Engellilerin Toplumsal Hayata Katılmasına Yönelik Politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya Örnekleri

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 10, 123 - 150, 15.12.2015

Havva Çaha

Öz

Engelliler, toplumsal hayata katılma konusunda çeşitli problemler ile karşılaşmaktadır. Son yıllarda engellilerin toplumsal hayattan dışlanmalarının önlenmesine yönelik çeşitli politikalar geliştirilmekle birlikte yetersizdir. Engellilerin toplumsal hayata katılımının önündeki en büyük engel, toplumda engellilere yönelik negatif tutum ve davranışlardır. Bu çalışmada, Türkiye, ABD ve Japonya’da engellilerin toplumsal hayata katılmalarını engelleyen nedenler ve bu konuda gerçekleştirilen politikalara değinilecektir. Günümüzde Dünya genelinde engellilere yönelik geliştirilen politikalar ABD’nde uygulanan politikalardan etkilenerek oluşturulmaktadır. Türkiye’de yasal düzeyde engellilere yönelik geliştirilen politikalar AB’ye uyum kapsamında değişmektedir. Buna karşılık uygulamada Anglosakson anlayıştan ziyade Japon anlayışına daha yakındır. ABD, Türkiye ve Japonya’da engellilerin toplumsal hayata katılımını düzenleyen çok sayıda yasal düzenleme gerçekleştirilmesine karşılık özellikle eğitim, istihdam politikalarının istenen başarıyı sağlamada yetersiz kaldığı söylenebilir. Çalışmada bu sorunların çözümüne yönelik çeşitli önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Engelliler, Türkiye, Abd, Japonya, sosyal dışlanma, toplumsal katılım, eğitim, istihdam

Social Inclusion of Disabled People: A Comparision of Turkey, the United States, and Japan

Öz

People with disabilities face many barriers to participate in social life as normal people. Although there have been some improvements to remove these obstacles, they are inadequate. This study examine the social inclusion with disabilities in Turkey, USA and Japan. It seems that main problems are social attitutes and behaviors towards disabled people that are similar in Turkey and Japan. This essay describes and analyzes education and employment policies for disabled people. All countries have some regulations to promete inclusive policies, but there are still some diffucilties in practice. This article tries to develop some solutions in order to prevent social exclusion.

Anahtar Kelimeler

People with disabled, Turkey, Usa, Japan, social inclusion, social exclusion, education, employment

Kaynakça

• Adaman, F., ve Keyder, Ç. (2007, Haziran). Türkiye’nin Büyük Kentlerinin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşayan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma. Tes-İş Dergisi, 83-89.
• Arıkan, Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 11-25.
• Aslan, M., ve Şeker, S. (2011). Engellilere yönelik toplumsal algı ve dışlanmışlık (Siirt Örneği). Sosyal HaklarUluslararası Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, 449-463. www.sosyalhaklar.net/2011/bildiri/aslan-seker.pdf . adresinden 15 Eylül 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Aysoy, A. M. (2015). Engelli teşviki 2015 yılında nasıl uygulanacak? 5 puanlık teşvikle birlikte veya ayrı uygulama nasıl olacak? http://www.muhasebedr.com/engelli-tesviki-2015-yilindanasil-uygulanacak-ahmet-metinaysoy/ adresinden 10 Eylül 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Bagenstos, S. R. (2002). Comparative Disability Employment Law from an American Perspective. Comp. Lab. L.& Pol’y. J., 24, 649-667.
• Barnes, C., ve Mercer, G. (Ed.). (2005). The social model of disability: Europe and the majority world (s. 1-16). Leeds:Disability Press.
• Berman, Y., ve Phillips, D. (2000). Indicators of social quality and social exclusion at national and community level. Social Indicators Research, 50(3), 329-350.
• BİA Haber Merkezi. (2012). 3500 Engelliye İş, 56500 Açıkta. Bianet: http://www.bianet.org/bianet/bianet/137554-3500-engelliye-is-56500-acikta adresinden 15 Eylül 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Buğra, A. (2005). Yoksulluk ve Sosyal Haklar, Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Raporu, Aralık. www.spf.boun.edu.tr/docs/STGP_Bugra.pdf adresinden 15 Eylül 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Çaha, H. (2014). Elemeci Kürtaj: Öjenizmin Yeni Yüzü. İş Ahlakı Dergisi, 7(2), 53-70.
• Çakır, Ö. (2002). Sosyal Dışlanma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 83-104.
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı). (2014). Ulusal İstihdam Stratejisi (2014–2023) özel Politika GerektirenGrupların İstihdamının Arttırılması Ekseni Raporu, 2014 Yılı II. Dönem. www.uis.gov.tr/media/1105/ozel-politika-15122014.docx adresinden 25 Ekim 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Cebeci, U. (2010). Uçuşa Engel Yok. http://www.turkairport.com/havacilik/ucusa-engel-yok adresinden 25 Ekim2015 tarihinde edinilmiştir.