A “Golden Age” Puzzle with Female Audiences of Yeşilçam: Nostalgia, Melodrama and Gender

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 299 - 317, 20.06.2023

Aynülhayat Uybadın

https://doi.org/10.12658/M0712

Öz

This study focuses on the ways in which the feeling and rhetoric of nostalgia are constructed and made sense of on the basis of the memories of women who went to the movies in the 1960s and 1970s and who watched mostly Yeşilçam melodramas. Experiencing cinema and going to the movies with diverse goals and meanings, these female audiences of Yeşilçam not only provided information about the cinema practices of the past when talking about their memories, but also expressed their feelings, desires and beliefs related to the past. Looking at memories of female cinema audiences suggests looking at the structures of feeling involved in the transformation of experience to memory, and of memory to history in the relationship between the individual and the collective. In line with this suggestion, this article analyzes the feelings of nostalgia in the narratives of historical female audiences by using oral history methods, which I call the myth of the “golden age” and “desire for wooden chairs”, within the framework of experiences and memories of cinema. The analysis shows that female audiences (as historical screen audiences) construct an ambivalent narrative between sense of nostalgia and anti-nostalgia when they recall memories of Yeşilçam melodramas, and sheds light on how women experience and make sense of nostalgia in different ways.

Anahtar Kelimeler

Golden age, nostalgia, melodrama, female audiences, Yeşilçam

Yeşilçam'ın Kadın İzleyicileriyle Bir “Altın Çağ” Bilmecesi: Nostalji, Melodram ve Toplumsal Cinsiyet

Öz

Bu çalışma, 1960’lı ve 1970’li yıllarda Türkiye’de sinemaya gitmiş ve çoğunlukla Yeşilçam melodramlarını izlemiş kadınların hatıralarından yola çıkarak nostalji duygusunun ve retoriğinin anlam ve kuruluş biçimlerine odaklanmaktadır. Sinemayı ve sinemaya gitmeyi çok çeşitli anlamlar ve amaçlar çerçevesinde deneyimleyen Yeşilçam’ın kadın izleyicileri bu hatıralarında yalnızca geçmişin sinema pratikleri hakkında bilgi vermemiş, geçmiş hakkındaki duygularını, arzularını ve inançlarını da ortaya koymuştur. Kadın izleyicilerinin hatıralarına bakmak bize bireysel ile kolektif arasındaki ilişkide deneyimin belleğe, belleğin de tarihe dönüşü esnasındaki duygu yapılarına bakmayı önerir. Bu öneri doğrultusunda makalede tarihsel kadın izleyicilerinin anlatılarındaki “altın çağ” miti ve “tahta iskemle arzusu” olarak adlandıracağım nostalji duygusu, sinema deneyimi ve bellek çerçevesinde ele alınmaktadır. Analizler, tarihsel izleyici olarak kadın izleyicilerin Yeşilçam melodramlarını ve sinema deneyimlerini hatırlama biçimlerinde geçmişe özlem ile geçmişten kaçınma arasında ikircikli bir anlatı kurduklarını gösterirken, kadınların nostaljiyi nasıl farklı biçimlerde anlamlandırdıklarını ve deneyimlediklerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Altın çağ, nostalji, melodram, kadın izleyiciler, Yeşilçam

Kaynakça

• Akbulut, H. (2017). Cinemagoing As a Heterogeneous and Multidimensional Strategy: Narratives of Woman Spectators. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 7 (4), 530-541. DOI: 10.7456/10704100/001
• Arslan, U. T. (2010). Mazi Kabrinin Hortlakları. Türklük, Melankoli ve Sinema. Metis.
• Bachelard, G. (1996) Mekânın Poetikası (Çev. Aykut Derman) Kesit.
• Baudelaire, C. (2001). Kötülük Çiçekleri. (Çev. Ahmet Necdet). Adam.
• Boym, S. (2010). Nostaljinin Geleceği. (F. B. Aydar, Çev.). Metis.
• Depeli, G. (2016). “Emine Mine, hepsi sensin be kızım”: Yeşilçam Sinemasının Eril Fantezisi. Fe Dergi 8, (2), 125-137.
• Doxtater, E. A. (2012). Pathos, Performance, Volition: Melodrama’s Legacy in the Work of Carl Th. Dreyer. PhD Diss., University of California.
• Doane, J. and Hodges, D. (1987) Nostalgia and Sexual Difference: The Resistance to Contemporary Feminism. Methuen.
• Erkan, H. (2015). Tahta İskemle Üzerinde, Bir Külah Çekirdekle Sinema Keyfi: Açık Hava Sinemaları Üzerine Bir İnceleme [The joy of cinema on a wooden chair with a paper cone of sunflower seeds: A study on open-air cinemas]. In D. Bayraktar (Ed.), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler, Sinema ve Yeni [New directions in Turkish film studies, cinema and new] (pp. 224-239). Bağlam.
• Freud, S. (1919). The Uncanny. Erişim: 25 Şubat 2020, http://web.mit.edu/allanmc/www/freud1.pdf
• Greene, G. (1991). Feminist Fiction and the Uses of Memory. Signs, Winter, 16 (2): 290-321.
• Henige, D. (1982). Oral Historiography. Longman.
• Huggett, N. (2002). A Cultural History of Cinema-Going in the Illawarra (1900– 50), Diss. (University of Wollongong).
• Huyssen, A. (1999) Alacakaranlık anıları: Bellek yitimi kültüründe zamanı belirlemek, (K. Atakay, Çev.). Metis.
• Kayhan Müldür, S. (2021). Open-Air Cinemas of Istanbul From the 1950s to Today. Space and Culture, 24(1), 128–143. https://doi.org/10.1177/1206331218799615
• Kuhn, A. (1995). Family Secrets: Acts of Memory and Imagination. Verso.
• Kuhn, A. (2002). An Everyday Magic: Cinema and Cultural Memory. I.B. Tauris.
• Levitt, L. (2016). Holyywood, Nostalgia, and Outdoor movies. Participations: Journal of Audience and Reception Studies 13(1): 218-233.
• Lourie, M. A., Stanton, C. D., Vicinus, M. (1987). Introduction. In Women and Memory special issue of Michigan Quarterly Review 26(1): 1-8.
• Niemeyer, K. (2014). Media and Nostalgia. Yearning for the Past, Present and Future. Hampshire.
• Ricoeur, P. (2012). Hafıza, Tarih, Unutuş. (M. Emin Özcan, Çev.). Metis.
• Safa, P. (2016). Bir Tereddüdün Romanı. Ötüken.
• Singer, B. (2011). Melodrama and Modernity: Early Sensational Cinema and its Contents. Columbia UP.
• Tamer, Ü. (1998). Yaşamak Hatırlamaktır. Anılar Kitabı. YKY.
• Tannock, S. (1995). Nostalgia Critique. Cultural Studies 9(3): 453-464.
• Tanpınar, A. H. (2014). Beş Şehir. Dergâh.
• Williams, L. (1998). Melodrama Revised. In N. Browne (Ed.) Refiguring American Film Genres: History and Theory. University of California Press. 42-88.
• Woolf, V. (2014). Orlando. (İlknur Özdemir, Çev.). Kırmızı Kedi.