The Child's Right to Privacy Within the Framework of Disaster Journalism and Ethıcs: The Case of the Kahramanmaraş Earthquake

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 22, 1 - 26, 30.06.2025

İpek Tok

https://doi.org/10.56133/intermedia.1527324

Öz

The media plays a crucial role in disaster situations by generating a substantial amount of news and informing the public. While the need for information surges during such times, it is paramount that disaster reporting is conducted within the framework of ethical considerations. However, there are instances where media outlets prioritize commercial interests over ethical practices in their coverage of disasters. Examples such as disregard for the right to privacy of victims, portraying death and suffering as mere numbers, and providing unnecessary details about the deaths of victims are frequently encountered during disaster periods. This study aims to examine the news coverage about children related to the 6 February Kahramanmaraş earthquake within the framework of disaster journalism and ethics, focusing on the right to privacy. A total of 556 news articles about children, published in Sabah, Hürriyet, Milliyet, Cumhuriyet, Yeni Şafak, and Sözcü newspapers during the 7-day national mourning period (February 7-13, 2023) declared after the earthquake, were analyzed using quantitative and qualitative content analysis methods. The findings reveal that children's privacy rights were violated through the overt publication of their identities and photographs, neglecting their best interests. The news stories often objectified children, utilizing them as instruments to amplify dramatic impact. It can be argued that these reports primarily served public interest rather than upholding public good.

Anahtar Kelimeler

Disaster Journalism , Ethics , 6 February Kahramanmaraş Earthquake , Child , Right to Privacy

Afet Haberciliği ve Etik Çerçevesinde Çocuğun Mahremiyet Hakkı: Kahramanmaraş Depremi Örneği

Öz

Medya, afet dönemlerinde yoğun bir şekilde haber üreterek kamuoyunu bilgilendirme işlevini yerine getirmektedir. Enformasyona olan ihtiyacın arttığı bu dönemlerde afet haberciliğinin etik bir anlayışla sürdürülmesi önem taşımaktadır. Ancak medyanın afet haberlerini ticari kaygılarla sunduğu ve etik ihlaller gerçekleştirdiği görülmektedir. Mağdurların mahremiyet hakkının gözetilmemesi, ölüm ve acının yalnızca bir rakamdan ibaretmiş gibi gösterilmesi, kurbanların ölümleriyle ilgili gereksiz ayrıntılara yer verilmesi gibi örneklerle afet dönemlerinde çok sık karşılaşılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 6 Şubat Kahramanmaraş depremi ile ilgili yapılan çocuk haberlerini afet haberciliği ve etik bağlamında ele alarak mahremiyet hakkı çerçevesinde incelemektir. 6 Şubat depreminden sonra ilan edilen 7 günlük milli yas döneminde (7-13 Şubat 2023); Sabah, Hürriyet, Milliyet, Cumhuriyet, Yeni Şafak ve Sözcü gazetelerinde yayınlanan 556 çocuk haberi nicel ve nitel içerik analizi yöntemleriyle incelenmiştir. Araştırma sonucunda, çocukların kimlik bilgilerinin ve fotoğraflarının açık bir şekilde yayınlanarak mahremiyet haklarının ihlal edildiği ve çocuğun üstün yararının gözetilmediği tespit edilmiştir. Haberlerde çocuklar dramatik etkiyi artıracak bir haber malzemesi olarak nesneleştirilmiştir. Yapılan haberlerin kamu yararından çok kamu ilgisine yönelik olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Afet Haberciliği , Etik , 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi , Çocuk , Mahremiyet Hakkı

