Öz
Bilim tarihinde modern bilimin ortaya çıkışı kadar yayılması da eş değer önemdedir. Bilim tarihinde “Bilim devrimi” yaklaşımı astronomiyi nirengi noktası yapmakta ve modernliği bu merkezden kavramlaştırmaktadır. Astronomide ortaya çıkan gelişmelerin Batı-dışına yansıması aynı etkiyi vermezken diğer bilim alanlarındaki gelişmelerin yansımaları belirleyici olmuştur, ki tıp bu alanların başında gelmektedir, erken modernlik döneminde gelişimi tartışılabilir boyutlarda olmasına rağmen Batı-dışında özelde Osmanlıda karşılık bulmuştur. Bu durumun değerlendirilebilmesi için modern bilimin ortaya çıkması ve yayılmasına dair daha ucu açık yaklaşımların geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada bilim devrimi kavramı yanında tıp alanında gerçekleşen çalışmalar, İslam/Osmanlı tıp düşüncesinin konu edilebilmesi açısından değerlendirilmiştir. Konunun modernlik açısından değerlendirilmesi, modernliğin tarihine dair dönemlerin içinde değerlendirilmesini gerektirmektedir ve bu anlamda ‘erken modernlik’ bilim devrimi olarak kayıtlanan döneme sosyolojik bir bağlam kazandırır. Erken modernlik geleneğin kavramsal bir çözümleme aracı olarak işlevsel olduğu bir dönemdir. Modernlik bir devrim ekseninde değil de bir süreç içerisinde değerlendirildiğinde gelenek ve geleneğin değişimi temel bağlamı ifade eder, bu doğrultuda da yeni kavramlaştırmalar gerekli olmaktadır. Bu çalışmada ‘arayüz’ kavramına başvurulmuştur ve geleneğin değişimi ‘arayüz’ kavramı ekseninde çözümlenmektedir. Arayüz; hem geleneğin sonunu hem de modernliğin başlangıcını temsil etmektedir. Bu bağlamda modern bilimin Batı-dışına aktarılması değerlendirilebilir bir bağlam elde etmiş olmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Bilim Devrimi Astronomi Tıp Kopernik Paracelsus Vesalius Erken Modernlik Arayüz Osmanlı Bilimi.
Kaynakça
- Abbas Vesim Efendi. (1821). Min düsturu’l-vesim fi tıbbu’l-cedid ve’l-kadim. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, E.H.1820 (I. Cilt).
- Ağırakça, A. (2004). İslam tıp tarihi, başlangıçtan VII/XIII. yüzyıla kadar. İstanbul: Çağdaş Basın Yayın. Ak, M. (2004). Osmanlı coğrafya çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2(4), 61-77.
- Akıncı, S. (1964). Kitab-ı düstur-u Vesim fi’t tıbbi’l-cedidi ve’l-kadim’in incelenmesinden ortaya çıkan sonuçlar. Yeni Tıp Alemi Aylık Tıp Dergisi, XIII, 32-39
Öz
The emergence of modern science in science history is as important as the spread of it. In science history, the approach of ‘scientific revolution’ makes astronomy the trigometrical point and conceptualizes
modernity from this center. While the reflection of developments arising from astronomy did not give the same effect, the reflections of developments in other sciences became prominent. And medicine comes the foremost in these fields. Although its development is discussable in early modernity, it has equivalents in Ottoman except for the west. In order to be able to evaluate this case, more open ended approaches need to be developed as regards the emergence and spread of modern science. In addition to scientific revolution term, the studies conducted in the field of medicine were assessed to mention about Islam/Ottoman medicine philosophy in this study. This subject must be assessed not only in terms of modernity but also in periods regarding the history of modernity. And; in this sense ‘early modernity adds a sociological context to the period entitled as ‘scientific revolution’. Early modernity is a period in which tradition as a conceptional solution tool is functional. Early modernity is a period in which ‘interfaces’ emerged and while it is the last representative of interface tradition; it is the first representative of modernity. In this context, the transfer of modern science out of west gains a context which can be assessed. The concept of scientific revolution determines importantproblems in the analysis of modernity.
Anahtar Kelimeler
Scientific Revolution Astronomy Medicine Kopernic Paracelsus Vesalius Early Modernity Interface Ottoman Science.
Kaynakça
- Abbas Vesim Efendi. (1821). Min düsturu’l-vesim fi tıbbu’l-cedid ve’l-kadim. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, E.H.1820 (I. Cilt).
- Ağırakça, A. (2004). İslam tıp tarihi, başlangıçtan VII/XIII. yüzyıla kadar. İstanbul: Çağdaş Basın Yayın. Ak, M. (2004). Osmanlı coğrafya çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2(4), 61-77.
- Akıncı, S. (1964). Kitab-ı düstur-u Vesim fi’t tıbbi’l-cedidi ve’l-kadim’in incelenmesinden ortaya çıkan sonuçlar. Yeni Tıp Alemi Aylık Tıp Dergisi, XIII, 32-39
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 4 Sayı: 8 |
