Tarihî Kapalı Çarşılara Alışveriş Merkezleri Literatüründen Bir Bakış

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 34, 15.06.2020

Faruk Bal , Murat Taşdemir

Öz

Bu çalışmada, iki farklı dönemin başat alışveriş mekânları olan Osmanlı kapalı çarşıları ile günümüzdeki alışveriş merkezlerini (AVM), tüketiciler ve satıcıların müşevvikleri açısından karşılaştırarak bu kurumların ne ölçüde birbirlerinin devamı olarak görülebilecekleri sorusuna cevap aranmıştır. Bu amaçla her iki alışveriş mekânının konumları, yapısal özellikleri, ifa ettikleri fonksiyonlar ve yönetim şekilleri, AVM’lere ilişkin çağdaş iktisat literatüründen hareketle karşılaştırılmıştır. İki alışveriş mekânı arasındaki benzerliklerin yüklendikleri iktisadi işlevlerden kaynaklandığı görülmektedir. Farklılıklar ise temel olarak her iki organizasyonel formun kendi dönemlerindeki ekonomilerin yapısal özelliklerine ilişkin farklılıklardan kaynaklanmaktadır. AVM’lerin ifa ettikleri fonksiyonlar önemli ölçüde tarihî kapalı çarşılar ile aynıdır. Bu nedenle AVM’lerin varlığını açıklamaya dönük teoriler aynı zamanda tarihî kapalı çarşıların mevcudiyetini de açıklayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

AVM, alışveriş merkezleri, kapalı çarşılar, Osmanlı dönemi, clusters teorisi, kent ekonomisi

A Look into Historical Grand Bazaars from the Literature on Shopping Centers

Öz

This study aims to shed a light on the question ‘to what degree shopping centers are continuation of Ottoman bazaars?’ by comparing two major shopping places of two different eras from various angles. To this end, locations, architecture, functions and management practices of the two shopping places are compared using related literature in economics. It is obvious that two shopping places have similarities as well as differences. Similarities seem to be the results of their economic functions. Differences, on the other hand, stems mainly from the differences in the economic environments in their time periods. The main functions that shopping centers perform are the same as historical bazaars’. Therefore, the theories in the shopping centers literature explaining the existence of shopping centers are, also, able to explain the existence of historical bazaars.

Anahtar Kelimeler

Shopping malls, shopping centers, historical bazaars, Ottoman era, theory of clusters, urban economy

Kaynakça

• Akar, T. (2009). Osmanlı kentinde ticari mekânlar : Bedesten-han-arasta-çarşı mekânları literatür değerlendirmesi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7(13), 267-292.
• Akgündüz, A. (1996). Gedik. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 13, 541-543.
• Anderson, S. P., De Palma, A. ve !isse, J. F. (1992). Discrete choice theory of product differentiation. Cambridge, MA: MIT Press.
• Ayverdi, E. H. (1974). Osmanlı mi’marisinde Fâtih devri. İstanbul: Baha Matbaası.