Kuruluş Döneminde Cumhuriyetin Milli Eğitim ve Beden Eğitimi Politikaları

Yıl 2015, Cilt: 1, 1 - 25, 31.12.2015

Mutlu Türkmen

Öz

Cumhuriyetin kurulması ve kökleşmesi, uzun ve köklü bir arka planı olan Osmanlı İmparatorluğuna dair geleneklerin toplumun günlük yaşamından elenmesi ile mümkün olmuştur. Şüphesiz bu süreç, hem politik hem de toplumsal açıdan sancılı ve sıkıntılı olmuştur. Cumhuriyetin kurucu elitleri, toplumsal dönüşümü temin etmek için eğitim politikalarına özel bir önem vermiştir. Dolayısıyla bu yeni dönemde eğitimle ilgili temel dinamikler belirlenirken, Kemalizm ilkelerine uygun bir çerçeve oluşturulmuş ve toplumun bu çerçeveye ne kadar hazır olduğu dikkate alınmaksızın uygulamaya sokulmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede eğitimin görünür yüzlerinden birisini oluşturan Beden Eğitimine de özel bir önem verilmiştir. Aslında bu dönemde beden eğitimi salt bedenin eğitimi değil, aynı zamanda zihinsel ve toplumsal dönüşümün bir aracı olarak ele alınmıştır. Bu nitel araştırmada, hem genel eğitim politikaları hem de özel olarak beden eğitimi politikalarının hangi çerçevede ele alındığı mevcut yazın ışığında belirlenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Beden Eğitimi, Cumhuriyet, Kemalizm

National Education and Physical Education Policies during Foundation of Turkish Republic

Öz

The foundation and establishment of the new Turkish Republic was only possible as a result of elimination of the traditions of the societies’ daily lives which had been emerged during the long and strong historical background of Ottoman Empire. It was obvious that this process was problematic and colicky in terms of political and social change. The founding elites of Turkish Republic put a special emphasis on the educational policies in order to ease this social transformation process. Therefore, in this new era while determining the basic principles of educational policies, a frame which was suitable to Kemalist ideology was set, and this frame was adopted ignoring the readiness of the society to this new era. The founders also took physical education as one of the key aspects of the national education policies. As a matter of fact, during this period physical education was never taken solely as education of the body, but also as a means of mental and social transformation of the society. In this qualitative research, both educational policies and more specifically physical education policies were investigated in the light of the references reached

