Tüketim Toplumu’nda Din ve Dini Değerler: Lüks Hac ve Umre Örnek Olayı

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 131 - 154, 15.12.2016

Mücahid Pişkin

Öz

Günümüz toplumları gözlendiğinde en göze çarpan özelliklerden ikisi tüketim toplumu olmaları ve dinin bu toplumlarda görünürlüğünün artmasıdır. Türkiye toplumu da son yıllarda tüketim toplumunun hemen hemen bütün kodlarını, belirtilerini gösterir hale gelmiştir. Bu çalışmada, tüketim toplumunda din ve dini değerlerin var olma ve tecrübe edilme biçimleri, Türkiye ve İslam örnekleri merkeze alınarak incelenmektedir. Bu incelemede tüketim toplumu kodlarıyla dini değerlerin nasıl bir etkileşime girdikleri tespit edilmeye çalışılmaktadır. Tüketim kültürünü içselleştirmiş olan Türkiye toplumunda kimi dini değerlerin aldığı yeni görünümleri tespit edip tüketim kültürünün etkisiyle metalaşma olarak nitelenebilecek bu değişimlerin altında yatan toplumsal saikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu aşamada dökümantasyon metoduyla yazılı ve görsel medya taranmış, derinlemesine mülakat yoluyla gösterişli tesettür ve giyim gibi metalaşma örneklerinin yanında özellikle lüks umre ve hac turlarının nasıl değerlendirildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Tüketim toplumunun ve kültürünün etkisiyle, bir çok dini değer ve tecrübede olduğu gibi, özelde hac ve umre ibadetinin dayanak noktalarının ve gözettiği hedeflerin gerçekleşmesinde birçok güçlükle karşılaşıldığı, bireylerin dini pratiklerini gerçekleştirirken tüketimin düşünce kalıplarından ve davranışa ilişkin alışkanlıklarından sıyrılamadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, tüketim toplumu, dini değerler, metalaşma, dinin tüketimi

Kaynakça

• Barbarosoğlu, F. (2002). İmaj ve Takva. İstanbul: Timaş.
• Bauman, Z. (2007). Consuming Life. Cambridge: Polity Press.
• Bauman, Z. (2001). Parçalanmış Hayat. (İ. Türkmen, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Baudrillard, J. (1998). Selected Writings. (M. Poster, Ed.) Cambridge: Polity Press.
• Bell, D. (1976). The Cultural Contradictions of Capitalism. New York: Basic Books.
• Berger, P. L. (1969). The Sacred Canopy. New York: Anchor Press.
• Berger, P. L. (1996). Secularism in Retreat. The National Interest, (13-3 ,)46.
• Berman, M. (1994). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. (B. Peker ve Ü. Altuğ, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Black, C. E. (1986). Çağdaşlaşmanın İtici Güçleri. (F. Gümüş, Çev.) İstanbul: T. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bocock, R. (1993). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.