Gazeteciliğin Geleceğini Geçmişte Aramak: Gazetecilerin Perspektifinden Haber Dergiciliği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 21, 182 - 198, 29.12.2024

Nedim Serhat Bilecen

https://doi.org/10.56133/intermedia.1527701

Öz

İnternetin ortaya çıkışıyla yaşanan dönüşüm, medya içeriklerinin üretiminde kullanılan teknolojik gelişmelerle birlikte haberciliğin dönüşmesini beraberinde getirmiştir. Toplumsal, kültürel, teknolojik ve ekonomik değişimlerle paralellik gösteren bu dönüşüm gazetecilik pratiklerini yeni uygulama alanları ve rolleriyle tanıştırmıştır. Geleneksel gazetecilik her ne kadar yeni medyanın etkisiyle gücünü kaybetmiş gibi gözükse de bilgi kirliliğinden uzak olan yapısıyla güven konusunda hala tercih edilebilirliğini sürdürmektedir. Ancak geleneksel gazetecilik pratikleri bir bütün olarak düşünülse de bu pratikleri oluşturan bileşkeler içerisinde mesleki pratiklerin icra edilmesi değişmektedir. Bu noktada bir zamanlar Türkiye’nin nabzını tutan, bütün hafta yaşanan gelişmeleri okuyucularına derinlemesine aktaran, zaman zaman ülkenin gündemini belirleyen ve gazetecilik mesleğini icra etme şekilleriyle gazetelerden ayrılan haber dergileri yayımlanırdı. Her ne kadar basın tarihinde gazetelerin arka planına atılmış olsa da tabiri caizse bir gazetecinin geçebileceği en iyi tezgâh olarak birçok gazetecinin yetişmesinde önemli bir okul
görevi gören haber dergileri, okuyucular için her zaman önemli bir alternatif olmuştu. Dijitalin birçok alanı ele geçirmesiyle yaşanan dönüşümden payını alan dergicilik sektörü içinde haber dergileri ise bu dönüşüme beklenen şekilde adapte olamamışlardır. Dünyadaki öncüllerinin yayınlarını hem dijital hem de basılı olarak sürdürdükleri haber dergilerinin günümüzde Türkiye’de kaybolmuş olmalarının nedenlerini ortaya koymak bu çalışmanın ana amacını oluşturmuştur. Bu amaç kapsamında ise haber dergilerinin yaşadıkları süreç yapılan çalışmada düz çizgisel bir tarihsel anlatıdan ziyade bu alanda çalışmış gazetecilerin aktardıkları deneyim üzerine odaklanılmıştır. Deneyimler yazılı tarihte anlatılan olaylardan farklı olarak arka planda yaşananları alanda çalışan gazetecilerin gözünden aktarması yönünden oldukça değerlidir. Bilgiye ulaşan, düzenleyen ve yorumlayan kişi olarak gazetecilerin konumları ve yaşanan dönüşümler mesleğin geçirdiği değişimleri anlamlandırmak açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Gazeteci, Gazetecilik, Dergicilik, Haber Dergiciliği, Dijital Dönüşüm

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Searching the Future of Journalism in the Past: News Magazine Journalism from the Perspective of Journalists

Öz

The transformation experienced with the emergence of the Internet has brought about the transformation of journalism with the technological developments used in the production of media content. This transformation, which is parallel to social, cultural, technological, and economic changes, has introduced journalistic practices to new application areas and roles. Although traditional journalism seems to have lost its power under the influence of new media, it is still preferable in terms of trust with its structure which is far from information pollution. However, although traditional journalism practices are considered as a whole, the execution of professional practices changes within the components that make up these practices. At this point, there was a time when news magazines were published that kept the pulse of Turkey, conveyed the developments of the week to their readers in-depth, set the agenda of the country from time to time, and differed from newspapers in the way they practiced the profession of journalism. Although they have been relegated to the background of newspapers in the history of the press, news magazines, which served as an important school in the training of many journalists as the best workbench, so to speak, a journalist can pass, have always been an important alternative for readers. News magazines have not been able to adapt to this transformation as expected in the magazine industry, which has taken its share from the transformation experienced with the digital takeover of many fields. The main purpose of this study is to reveal the reasons for the disappearance of news magazines in Turkey today, where their predecessors in the world continued their publications both digitally and in print. Within the scope of this purpose, the study focuses on the experiences of journalists who have worked in this field rather than a linear historical narrative. Unlike the events described in written history, experiences are very valuable in terms of conveying what happened in the background through the eyes of journalists working in the field. The position of journalists as the person who accesses, organizes, and interprets information and the transformations experienced are important in terms of making sense of the changes the profession has undergone.

