Spor Bilimlerinde Okuyan Öğrencilerin Sporcu Uyku Davranış tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 593 - 604, 30.12.2021

Zekai Çakır , Ülfet Erbaş

Öz

Bu araştırmanın amacı, Spor Bilimleri alanında okuyan, düzenli spor yapan ve düzenli spor yapmayan üniversite öğrencilerinin uyku tutumlarının, cinsiyet, ilgi duyulan spor türü, beraber kalınan kişi sayısı, sigara içme durumları ve akademik başarıları değişkenine göre etkisinin incelenmesidir. Öğrencilerin akademik başarısını düşüren temel etmenlerden biride uyku kalitesidir. Hem fiziksel hem de ruhsal etkiler meydana getiren uyku tüm bireylerin yaşam boyu dikkat edilmesi gereken çok önemli bir fizyolojik ihtiyaçtır. Aynı şekilde uyku düzeyi spor yapanların performans ve başarılarına da olumlu ve olumsuz etkileri olmaktadır. İlişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu Bayburt Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi spor bilimleri fakültelerinde öğrenim gören 295’i kadın, 237’si erkek olmak üzere toplam 532 gönüllü öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada verilerin analizinde öğrencilerin demogratif özelliklerini belirlemede tanımlayıcı istatistiklerden yüzde ve frekanstan yararlanılmıştır. Katılımcıların uyku davranışlarını değerlendirmek için Darendeli, A., Diker, G., & Çınar, Z. (2019) tarafından geliştirilen 17 maddeden ve 5’li likert tipde olan "Sporcu Uyku Davranış Ölçeği SUDA" uygulanmıştır. Araştırma düzenli sportif bir aktivite yaptıklarını beyan edenler ile düzenli spor yapmayanlar arasında yapılmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde SPSS 26 paket programı kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde t testi ve one way anova testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen puanlarda artış olması kötü düzeyde uyku davranışına sahip olunduğunu göstermektedir. Katılımcıların cinsiyet, düzenli spor yapmaları, ilgilendikleri spor türü, sigara içme durumları, ikamet ettikleri yerdeki kişi sayısına göre, uyku kalitesi puanları arasında istatistiksel (p<0.05) düzeyde anlamlı fark bulunmuştur. Çalışmanın sonuçlarına göre düzenli antrenman yapmanın, antrenmanların verimli olmasının, sigara ve alkol gibi maddelerden uzak durmanın, sporcuların uyku kalitesi üzerine olumlu etki edeceği ve beraber kalınan kişi sayısı arttıkça kötü düzeyde uyku kalitesine sahip olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

sporcu, uyku davranışı, uyku kalitesi, performans, spor ve uyku, üniversite öğrencisi

Kaynakça

• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2011). Sosyal bilimlerde istatistik (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Calder, A. (2003). Recovery strategies for sports performance. USOC Olympic Coach E-Magazine, 15(3), 8-11.
• Çetinol, T. & Özvurmaz, S. (2018). Hemşirelerde uyku kalitesi ve ilişkili faktörler . Medical Sciences , 13 (4) , 80-89.
• Curcio, G., Ferrara, M., Gennaro, L. (2006). Sleep loss, learning capacity and academic performance. Sleep Medicine Reviews, 10, 323–337.
• Çölbay, M., Yüksel, G., Acartürk, G., Karaman, Ö., Ünlü, M. (2007). Hemodiyaliz hastalarının Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi ile değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 55(2), 167-173.
• Darendeli A, Diker G, Çınar Z. Athlete Sleep Behavior Questionnaire - Turkish Version: Study of Validity and Reliability. J Turk Sleep Med 2019;6:43-48.
• Eliöz, M., Çebi, M., İslamoğlu, İ. (2018). Takım ve bireysel sporcuların uyku kalitelerinin incelenmesi. Turkish Studies, 13(26), 581-591.
• Filiz, B., & Kaya, D. G. (2021). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Uyku Kalitesi Ve İnternet Bağımlılıklarının Akademik Başarılarına Etkisi. Spormetre Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 51-60.
• Fullagar, H. H., Skorski, S., Duffield, R., Hammes, D., Coutts, A. J., & Meyer, T. (2015). Sleep and athletic performance: the effects of sleep loss on exercise performance, and physiological and cognitive responses to exercise. Sports medicine, 45(2), 161-186.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (p. earson).
• Gibson, E., Powles, A., Thabane, L., O’Brien, S., Molnar, D., Trajanovic, N. et al. (2006). “Sleepiness” is serious in adolescence: Two surveys of 3235 Canadian students. BMC Public Health, 6(1), 116-124.
• Hirshkowitz M, Whiton K, Albert SM, Alessi C, Bruni O, DonCarlos L, Hazen N, Herman J, Katz ES, Kheirandish-Gozal L, Neubauer DN, O'Bonnell AE, Ohayon M, Peever J, Rawding R, Sachdeva RC, Setters B, Vitiello MV, Ware JC, Adams Hillard PJ. National Sleep Foundation's sleep time duration recommendations: methodology and results summary. Sleep Health 2015: 1: 40– 43.
• Kurt, C., Pekünlü, E., Atalağ, O., & Çatıkkaş, F. (2010). Tam ve Kısmi Uyku Yoksunluğunda Performans. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 70-76.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Leeder, J., Glaister, M., Pizzoferro, K., Dawson, J., & Pedlar, C. (2012). Sleep duration and quality in elite athletes measured using wristwatch actigraphy. Journal of sports sciences, 30(6), 541-545.
• Mah, C. D., Mah, K. E., Kezirian, E. J., & Dement, W. C. (2011). The effects of sleep extension on the athletic performance of collegiate basketball players. Sleep, 34(7), 943-950.
• Marshall ve Turner, 2016). Atletik performans için uykunun önemi. Güç ve Şartlandırma Günlüğü, 38(1), 61-67.
• Mathews, D. (2008). Assessing Sleep Quality In Young Adult Collage Students Aged 18-24 In Relation To Quality Of Life And Anthropometrics. B.S. University Of Maine, Master of Sicience Thesis, 1-12
• Simpson, N. S., Gibbs, E. L., & Matheson, G. O. (2017). Optimizing sleep to maximize performance: implications and recommendations for elite athletes. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 27(3), 266-274.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. J. P. (2013). Using multivariate statistics: International edition.
• Walsh, N. P., Halson, S. L., Sargent, C., Roach, G. D., Nédélec, M., Gupta, L., ... & Samuels, C. H. (2021). Sleep and the athlete: narrative review and 2021 expert consensus recommendations. British journal of sports medicine, 55(7), 356-368.
• Watson, A. M. (2017). Sleep and athletic performance. Current sports medicine reports, 16(6), 413-418.
• Yüksel, A. (2021). COVID-19 Pandemi Döneminde Elit Sporcuların Uyku Kalitesi ile Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3919-3942.