Republic as an Ideology in Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 123 - 149, 04.09.2024

Fatih Ertugay

Öz

On October 29, 1923, Türkiye made an important decision regarding the political system of the new state and adopted the Republican form of government. This was not only a change in the political system but also a step that corresponded to a total change in political and social understanding. Over time, the idea and phenomenon of the Republic, with the influence of a number of other components, has come to exist as a political philosophy, or more appropriately as an ideology. The study basically claims that the Republic and republicanism in Türkiye have turned into an ideology. As much as this ideology was inspired/influenced by the idea of republicanism, over time it also incorporated values, concepts and understandings that surpassed it and even did not include it. Thus, republicanism has become an eclectic, idiosyncratic way of thinking and approach that is characterized by some malfunctions. This study aims to analyze the relationship/non-relationship between republicanism as a political system and political philosophy and republicanism as an ideology for certain segments of society in the Turkish context. One of the priorities of this analysis is to examine the problematic of what kind of handicaps and problems this relationship/ discrepancy has produced and may still produce in the political practice of Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Politics, ideology, Republic, republicanism, Türkiye

Türkiye’de Bir İdeoloji Olarak Cumhuriyet

Öz

Türkiye’de 29 Ekim 1923’te yeni devletin siyasal sistemi ile ilgili önemli bir karar verilerek Cumhurî yönetim biçimine geçilmiştir. Bu sadece bir siyasal sistem değişikliği olarak tezahür etmemiş aynı zamanda topyekûn bir siyasal ve toplumsal anlayış değişikliğine tekabül eden bir adım olmuştur. Cumhuriyet fikri ve olgusu zamanla farklı bileşenlerin de etkisi ile kendisini bir siyasal felsefe, daha yerinde bir ifadeyle bir ideoloji olarak da var etmiştir. Çalışma temel olarak Türkiye’de Cumhuriyet ve cumhuriyetçiliğin bir ideolojiye dönüşmüş olduğunu iddia etmektedir. Bu ideoloji, cumhuriyetçilik fikrinden esinlendiği/etkilendiği kadar, zamanla onu aşan hatta onun içermediği değer, kavram ve anlayışları da bünyesine eklemiştir. Böylece Cumhuriyetçilik eklektik, nevi şahsına münhasır; bu muhtevasıyla kimi arızalarla malûl bir düşünce ve yaklaşım biçimi halini almıştır. Çalışma bir siyasal sistem ve siyasal felsefe olan cumhuriyetçilik ile Türkiye bağlamında belirli toplum kesimleri açısından bir ideolojiye dönüşen cumhuriyetçilik arasındaki ilişkiyi/ilişkisizliği incelemeyi amaçlamaktır. Bu analizin önceliklerinden birisi de söz konusu ilişki/ilişkisizliğin Türkiye siyasal pratiğinde ne tür handikaplar ve sorunlar üretmiş olduğu, halen de üretebilecek olması sorunsalını irdelemektir.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, ideoloji, Cumhuriyet, cumhuriyetçilik, Türkiye

Kaynakça

• Costa, M. V. (2009). Neo-Republicanism, Freedom as Non-Domination, and Citizen Virtue. Politics, Philosophy and Economics, 8(4), 401–419. https://doi.org/10.1177/1470594X09343079.
• Cumhuriyet Tartışmaları: ‘İkinci Cumhuriyet’ mi, Yeni ‘Cumhuriyet’ mi? (1992). Türkiye Günlüğü, 20.
• Dündar, S. & Taylan, Ö. (2017). İki Laiklik Modeli ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP). Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 236-245.
• Ergüç, V. (2016). Cumhuriyetçilik Düşüncesinde Özgün Bir Yaklaşım: Philip Pettit ve Tahakkümsüzlük Olarak Özgürlük. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 37–63.