Anahtar Kelimeler

Education, Physical Education, Republic, Kemalism

Kaynakça

• Abalı A (1974). Cumhuriyetimizin 50. Yılında Gençlik ve Spor. Ankara: T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayını.
• Alkan T (1979). Siyasal Toplumsallaşma: Siyasal Bilincin Gelişiminde Ailenin, Okulun ve Toplumsal Sınıfların Etkisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Altın E (2003). Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığında “Öteki” Sorunu (1923-1950). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arun C (1990). Türkiye’de Cumhuriyet Devrinde Beden Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme Çalışmaları ve Aşamaları. Spor Bilim Dergisi, Sayı 1, Ocak-Şubat-Mart 1990.
• Başgöz İ (2005). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Bedî M (1934). Beden Terbiyesi ve Memleketimiz. Spor Postası, Yıl 1, Sayı 20, 25 Ağustos 1934.
• Bozkurt B (2007). Cumhuriyet Halk Partisi’nin Eğitim Politikaları (1923-1950). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkolap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Bulut T (2007). Cumhuriyetin Bir Gençlik Projesi Olarak Kızılay Kampları. ÇTTAD, Cilt 6, Sayı 14, (s. 103-135).
• Cicioğlu H (1985). Türkiye Cumhuriyeti’nde İlk ve Orta Öğretim. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Copeaux (1998). Tarih Ders Kitaplarında (1931-1993) Türk Tarih Tezinden Türk İslam Sentezine, (çev. Ali Berktay), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Çelik HS (2010). Atatürk Döneminde Halk - Devlet İlişkileri (1923-1938). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Dağlı N, Aktürk B (1988). Hükümetler ve Programları, I. Cilt 1920-1960. Ankara: TBMM Basımevi.
• Demirel FA (2011). Türkiye Antropolojisinin Tarihçesi ve Gelişimi Üzerine. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 3, Sayı 4, (s. 128-134), Burdur.
• Durgun ÖS (2010). Ulusçuluk ve Mekân: Cumhuriyet Söyleminde “Vatan”: 1920-1950. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Duru KN (1938). Kemalist Rejimde Öğretim ve Eğitim. Ankara: Kanaat Kitabevi.
• Düzenli E (2009). Cumhuriyet Döneminde (1923-1960) Modernite Düşüncesinin Mekânsal Kuruluşu: Merkez-Periferi Dinamikleri Bağlamında Trabzon Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Ensitüsü, Trabzon.
• Erözden O (1997). Ulus-Devlet. Ankara: Dost Kitabevi.
• Ersanlı B (2003). İktidar ve Tarih, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ertugay F (2015). Eski ve Yeni ( ) Arasında Devlet, Eğitim ve Gençlik, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 10 (1): 291-311.
• Gülbahar G (2006). Cumhuriyet Dönemi (1920-1950) Türk Eğitim Sisteminin Felsefi Temelleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Gürses F (2010). Kemalizm’in Model Ders Kitabı: Vatandaş İçin Medeni Bilgiler. Akademik Bakış, Cilt 4, Sayı 7, (s. 233-249).
• Güven Ö (1996). Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Yetiştiren Okulların Eğitimini Hazırlayıcı Çalışmalar. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, Nisan 1996.
• Güvenç B (1993). Türk Kimliği. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İnal K (2004). Eğitim ve İktidar: Türkiye’de Ders Kitaplarında Demokratik ve Milliyetçi Eğilimler. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Kaplan İ (1999). Türkiye’de Milli Eğitim İdelojisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kaya A (2010). Türk Siyasi Tarihi’nde CHP’nin Gençlik Kolları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Korkmaz Z (2007). Ankara 19 Mayıs Stadyumu’nu (Ankara Milli Stadı’nı) Okumak: Erken Cumhuriyet Döneminde Mekân, Toplumsal Yaşantı ve İdeoloji İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Meşeci F (2007). Cumhuriyet Sonrası Türk Eğitim Sisteminde Ritüeller: Kuramsal Bir Çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marma Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensttitüsü, İstanbul.
• Özhan M (2008). Liselerde Okutulan “Türkiye Cumhuriyeti Inkılap Tarihi ve Atatürkçülük” Ders Kitaplarında Ulus, Ulusçuluk ve Ulus-Devlet Kavramları (1944-2007) (Bir İçerik Analizi Çalışması). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Parla T (1991). Türkiye’de Anayasalar. İstanbul: İletişim Yayınları Cep Üniversitesi.
• Parla T (1992). Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmi Kaynakları Cilt: 3, Kemalist Tek Parti İdeolojisi ve CHP’nin Altı Ok’u. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parlak İ (2005). Türkiye’de İdeoloji Eğitim İlişkisi: Erken Cumhuriyet Dönemi Tarih ve Yurt Bilgisi Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pratkanis A, Aronson E (2008). Propaganda Çağı: İknanın Gündelik Kullanımı ve Suistimali, (çev. N. Haliloğlu). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Sakaoğlu N (1991). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları Cep Üniversitesi.
• Tanilli S (1996). Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz? İstanbul: Cem Yayınevi.
• Tekeli İ, İlkin S (2000). Küreselleşme Ulus-Devlet Etkileşimi Bağlamında AB - Türkiye İlişkilerinin Yorumlanması, Doğu-Batı, Ankara: Sayı:10.
• TİCİ Altıncı Umumi Kongresi Raporu, 1933. İstanbul: TİCİ Yayını, Devlet Matbaası.
• Top Dergisi (1935). Sporun İlerlemesi Yolunda TİCİ Umumi Merkezi Spor İşleri Etrafında Yeni Bazı Kararlar İttihaz Etti, Yıl 2, Sayı 11, 8 Şubat 1935.
• Tunaya TZ (1952). Türkiye’de Siyasi Partiler. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları Basımevi. Türk Spor (1932). Esat ve Recep Beylerin Nutukları, Yıl 3, Sayı 38/142, 25 Haziran 1932.
• Türk Spor (1933). Muazzam Gençlik Teşkilatı Yapılıyor, Yıl 4, Sayı 41/196, 8 Temmuz 1933. Türkiye Kızılay Cemiyeti (1935), 1933–1934 Hesab Devresi İçinde Merkezi Umumî Tarafından Yapılan İşleri Bildiren Rapor, Ankara: Ulus Basımevi, Ankara.
• Türkmen M (2012). Siyasal Toplumsallaşma Aracı Olarak Beden Eğitimi ve Spor; İşçi Sporları ve Türkiye'deki Etkileri (1923-1938). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türkmen M (2013). Erken Cumhuriyette Beden Eğitimi ve Sporun İdeolojik Temelleri, Turkish Studies, 8 (6): 729-740.
• Yılmaz M (1997). Sistemci Yaklaşımın Felsefe ve Eğitim Görüşleri Açısından Türk Eğitim Sisteminin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yücel HA (1993). Milli Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçler. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yücel HA (1994). Türkiye’de Orta Öğretim. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.