Park-Rekreasyon Alan Seçimi Ve Kullanım Kısıtlayıcıları Ölçeği (P-RASVKKÖ): Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 538 - 557, 31.12.2020

Melike Esentaş , Pınar Güzel , Özge Yavaş Tez

Öz

Çalışmanın amacı, rekreatif amaçlı park ve rekreasyon alanlarını kullanan katılımcıların bu alanları tercih etme ve alan kullanımına ilişkin kısıtlamaları belirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmektir. Çalışma, genel tarama modelinde dizayn edilmiştir. Ölçek Geliştirilme aşamasında Park-Rekreasyon Alan Tercihi ve Kullanım Kısıtlayıcıları Ölçeği’nin (P-RASVKKÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışmaları bir ana grup (1098) ve üç alt grup (400, 375, 350) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması için aykırı uç değerler analizi, madde analizi, açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, yakınsak geçerlik (AVE) ve Yapı Güvenirliği (CR) hesaplamaları ile iç tutarlılık güvenirliği ve iki yarı test güvenirliği (Split-Half), madde-alan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. AFA sonucunda P-RASVKKÖ’nin ilk grup için toplam varyansın % 49.48; ikinci grup için % 48.71; üçüncü grup için % 48.67 ve ana grup için % 48.94 olarak açıklandığı, ölçek maddelerinin park-rekreasyon alan kullanımı ve park-rekreasyon alan seçimi olmak üzere iki faktörde toplandığı ve ölçeğin 14 maddeden oluştuğu belirlenmiştir. Gruplara ilişkin belirlenen yapının doğrulanması için her grup için ayrı ayrı DFA yapılmıştır. Gruplar için yapılan DFA sonucunda ortaya çıkan uyum indeksleri incelendiğinde bütün gruplar için iki faktörlü yapının doğrulandığı ancak en yüksek uyum değerlerinin ana grup üzerinde yapılan DFA sonucunda olduğu saptamıştır. P-RATVKKÖ’nin güvenirliğini test etmek amacıyla yapılan iç tutarlılık analizi ve iki yarı test güvenirliği analizi doğrultusunda, ölçeğin yüksek düzeyde güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ana grup üzerinde yapılan madde analizleri kapsamında veri setine ilişkin % 27’lik alt-üst gruplar belirlenmiş ve gruplar arasındaki ortalama puanlar arası fark anlamlı bulunmuştur. Madde analizi kapsamında ölçeğin düzeltilmiş madde-toplam test korelasyon değerleri incelenmiş ve bu değerlerin ,34 ile ,58 arasında değiştiği belirlenmiştir. Tüm bu analizler sonucunda Park-Rekreasyon Alan Seçimi ve Kullanım Kısıtlayıcıları Ölçeği’nin (P-RASVKKÖ) geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

serbest zaman, kısıtlamalar, engeller, park ve rekreasyon alanları, alan seçimi, alan kullanımı, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Alexandris, K., Barkoukis, V., Tsorbatzoudis, H., Grouious G. (2003). A study of perceived constraints on a community-based physical activity program for the elderly in Greece. Journal of Aging and Physical Activity, 11(3): 305-318. Doi:10.1123/japa.11.3.305
• Arnold, M. L., Shinew, K. J. (1998). The role of gender, race, and income on park use constraints. Journal of Park and Recreation Administration, 16 (4): 39-56. Bedimo-Rung, A. L., Mowen, A. J., Cohen, D. A. (2005). The significance of parks to physical activity and public health: a conceptual model. American Journal of Preventive Medicine, 28(2): 159-168. Doi: 10.1016/j.amepre.2004.10.024