Cumhuriyet Döneminde Bartın’da Modern Spor Faaliyetlerinin Temellerini oluşturan Bartın Halkevi Spor Komitesi Raporları (1935 – 1951)

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 272 - 285, 31.12.2020

Betül Ayhan Taner Bozkuş

Öz

Bu çalışma Bartın Halkevi faaliyetlerini inceleyerek halkın eğitim ve kültür hayatına etkilerini tespit etmektedir. Halkevlerinden önce Osmanlı Devleti Döneminde, 1910 yılında Türklüğe ve Türk Kültürüne çok önemli hizmetleri bulunan “Türk Ocağı” kuruldu. Cumhuriyet döneminde de bir süre bu adıyla alışmalarını sürdüren dernek, Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleri doğrultusunda Ankara da olağanüstü bir kurultay yaptı ve 10 Nisan 1931 tarihinde toplanan kurultay, “Türk Ocaklarının feshine, hak ve borçlarının Cumhuriyet Halk Fırkasına devrine” karar verdi. 19 Mayıs 1931 tarihinde toplanan Cumhuriyet Halk Fırkası 3. Kurultayı da bu kararı onaylayarak “Türk Ocakları’nın yerine bu kez Halk Evleri’nin kurulmasına karar verdi. Böylece 19.02.1932 tarihinde “Halkevleri” kurulmuş oldu.
Bartın Halkevi, Halkevlerinin kurulmasının ardından 3 yıl sonra 22.02.1935’ de kurulmuştur. Halkevi Spor Komitesi ise 20 Mart 1935 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır. Spor Komitesi Faaliyet Alanları; Futbol, Voleybol, Tenis, Güreş, Boks, Atletizm, Bisiklet, Binicilik, Atıcılık, Deniz ve Kara Avcılığı, Kürek Çekme ve Yüzme, Salon Sporları, Cimnastik branşlarında çalışmalara başlanmıştır. Haftanın belirli günlerinde antrenmanlar yapılır, belirli günler ve temsillerde spor komitesi olarak katılım sağlanırdı. Bartın’ın önemli değerlerinden olan ve günümüzde yaşatılmayan İlkbahar at kır koşusu, Bayram Koşuları ve Sonbahar kır koşusu Halkevleri kapatılıncaya kadar Spor Komitesi tarafından tertip edilmiştir. Çalışma döneminde spor faaliyetlerini gün ışığına çıkardığı gibi yıllık halkevi raporlarından yola çıkarak spor yapanların yaş, cinsiyet, meslek ve bununla beraber birçok demografik özelliklerini de bize sunmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacını; Bartın Halkevi ve çalışmalarını, Bartın kent kültürünün ve kimliğinin oluşumundaki etkilerini irdelemek olarak betimleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Bartın, halkevleri, spor komitesi, spor faaliyetleri

Kaynakça

• Asma, Ç. “Bartın’da Spor tarihi üzerine söyleşi” Kişisel görüşme, 22 Temmuz 2017
• At yarışları, Halk Evi menfaatine bir koşu tertip ediliyor. (1936, 19 Mart). Bartın Gazetesi, s.53.
• Bartın Halkevi (1935) Birinci Altı Aylık Çalışma Raporu, Cilt:2 (1 Ocak - 30 Haziran). Bartın, E. bölümü, s.2, s.1-2, s.38, s.39, s.53, s.70. Ekler; fotoğraflar
• Bartın Halkevi (1936) Birinci Altı Aylık Çalışma Raporu, Cilt:1. (1 Ocak - 30 Haziran) Bartın, s.1, 2, 5, 38, 41-42, 46, 70-71, Ekler; fotoğraflar, tablolar
• Bozkurt, B., & Bozkurt, İ. (2013). Mersin Halkevi’nin Kuruluşu Ve Tarihsel İşlevi. Tarih Okulu Dergisi (Tod) Eylül 2016 Yıl 9, Sayı XXVII, s. 369-421.
• Bartın Halkevi Kuruluşu, (05.06.1937). Bartın Gazetesi, s.592.
• Binicilik, (1936, 9 Ocak). Bartın Gazetesi, s.526.
• Büyük Spor Eğlenceleri, At Yarışları Ve Futbol Turnuvası, Vilayetimizdeki Futbol Takımları Bartın’a Çağırılıyor. (1938, 23 Haziran). Bartın Gazetesi. s.648.
• Çilsüleymanoğlu, S. (1996) Bartın Halk Kültürü, 1.cilt, Eser Matbaacılık, Bartın, s.421.
• Kır Koşusu, (1938, 24 Şubat). Bartın Gazetesi, s.631.
• Ereğli gençleri Bartın’a geldi, Cuma günü yapılan futbol maçını 0-1 Bartın kazandı, (1934, 25 Temmuz). s,455.
• Halk Evinde Spor, Hevesli gençler arasında alafranga güreş müsabakaları yapılıyor. (1936, 24 Eylül). Bartın Gazetesi, s.548.
• Spor Faaliyeti Hazırlığı, Tenis Kortuna ve Kayıkhaneye başlandı” (1937, 08 Nisan). Bartın Gazetesi, s.588.
• Mektepliler arasında Mukavemet Koşusu”1939, 14 Birinci kanun). Bartın Gazetesi, s.697.
• Çatalağzı – Bartın 4-2 Bartın takımı kazandı, (1947, 12 Temmuz). Bartın Gazetesi, s, 1007.
• Spor hareketleri canlanıyor “Bartın Spor” kulübü federasyona kabul edildi, (1935, 17 Temmuz). Bartın Gazetesi, s, 503.
• Türkmen, M. (2013). Erken Cumhuriyette Beden Eğitimi Ve Sporun İdeolojik Temelleri. Electronic Turkish Studies, 8(6).
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem VIII., C.24, T.B.M.M Basımevi, Ankara 1950.
• Ulusoy, K. Demirtaş, B. (2009).“Cumhuriyet’in İlk Yıllarında İki Önemli Kültür Politikası: Halkevleri ve Millet Mektepleri”, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Reşat Genç Özel Sayısı, C. 29, Ankara, Temmuz – 2009, s. 1195.