. In this context, the article focuses on the struggle of the movement initiated by Bölükbaşı against the suppressive attempts of the CHP, DP, the 27 May junta and the Justice Party. In the first part, the personal and political life of Bölükbaşı is reviewed. In the following sections, the style of the political opposition that Bölükbaşı had adopted was examined in various phases, namely before, during and after the DP's rule, especially the period from 27 May to 12 March. In this qualitative research based on the doctoral thesis, primary source memories and books were used, as well as the archives of the Parliament and newspapers of the period.

Anahtar Kelimeler

Osman Bölükbaşı, opposition, coup, 27 May, 12 March

27 Mayıs ile 12 Mart Arası Dönemde Muhalefetin Sembol İsmi: Osman Bölükbaşı

Öz

Türkiye’nin Türkiye’nin siyasal hayatında muhalif duruş konusunda, akla ilk gelen siyasi aktörlerden biri Osman Bölükbaşı’dır. Çok partili hayata geçiş sürecinde siyasete Demokrat Parti’de başlayan Bölükbaşı, iktidar partisi Cumhuriyet Halk Partisi’ne muhalefetini yetersiz gördüğü DP’ye karşı kendi müstakil hareketini kurmuştur. Makalenin amacı, Bölükbaşı’nın 27 Mayıs darbesi ile 12 Mart muhtırasına bakış açısını ve bu iki dönem arasındaki muhalefetini değerlendirmektir. Bu bağlamda, makale Bölükbaşı’nın başlattığı hareketin DP, CHP, 27 Mayıs cuntası ve Adalet Partisi tarafından bastırılmak istenmesine karşı verdiği mücadeleye odaklanmaktadır. İlk kısımda, Bölükbaşı’nın kişisel ve siyasi yaşamı gözden geçirilmiştir. Takip eden kısımlarda Bölükbaşı'nın benimsediği siyasi muhalefet tarzı, DP iktidarı öncesi, sırası ve sonrası, özellikle 27 Mayıs-12 Mart dönemi olmak üzere farklı evrelerde incelenmiştir. Doktora tezine dayanan bu nitel araştırmada döneme ilişkin Meclis ve gazete arşivlerinin yanı sıra birincil kaynak niteliğindeki hatıra ve kitaplardan yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osman Bölükbaşı, Darbe, muhalefet, 27 Mayıs, 12 Mart

Kaynakça

• Abadan, Nermin. 1965 Seçimlerinin Tahlili. Ankara: Sevinç Matbaası, 1966.
• Ağaoğlu, Samet. Aşina Yüzler. İstanbul: Ağaoğlu Yayınları, 1956.
• Ahmad, Feroz ve Bedia Turgay Ahmad. Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi: 1945-1971. İstanbul: Bilgi Yayınları, 1976.
• Baban, Cihad. Politika Gazetesi: Büstler ve Portreler. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1940.
• Bayar, Celal. Başvekilim Adnan Menderes. İstanbul: Baha Matbaası, 1969.
• Bayur, Hikmet. “Millet Partisi”. Kudret. 20.07.1948.
• Çaylak, Adem. “Türk Siyasal Hayatında Osman Bölükbaşı”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2004.
• Eroğul, Cem. Demokrat Parti. İstanbul: İmge Yayınları, 1990.
• Heper, Metin. “Special Issue on Civil Military Relations in Turkey Introduction”. Journal of Turkish Studies. 12/2 (2011): https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/14683849.2011.572626?needAccess=true. (erişim 3.06.2021)
• Karatepe, Şükrü. Darbeler, Anayasalar ve Modernleşme. İstanbul: İz yayınları, 3. Baskı, 1999.
• Karpat, Kemal. Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
• Keyder, Çağlar. Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim, 3. Baskı, 1993.
• Kumbaracıbaşı, Arda Can. “Cumhuriyet Halk Partisi Oylarının Birikimli Düzey Analizi ve Türkiye’de Merkez Solun Seçim Coğrafyasının İncelenmesi”. Amme İdaresi Dergisi. 47/4 (2014): 59-92.
• Mardin, Şerif. Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim, 1991.
• Nesimi, Abidin. Yılların İçinden. İstanbul: Gözlem Yayınları, 1977.
• Pancaroğlu, Adnan Ferruh. “Yakın Tarihimizde Millet Partisi Olgusu (1948–1977)”. Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, 2006.
• Sadak, Necmettin. “Demokrat Partiye Hoş Geldin Deriz”. Akşam. 09.01.1946.
• Sunay, Cengiz ve Ataseven. Emrullah. “Prelude To A Coup, The Press and The May 27 1960”. Current Research in Social Science. 3/3 (2017): 143-153.
• Sunay, Cengiz. “27 Mayıs’tan 13 Kasım’a Milli Birlik Komitesi” MECAS II, Kongresinde Sunulan Bildiri, International Vision University, Ohri, Ekim 10-13, 2017.
• TBMM Tutanak Dergisi. C. 1, Dönem: 9, Toplantı: Olğ, Beşinci Birleşim (2. 6.1950).
• Toker, Metin. Tek Partiden Çok Partiye. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1970.
• Tunaya, Tarık Zafer. İslamcılık Cereyanı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2003.
• Zürcher, Eric Jan. Modernleşen Türkiye Tarihi. İstanbul: İletişim, 2000.