Anahtar Kelimeler

Journalist, Journalism, Magazine, News Magazines, Digital Transformation

Kaynakça

• Arık, M. B. (2013). 'Apolitik' Mizah Tartışmalarına Tarihsel Bir Bakış. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(17), 89-104.
• Ayan, V. M. (2019). AKP Devrinde Medya Alemi. İstanbul: Yordam Kitap.
• Ceyhun, D. (1985). Babıali'nin Şu Son Kırk Yıl. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (M. Bütün, & S. B. Demir, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çam, A., & Yüksel, İ. Ş. (2015). Türkiye'de Medyanın 2002 Sonrası Dönüşümü: Ekonomi Politik Bir Yaklaşım. U. U. Aydın, Neoliberal Muhafazakar Medya içinde (s. 66-102). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çavdar, T. (1982). Mecmua-ı Fünun Üzerine. Amme İdare Dergisi, 15(2), 83-98.
• Çeler, Z. (2011). 1980’lerde Türkiye’de Cinsellik ve Nokta Dergisi. Journal of Humanities and Social Sciences, 8(2), 283-291.
• Çoban, S. (2006). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin İnternet Haberciliğinin Güvenirliliğine İlişkin Tutumları: İstanbul, Ankara ve İzmir İllerini Kapsayan Bir Uygulama Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr Tez No: 191852
• Engin, Y. (2019). 1980-2002 Döneminde Modernleşme ve İletişim. U. Gündüz (Dü.) içinde, Türkiye'de Basından Medyaya Değişim Dönüşüm ve Modernleşme (s. 197-218). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Girgin, A. (2001). Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Hürkan, S. (2006). Üç Dergi Üç İnsan; Akis (Toker), Devrim (Avcıoğlu), Yankı (Kışlalı). Ankara: Sinemis.
• Layder, D. (2013). Sosyolojik Araştırma Pratiği: Teori ve Sosyal Araştırmanın İlişkilendirilmesi. Anakara: Heretik Yayınları.
• Özcan, M. (1996). Başlangıcından Günümüze Türkiye'de Haftalık Haber Dergiciliğinin Gelişim Evreleri (Akis Dergisi Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr Tez No:42137
• Özdemir, M. (1992). 1980'lerde Türkiye'de Haftalık Haber Dergiciliği ve Nokta (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr Tez No:20529
• Özen, C. (2003). Mehmet Ali Kışlalı. S. Coşkun (Dü.), Kendi Anlatımlarıyla Duayen Gazeteciler içinde (Cilt I, s. 36- 59). Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Sabah. (2020, 04 03). Aktüel, corona virüsü sayısıyla geri döndü. Retrieved 05 01, 2024, from sabah.com.tr. https://www.sabah.com.tr/gundem/2020/04/03/aktuel-koronavirus-sayisiyla-geri-dondu
• Soygüder, Ş. (2003). Eyvah Paparazzi. İstanbul: Om Yayınevi.
• Suiçmez, M. (2009). Dergi Haberciliği ve Nokta Dergisi (Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr Tez No:234986
• Şahin, H. (1984). Haftalık Haber Dergileri. Türkiye'de Dergiler ve Ansiklopediler içinde (1849-1984) (s. 55-70). İstanbul: Gelişim Yayınları.
• Tellan, T., & Güngör, N. (2009). Fikir Akımları Eşliğinde Dergiciliğin Serüveni. K. Alemdar, Türkiye'de Kitle İletişimi Dün-Bugün-Yarın içinde (s. 64-73). Ankara: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
• Varlık, B. (1985). Tanzimat ve Meşrutiyet Dergileri. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi içinde (s. 112-117). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldırım, M. A. (2006). Türkiye'de Haber Dergiciliği; Yeni Aktüel, Tempo ve Haftalık Dergilerinin Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr Tez No:207502
• Yılmaz, S. (2018). Bir Metaformoz Öyküsü 1980'ler ve Basın. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Yapar, A. (1999). Fransa'da ve Türkiye'de Dergicilik Olgusu ve Kadın Dergilerinin Karşılaştırılması (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr Tez No:92279
• Zürcher, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye'nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.