Ali Shariati’s Reading of Ibn Khaldun

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 132 - 144, 15.09.2020

Seyed Javad Miri Meynagh

Öz

Ali Şeriati sosyal kuram ve dinler tarihinin çeşitli yönleri üzerine derinlemesine yazılar yazmış, ancak çok az kişi onun İbn Haldun hakkındaki görüşlerini incelemiştir. Bu çalışmanın ana odağı ise, Şeriati’nin İbn Haldun’un söylemlerine dair okumalarıdır. Bu durum, bu çalışmanın Doğu’da ya da Batı’da gerçekleştirilmiş olan İbn Haldun çalışmalarıyla ve hatta onun Ahmed Eşref gibi sosyologlar ve sosyal antropologlar tarafından nasıl yorumlandığıyla ilgili olmadığı anlamına gelir. Aksine, bu makalede Ali Şeriati’nin 36 ciltlik mirası gözden geçirilmeye ve İbn Haldun ile ilgili düşünceleri incelenmeye çalışılmıştır. Şeriati İbn Haldun hakkında önemli şeyler söylemiş midir? İbn Haldun hakkında ne düşünmektedir? Şeriati İbn Haldun’u nasıl okumaktadır? Şeriati’nin yorumladığı haliyle İbn Haldun üzerine çalışan başkaları olmuş mudur? Bu çalışma kapsamında incelenen Farsça, İngilizce, İsveççe, Rusça, Arapça ve Türkçe literatür göz önünde bulundurulduğunda, Şeriati’nin İbn Haldun yorumuna dair hiçbir atıf bulunmamaktadır. Ancak Ali Şeriati’nin bu dünyadaki en önemli Avrupa-merkezci olmayan çağdaş sosyal kuramcılardan biri olduğu ve en önemli klasik toplumsal düşünürlerden biri olan İbn Haldun hakkındaki görüşlerinin göz ardı edilmemesi gerektiği düşünüldüğünde, bu durum kabul edilebilir değildir. Bu nedenle mevcut çalışmada bu görev üstlenilmiş ve Şeriati’nin İbn Haldun’a yaklaşımı tetkik edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ali Şeriati, oryantalizm, tarih felsefesi, Montesquieu.

Ali Shariati’s Reading of Ibn Khaldun

Öz

Ali Shariati has written extensively on various aspects of social theory and the history of religions, but very few have studied his views on Ibn Khaldun. In other words, my main concern in this article is focused squarely on Shariati's reading of Ibn Khaldun's discourses. My argument is not to be preoccupied by Eastern or WesternKhaldunian studies or even how sociologists and social anthropologists such as Ahmad Ashraf construe him. On the contrary, I attempt to go through the 36 volumes of Ali Shariati's legacy in this article, delving into his reflections on Ibn Khaldun. Does he say anything substantial at all on Ibn Khaldun? What does Shariati think of Ibn Khaldun? How does Shariati read Ibn Khaldun? Has anybody else worked upon the typeof Ibn Khaldun thatShariati has construed? As muchas I have studied the literature in the Persian, English, Swedish, Russian, Arabic, and Turkish languages, no references are found regarding Shariatia’s interpretations of Ibn Khaldun. But, as Ali Shariati is one of the most pivotal contemporary non-Eurocentric social theorists in the world and his views on one of the most important classical social thinkers (i.e., Ibn Khaldun) should not go unheeded,this is why I have taken upon this challenge and inquired upon the question that is begged of what Shariati's approach towardIbn Khaldun is.

Anahtar Kelimeler

Ibn Khaldun, Ali Shariati, orientalism, philosophy of history, Montesquieu

Kaynakça

• Alatas, S.F. (2014). Applying Ibn Khaldun: !e recovery of a lost tradition in sociology. New York, NY: Routledge.
• Al-Sulaim, F. A. (2010). Ibn Khaldun the true founder of sociology: His theories and contributions to social thought. Journal of the Social Sciences,38.
• Ashraf, A., & Banu-Azizi, A. (2014). Social classes: State and revolution in Iran. Nilofer Publishing House.
• Bulmer, M. (1984). !e Chicago School of Sociology: Institutionalization, diversity, and the rise of sociological research. Chicago, IL: University of Chicago Press.