İspanyol Engizisyonu ve Müslümanlar

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 85 - 118, 15.06.2016

Ayşe Kılıç

Öz

1492 yılı, İber yarımadasının tarihinde bir dönüm noktasıdır. Katolik hükümdarlar olarak da bilinen Fernando ve Isabel, reconquista sürecini başarılı şekilde sona erdirmiş ve böylece güçlü bir devletin ortaya çıkmasına zemin hazırlamışlardı. Fernando ve Isabel’in evlenmesiyle Kastilya ve Aragon krallıkları birleşmişti. İspanya’nın birliği için gereken askerî ve siyasî mücadele, reconquista sonunda tamamlanmıştı. Şimdi ise dinî birliğe ulaşmak istiyorlardı. Kripto-Yahudilerin (conversos ya da judeoconversos) sürülmesiyle, dinî birliği gerçekleştirme fikrinin önündeki ilk engel aşıldı. Bundan sonra sıra Endülüs Müslümanlarının Hıristiyanlaştırılmasına gelmişti. Isabel ve Fernando, Müslümanların gönüllü olarak Hıristiyan inancını benimseyeceği ve kendi Hıristiyan ortamlarına intibak edeceğini umuyorlardı. Fakat, dönüşüm kampanyaları ve misyonerlik çabaları gayretsizce yürütüldüğü için, büyük ölçüde başarısızlıkla sonuçlandı. Endülüs Müslümanları, İslâm dinini gizlice sürdürüp, görünüşte asimile olmuş gibi davrandılar. İspanyol engizisyonunun görevi ise, kripto-Müslümanların gerçekten Hıristiyanlaşıp Hıristiyanlaşmadıklarını anlamak ve olmayanları yargıya teslim etmekti. İspanyol engizisyonu, kripto-Müslümanlara karşı bölgelere göre farklı şekilde ilerlemiştir. Müslümanların günlük hayatı, mecburî vaftizler ve ayrımcı düzenlemelerle, katlanılması zor bir şekilde devam etmiştir. Bu makalenin amacı, örneklerle Müslümanların karşı karşıya kaldıkları haksız uygulamaları yansıtmak ve bu uygulamalardan kurtulmak için başvurdukları yöntemlerin neler olduğu üzerinde durmaktır.

Anahtar Kelimeler

Endülüs, Reconquista, Müdeccen, kripto-Müslüman, Engizisyon, İspanyol engizisyonu

Kaynakça

• Atçeken, İ. H. (2011). Târık bin Ziyâd. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (C. XXXX, s. 24-25). İstanbul:Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi.
• Atçeken, İ. H. (2002). Endülüs’ün Fethi ve Mûsâ bin Nusayr. Ankara: Araştırma Yayınları.
• Basting, H. (2013a). Mittelalter-Geschichte der inquisition. http://www.planetwissen.de/geschichte/mittelalter/geschichte_der_inquisition/pwwbgeschichtederinquisition100.html adresinden 10 Aralık 2015 tarihindeedinilmiştir.
• Basting, H. (2013b). Bernard Gui-Inquisitor. http://www.planetwissen.de/geschichte/mittelalter/geschichte_der_inquisition/pwiebernardguiinquisitor100.html adresinden 10 Aralık 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Basting, H. (2014). Die spanische Inquisition. http://www.planetwissen.de/geschichte/mittelalter/geschichte_der_inquisition/pwiediespanischeinquisition100.html adresinden 10 Aralık 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Baysun, C. (1979). Moriskolar. İslam Ansiklopedisi içinde (3. Baskı, C. VIII, s. 428-429). İstanbul: M. E. B. DevletKitapları.