Etik Beyan

Çalışmanın etik kurallara uygun olarak gerçekleştirildiğini beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Afad, (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. Retrieved from https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf.
• Afet Haberciliği Rehberi. (2023). Retrieved from https://medyaokuryazari.org/wpcontent/uploads/2023/02/Afet_Haberciligi_Rehberi.pdf.
• Akgül, S. K. (2017). Olağanüstü Durumlar, İletişim ve Habercilik Yaklaşımları. Trt Akademi, 2(3), 6-47. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/trta/issue/28362/302071
• Anadolu Ajansı (AA) (2023, March 7). AFAD Kahramanmaraş merkezli depremlere ilişkin rapor yayımladı. Retrieved from https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/afad-kahramanmaras-merkezli-depremlere-iliskin-rapor-yayimladi/2839146
• Basın Konseyi, (n.d.). Basın Meslek İlkeleri. Retrieved from https://www.basinkonseyi.org.tr/basin-meslek-ilkeleri/ -
• Basmacı, G. (2023). Doğal Afet Haberlerinde Çocuk Fotoğraflarının Kullanımı: Kahramanmaraş Depremi Örneği. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 7(3), 135-148. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3658781
• Bianet (2004). BBC News Çocuklara İlişkin Yayın İlkeleri Rehberi. Retrieved from https://haberdecocuk.org/rehberler/cocuklara-iliskin-yayin-ilkeleri/
• Clark-Ginsberg, A. & Roberts, S. (2020). Disaster Reporting and Its Impacts on Policy and Inequities. Retrieved from https://www.rand.org/blog/2020/11/disaster-reporting-and-its-impacts-on-policy-and-inequities.html
• Cottle, S. (2014). Rethinking Media and Disasters in A Global Age: What’s Changed and Why it Matters. Media, War & Conflict, 7(1), 3-22. doi: 10.1177
• Çağdaş Gazeteciler Derneği, (n.d.). İlkelerimiz. Retrieved from https://cgd.org.tr/cgd/ilkelerimiz/
• Çaplı, B. & Taş, O. (2010). Kriz Haberciliği. In B. Çaplı & O. Taş et al. (eds.). Televizyon Haberciliğinde Etik, (pp. 237-251). Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Erdem, B. N. & Kaynar, A. (2022). Sesimizi Duyan Var Mı? İzmir Depremi Konulu Televizyon Haberlerinde Çocukların Temsili. Selçuk İletişim. 15 (2), 737-766. doi: 10.18094
• Ergünay, O. (2007). Türkiye’nin Afet Profili. TMMOB Afet Sempozyumu, 5(7), 1-14. Retrieved from https://eskisakarya.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/3885.pdf
• Farhi, P. (2017). After a CNN interviewee erupts in anger, disaster reporting standards come into focus. Retrieved from https://www.washingtonpost.com/lifestyle/style/after-a-cnn-interviewee-erupts-in-anger-disaster-reporting-standards-come-into-focus/2017/08/30/0d82be88-8cea-11e7-84c0-02cc069f2c37_story.html
• Houston, J. B., Schraedley, M. K., Worley, M. E., Reed, K., & Saidi, J. (2019). Disaster Journalism: Fostering Citizen and Community Disaster Mitigation, Preparedness, Response, Recovery, and Resilience Across The Disaster Cycle. Disasters, 43(3), 591-611. doi: 10.1111
• Hürriyet Kurumsal, (2008). Demirören Grubu Yazılı Basın Yayın İlkeleri. Retrieved from https://www.hurriyetkurumsal.com/wp-content/uploads/2020/12/yazili_yayin_ilkeleri.pdf IFRC, (n.d.). What is a disaster? Retrieved from https://www.ifrc.org/our-work/disasters-climate-and-crises/what-disaster
• International Federation of Journalists (2002). Putting Children in the Right. Guidelines for Journalists and Media Professionals. Retrieved from https://www.ifj.org/media-centre/reports/detail/putting-children-in-the-right-guidelines-for-journalists-and-media-professionals/category/human-rights
• Karataş, E. O. (2022). Çocuk Odaklı Haberlerin Ana Akım ve Alternatif Medyada Sunumu: İzmir Depremi Örneği, Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Dergisi. 5 (2), 302-326. doi: 10.33464
• Maden, S. (2023). 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ta Yaşanan Depremler Ekseninde Türkiye’de Deprem Haberciliğine Bakış: Prof. Dr. Süleyman İrvan ile Söyleşi. Etkileşim. (11), 406-420. doi: 10.32739
• Mevzuat, (t.y.). Basın Kanunu. Retrieved from https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5187-20080320.pdf
• Milka, A. & Warfield, A. (2017). News Reporting and Emotions. Retrieved from https://historiesofemotion.com/2017/03/24/news-reporting-and-emotions-part-1/#_edn3
• Özhan, Y., Balkaç, N., Ersoy, M. A., Tokaz, M. & Durmuş, Ü. G. (2023). Olağanüstü Dönemlerde Habercilik. TRT Akademi, 8 (18), 680-699. doi: 10.37679